Katalog

BİYOLOJİK MÜCADELE Kızıl çamları calossoma böceği kurtaracak Çam türlerine orman yangınlarından iki buçuk kat daha zararlı olan çamkese böcekleriyle mücadelede çevreye daha az zarar verdiği gerekçesiyle orman mühendisleri biyolojik mücadeleyi tercih ediyor. Bu amaçla çamkese böceklerinin bilinen en önemli yırtıcısı olan calosoma sycophanta’dan yararlanılıyor. En fazla üretim yapılan merkezlerin başında gelen Adana Orman Müdürlüğünün ürettiği calosomalar yurdun dört bir yanına gönderilip ormana salınıyor. 2004 yılında 3 bin olan üretim, ikinci yılda 20 bine fırladı. Bunun 10 bini Marmara ve Ege bölgelerine gönderilecek. İstanbulAdalar dışında Çanakkale, İzmir, Balıkesir, Muğla, Mersin ve Kahramanmaraş’ta da üretim çalışmaları devam ediyor, • Çamkeseler gidince 34 bin metreküp ağaç kurtulacak • Bir metreküp kızılçam 130 yeni lira ediyor • Calosomaların yıllık faydası: 4.42 milyon YTL CALOSOMA sycophanta ergini yem, çamkese böcekleri tarafından tüketilince 2145 adet üretebildik. Büyükada kızılçam ormanlarına özellikle aşıklar mevkii ve eski taşocakları mevkiine 1000 adet, Heybeliada kızlçam ormanlarına 645 adet, Burgazada kızılçam ormanlarına özellikle Kalpazankaya mevkiine 500 adet C. Sycophanta, toprak 2030 cm kazılıp havalandırılarak bırakıldı. Haziran ayında yaptığımız denetim ve kontrollerde açılan toprak kanallardaki erginlerin sağlıklı oldukları ve dinlendikleri tespit edildi. % 23 kısmının doğal nedenlerle ölmüş oldukları da tespit edildi. DİĞER ZARARLILARLA MÜCADELE a) Böcekler Bizim mücadelemizin asıl önemli olanı kızılçamları asıl öldüren Orthotomicus erosus (Akdeniz kabuk böceği) ve Blastofagus piniperda (orman bahçıvanı) ile devam etmektedir. Mayıs başında ormanlık alanlarda ağaçların yerden 150 cm yüksekliğine astığımız FEROMON tuzaklarına Mayıs ayında 7000 adet, Haziran ayında ise 10500 adet olmak üzere toplam 17500 adet kabuk böceği erkek bireyleri, buna ilaveten 50 adet Odun zararlısı Teke Böceği yakalandı.Biz kavanozlara alıp sayarak depoladık.Bu rakam İstanbul dahilinde en yüksek rakamdır.17500 adet erkek bireyin yakalanıp hapsedilmesi ile zararlı böceklerin üremeleri durduruldu. Dişi bireyler seneye zaten yok olacaklar. Çünkü gelecek yıl bu böceklerin yırtıcısının üretimine başlıyorum. miz Kahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversiteMehmet Kanat’a göre, Calososi’nden Doç.Dr.M ma sycophanta’nın kitle üretimi ve dikkat edilmesi gerekli noktalar şöyle: Kışlıklarından çıkan C. sycophanta erginleri yumurta bırakmaları için bol miktarda tırtılla yaklaşık 11.5 hafta beslenmeye ihtiyaç duyar. Bu süre esnasında iyi beslenen ve çiftleşen dişi erginler nemli toprağa yumurtalarını bırakır. Laboratuara getirilen C. Sycophanta’ların yaklaşık % 50’si erkek, % 50’si dişidir. Buna bağlı olarak bu türün cinsiyet oranı 0.5 olarak tespit edilmiştir. Calosoma erginleri ölmüş çamkese böceği larvalarını yemez; canlı larvalarla beslenir. Erginler, henüz kitinleşmemiş çamkese böceği pupalarının zar kısmını parçalayarak beslenir. C. sycophanta erginleri ortalama günde 10 adet çamkese böceği larvasını parçalar; bunlardan 7 tanesini de yer. Calosoma larvaları da ortalama iki günde bir adet çamkese böceği larvası yer, birkaç adedini de parçalar, ayrıca Calosoma larvalarının da çamkese ADALAR ÖRNEĞİ Adalar Orman İşletme Bölge Şefliği de iki yıldır terminatör olarak bilinen calosomayı üretmeyi deniyor. Bölge Şefi Yüksel Özcan’ın son verdiği bilgilere göre yaklaşık 2000 adet böcek üretildi ve geçtiğimiz ay Büyükada’ya 1000, Heybeliada’ya 650 Burgazada’ya 500 adet böcek bırakıldı. Ayrıca çamkese böceklerine karşı feromon tuzakları kuruldu. Yüksel Özcan "Calosoma sycophanta sayesinde Adalar'da börtü böcek, nebatat, hayvanat ve dahi bizler, cümle âlem kimyasal ilaçlanmadan da sonunda kurtulacağız galiba!" diyor. Yüksel, mücadelerinin planlandığı şekilde başarıyla sürdürüldüğünü söylüyor. Yüksel Özcan, çamkese böcekleriyle biyolojik mücadelede nasıl bir strateji uyguladıklarını Adalar örneğinden yola çıkarak şöyle anlatıyor: Adana'dan İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Orman Zararlıları ile Mücadele Şube Müdürlüğüne getirilen Calosoma sycophanta’lar, Şube Müdürlüğü’ndeki uzman mühendislerin gözetiminde 27.03.2006 tarihinde Büyükada'ya getirilerek Adalar Orman İsletme Şefliği'ne teslim edilerek brifing verildi. Geçen sene Ada Dostları Gönüllüleri'nce kurulan ancak bu sene Adalar Orman İşletme Şefliği'nce tüm eksikleri tamamlanarak modern hale getirilen laboratuvarda bulunan 10 adet plastik kap içine uygun nemde toprak konduktan sonra her kaba 6 çift C. sycophanta bırakıldı. Ayni kaplara gıda "Calosoma sycophanolarak daha önce kızılçamta sayesinde Adalardan toplalar'da börtu böcek, nan çamkese böceği keselenebatat, hayvanat ve rinden bir dahi bizler, cümle adet kondu. alem kimyasal ilaçLaboratuarın ışıklandırma, lanmadan da sonunda sıcaklık ve kurtulacağız galiba!" nem koşulları AĞAÇTA çamkese böceği YÜKSEL ÖZCAN feromonları yerleştiriyor B aşta kızıl çam olmak üzere karaçam, sarıçam, fıstık çamı, Lübnan sediri gibi ağaçlara musallat olan çamkese böcekleri orman yangınlarından iki buçuk kat daha zararlı. Çamkese böceği Anadolu’nun güney, batı ve kuzey kısımları, batı ve orta Karadeniz bölgesinin güney kesimlerinde yayılış gösterir. Çamkese böceği ile mücadelede orman mühendisleri çevreye daha az zarar veren biyolojik yöntemleri tercih ediyor. Bu nedenle çamkese böceklerinin bilinen en önemli predatörü (yırtıcısı) olan Calosoma sycophanta böceğinden yararlanıyor. Doğal ortamlarda yavrularının yüzde 5’i hayatta kaldığı için orman mühendisleri bunları doğadan toplayıp laboratuarlarda besleyip geri salıyor. Adana Orman Bölge Müdürlüğü’nün ürettiği calosoma yavrularının yüzde 90’ı hayatta kalıyor ve bunlar ülkenin dört bir yanına gönderiliyor. böceğin yaşamasına uygun hale getirildi. B tarihten itibaren yumurta bırakmaya başlayan C. sycophanta erginlerine ait kutular her gün kontrol edilerek yumurtaları ayrı kaplara alınıp 20'li olarak biriktirilmeye ve bunlara ait bilgiler gözlem defterine kaydedilmeye başlandı. Yumurtalardan çıkan larvalar daha önceden toplanıp buzdolabında muhafaza edilen çamkese böceği tırtılları ile beslenecek. Larvalar aşırı derecede iştahlı olduklarından kendilerinden hacim olarak 1520 kat daha iri olan çamkese böceği tırtılını parçalayabilmektedir. Nisan ayı sonuna doğru 3 gömlek (evre) geçirdikten sonra 4 cm boya ulaşınca (Bu evreye PUPA donemi de denir) ormanlık alanda açılacak olan teraslarda 20 cm ara ile toprağa transfer edilecek. C.sycophanta bırakılan ormanlarda ve özellikle adalarda kimyasal ilaç kullanılmamalıdır. Yoksa yapılan bunca emek boşa gider. Laboratuvarda calışmak isteyen gönüllüler şefliğe her zaman her saat gidip kontrollü olmak kaydıyla gözlem yapabilir veya çalışmalara katılabilir. Bu arada C. sycophanta konusuna hayatını Ahmet Kanat hocamıza bütün Türkiadayan Sn.A ye teşekkür etmelidir. ÇAMKESE böceğinin pupası BESLENME KABINDAKİ sycophanta sycophanta Mühendisi büyüklerimiz –ki bunlar medyatik olmadıklarından isimlerini hiç kimse duymamıştır kendilerini bu işe adadılar ve 1982 yılından buyana Artvin’deki laboratuvarda yırtıcı böcek üretimine başlayarak biyolojik mücadeleye geçildi.Keşke daha önce yapılmış olsaydı da Artvin Hatila Vadisi yok olmasaydı. İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü OZM (orman zararlılarıyla mücadele ) Şube Müdürlüğü uzman Orman Mühendisleri bu çalışmaları iki yıldır yapıyor ve oldukça da önemli başarılar elde ettiler. ADALARDA SON DURUM Yüksel Özcan Adalardaki son duruma ilişkin şu bilgileri veriyor: "C.sycophanta'ların üretiminde oldukça başarılı olduğumuzu öncelikle vurgulamam gerekiyor. Gerçekten Adalar Orman İşletme Şefliği idare Binasının bodrum katında oluşturduğumuz laboratuvarımızı İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Orman Zararlılarıyla Mücadele Şube Müdürlüğünün katkılarıyla modern hale getirdik.Bu laboratuvarda çalışmak gerçekten çok zordu. Çalışan personel çamkese böceğinin salgıladığı zerreciklerden alerjik rahatsızlıklara maruz kalıyor ama başarı için katlanıyordu. Hedefimiz 3000 adet C.sycophanta üretmekti ancak depoladığımız CALOSOMA’NIN EKONOMİYE KATKISI CBT 1009/12 21 Temmuz 2006 1970’li yıllarda Dev Kabuk Böceği (Dendroctanus micans) Doğu Karadeniz, özellikle Artvin Rusya hududundan girip Ladin ormanlarına zarar vermeye başladığında orman teşkilatı büyük hatalar yapıp yıllarca kimyasal mücadelelerle holdingleri zengin ettiler ve sonuç alamadılar. Sonunda bu işi Rusya’da öğrenen gerçek Orman CBT 1009/13 21 Temmuz 2006 Küçük bir hesapla: • Bir calosoma sezonda 200250 yumurta bırakıyor. • Bu yumurtalardan 1015 yavru hayatta kalıyor • Bu yıl 30 bin calosoma doğaya salınacak • Bunların 150 bin yavrusu hayatta kalacak • 150 bin yavru 135 milyon çakmasa yiyecek BİYOLOJİK MÜCADELENİN İLK BAŞARILI ÖRNEĞİ böceğinin yeni oluşmuş pupaları ile beslenir .Calosoma erginlerinin günlük ortalama 7 adet çama) İnsanlar kese böceği larvasını yediği ve yılda 3040 gün Benim asıl problem gördüğüm konu, Adaları aktif olduğu dikkate alındığında, bir ergin yıllık ziyarete gelenlerin orman ve çevreye verdikleri ortalama 210280, 34 yıllık ömrü boyunca ise zararlar yani insan zararları.Bakın böcekleri bir 8401120 civarında çamkese böceği larvası ile şekilde yok ediyoruz ama insanları yok edemeyiz. beslenir. Ne yapmalıyız diye düşündüm.Yıllardır eğitim göKışı toprak içerisinde geçiren C. sycophanta ren insanlarımız su içtiği pet şişeyi ya da kola,bierginleri, Kahramanmaraş Bölgesinde arazide ra teneke kutusunu bilinçsizce yada haince orçamkese böceğinin 4. ve 5. larva dönemlerinde manlara sallayıp pikniğini yapıp çekip giditopraktan çıkar ve mart ve nisan aylarında 3040 yor.İnsan ziyaret ettiği evi kirletir mi? gün civarında aktif durumda kalır. Besin verilmeBen onları eğitemem ama onların yaptıklarına yen Calosoma erginleri yaklaşık 2 ay açlığa dayaengel olabilirim diye düşündüm ve şöyle bir kamnır. Predatör bu böcek türü, çamkese böceğinin panya başlattım.1 ÇUVAL PET ŞİŞE YA DA biyolojisine uyum sağlar ve popülasyonun azalÇÖP GETİR, 50 KONTÜR GÖTÜR. Büyükamasında etkili olur. da’ya gelirseniz Büyük tur yolunda bu tabelaları Predatör tür C. Sycophanta’nın araziye bıragörürsünüz. kılması konusunda ülkemizde popülasyonunun en fazla gözlendiği kızılçam ormanları dikkate CALOSOMA’LARIN KİTLESEL alındığında, hektarda ortalama 1200 ağacın olduÜRETİM TEKNİKLERİ ğu, her bir ağaçta ortalama 1 er adet kese, her bir Türkiye’de çamkese böceklerine karşı başlatıkesede ortalama 100 adet larva olduğu hesaplanlan biyolojik mücadelenin öncüsü diyebileceğidığında, hektara ortalama 571428 adet ergin bireyin bırakılması gerekir. Böceklerle mücadele de KUŞ“Adaları ziyarete gelenlerin orman ve çevreye LAR da önemli rol oynamaktadır. Bu yüzden ormanlık alanlara kuş yuvalaverdikleri zarar en etkili zararlardan biri. rı asarak onların çoğalıp konaklamaBöceklerle mücadele edebiliriz ama insanlarla larına yardımcı oluyoruz. Düzenleyen: Reyhan Oksay çok zor.” BİYOLOJİK MÜCADELE