Katalog

HAFTALIK BULMACA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. İlk başarılı buharlı treni yapan İngiliz makine mühendisi (resimdeki) ‘‘Cahit ...’’ (matematikçi). 2. ‘‘Andre Marie ...’’ (Elektromıknatısın ilk örneğini tasarlayan Fransız bilgin) Okyanusya’da bir ada ülkesi ‘‘Tomb ...’’ (bilgisayar oyunu). 3. Büyüteç İri, kepekli un Gökada. 4. Kısaca Elektrokardiyogram Kafkas dağ köyü ‘‘Michael ...’’ (Elektrik motorunu ve transformatörü bulan İngiliz fizikçi ve kimyacı) Manganezin simgesi. 5. ‘‘Etienne ...’’ (ilk içten yanmalı motorun tasarımını yapan, Belçikalı mühendis) Öğütülmüş susamın koyu sıvı durumu Voltamperin simgesi Sayıboncuğu. 6. Osmanlı padişahlarının adlarının sonuna getirilen unvan Hintirmiği ‘‘Cilalı ...’’ (Sinemada Feridun Karakaya’nın yarattığı tip) Kalayın simgesi Talyumun simgesi. 7. Yolcu evi Bir tür balık ağı Denizin örttüğü vadi Hoş kokulu. 8. Altın postu aramaya gidilen, Argonautlar seferinin kahramanlarından birisi Elektrik akımının şiddetini azaltıp çoğaltmaya yarayan araç Nâzım Hikmet’in soyadı. 9. Banka otomatik veznesi Artıuç ‘‘Zamanla nasıl değişiyor insan / ... resmime baksam ben değilim’’ (C.S. Tarancı) Yunanlı. 10. ‘‘Antoni van ...’’ (Mikroskobu bulan, mikropları inceleyen ilk insan olan Hollandalı bilgin) ‘‘Stanislaw ...’’ (bilimkurgu yazarı). 11. Demiryolu Bromun simgesi ‘‘Ladislao ...’’ (Tükenmez kalemi bulan Macar asıllı Arjantinli sanatçı). 12. Kısaca Lied Suyun buz tutması 0 derece, kaynaması 80 derece esas alınıp, ikisi arası seksen eşit parçaya bölünerek elde edilen sıcaklıkölçer Akciğer. 13. Tanzanya’nın plaka işareti ‘‘Radar’’ın kısa yazılışı Nesnenin kendisi. 14. Karşılık, ödün Geminin, zinciri toplayıp demirini kaldırmaya hazır bulunması Saat kadranı. 15. ‘‘Yüzyıl’’ın kısa yazılışı Değerli bir taş Eğilim. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Termometreyi bulan, İtalyan matematikçi, fizikçi ve gökbilimci. 2. Avustralya’da yaşayan bir cins devekuşu Tellürün simgesi ‘‘Sir Humpry ...’’ (Madencilerin kullandığı emniyet lambasını bulan, İngiliz kimyager). 3. ‘‘Julius Robert ...’’ (Hidrojen bombası üzerinde çalışmayı reddettiği için komünistlerle işbirliğiyle suçlanan, Amerikalı nükleer fizikçi) Denk, eşit. 4. Rodyumun simgesi Keseliayı Birleşik Arap Cumhuriyeti (kısa). 5. Huzursuz, sinirli ‘‘Tom ...’’ (Mark Twain’in bir romanı). 6. Otlar Veri Mihrak. 7. Uygun, yaraşır Eşanlamlı Matematikte sabit bir sayı. 8. Keçi kulundan hayvan çulu, yem torbası gibi şeyler dokuyan kimse Toryumun simgesi Tek, eşi olmayan. 9. Japonya’ya atom bombası atan ABD uçağı İçbükey. 10. Bir çeşit güverin Kan ‘‘... Yerde Kar Var’’ (Adamo’nun ünlü şarkısı) İstatiksel bir seride en çok tekrarlanan terim. 11. Derviş selamı Çok eski tarih anlatan bir deyim sözü Bir tür rakı Bir nota. 12. Diyarbakır’ın bir ilçesi Eşyaya ve hayvanlara vurulan damga Bir taşıtta bir alma. 13. Budun ön kısmından elde edilen dana eti ‘‘Louis Victor Duc de ...’’ (Maddenin ışık gibi dalgalar halinde hareket edebileceğini söyleyen, Fransız fizikçi) İndiyumun simgesi. 14. ‘‘Antoine Laurent ...’’ (Kimyasal Terminoloji’nin ilk prensiplerini oluşturan Fransız kimyacı) Yemin. 15. O yerde Astatin simgesi ‘‘Samuel ...’’ (Telgraf alfabesini bulan Amerikalı mucit). 16. Dişi deve Gümüşün simgesi. 17. ‘‘Köylü ...’’ (Honore de Balzac’ın bir romanı). 18. Bayağı Bir maddedeki kükürt oranını saptamak için kullanılan alet. 19. Renyumun simgesi Kalın sopa, değnek. 20. ‘‘Benjamin ...’’ (Odaklı mercekleri ve paratoneri icat eden, Amerikalı politikacı ve bilimadamı). Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ilginç SORULAR Antibiyotiklerin seçici etkisi Soru: Antibiyotikler, insan hücreleri ile bakteriler arasındaki ayırımı nasıl yapıyor? Bakterileri öldürürken, nasıl oluyor da insan hücrelerine dokunmuyor? Yanıt: Michigan Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve İmmünoloji Bölümü’nden Harry Mobley’in yanıtı: Antibiyotikler seçici olarak bakterileri hedef alırlar. Bu arada insan hücrelerine dokunmazlar. Bütün bunları yaparken çeşitli yollara başvururlar: 1) Bakteriyel hücre duvarlarının pek çoğunda "peptidoglikan" adı verilen bir makromolekül bulunur. İnsan hücresi bunları üretmez ve ihtiyacı da yoktur. Örneğin penisilin, makromolekülün nihai çaprazbağlama aşamasını veya –transpeptidasyonu engeller. Bunun sonucunda bakteri hücresinin duvarı inceldiği için patlar ve bakteri ölür. 2) Bazı ilaçlar bakteriyel ve metabolik yolları hedef alırlar. Sülfonamid içeren ilaçlar, yapısal olarak folik asit üretimi için gerekli bir bileşim olan paraaminobenzoik aside benzer. Bütün hücrelerin folik aside ihtiyacı vardır. Bu vitamin kolayca insan hücrelerine nüfuz ederken, bakteri hücrelerinin içine giremez. Bu durumda bakterinin kendi folik asidini yapması gerekir. Sülfa ilaçları bu süreç içinde kritik enzimleri baskılar ve bakteriler bu durumda gelişemez. 3) Tetrasiklin denilen diğer antibiyotik, protein sentezini durdurarak bakteriyel gelişmeye müdahale eder. Hem bakteri hücreleri hem de insan hücreleri ribozom denilen yapılar üzerinde protein sentezini gerçekleştirir. Tetrasiklin ribozom üzerinde bir bölgeye bağlanır ve anahtar RNA etkileşimini bloke eder. Böylece uzatıcı protein zincirini kapatmış olur. İnsan hücrelerinde tetrasiklin, protein sentezini engeleyecek oranda birikim yapmaz. 4) Benzer şekilde DNA çoğalması hem bakteri hem de insan hücrelerinde söz konusudur. Siprofloksasin gibi antibiyotikler, spesifik olarak bakterilerde "DNA girase" denilen spesifik bir enzimi hedef alır. Fakat bu antibiyotikler insan DNA gyrase’sini etkilemez. B İ S S E L L H HANSBE THE A V İ ZO İ G L U T H OMP S O N R PA NBA L A A L KAN OME G A F O R D T A L İ K İ BUT Z GE ENA E T R O R N A R WE OMO OR SAHN P PARA F İ N L P ER İ T İ D AM F E R İ K BO EMA N A T A A T İ K R E F Ü J C DA V Y RADO AB BE T İ T OMA H AWK R O K MA N A İ NNE A L İ S İ N ER İ N NR A T KENAN KE L T T A L Ö R P İ L C SA T İ A İ AUL E RO A L AM İ T G İ L L E T T E Antibiyotik nedir? Bakterilerin çoğalmasını engelleyen ya da bakterileri öldüren biyolojik kaynaklı ya da sentetik olarak elde edilen maddelere antibiyotik denir. Antibiyotik ne işe yarar? Antibiyotikler, doğada, bakteriler ya da mantarlar tarafından üretilir. Bu canlıların antibiyotik üretip bulunduklara ortama salma nedenleri, diğer türlerle besin yarışı içinde olmalarıdır. Bu yüzden, bulundukları ortamda, kendilerinden başka organizmaların yok olmalarını ya da daha fazla büyümelerini engelleyen antibiyotik maddeleri üretirler. Antibiyotikler virüslere, mantarlara ve protozoalara etki etmezler. Bu yüzden bizim kullandığımız antibiyotik ilaçlar da, yalnızca bir bakteri enfeksiyonu söz konusuysa işe yarar. d ü ş ü n BUL UCUZ BALIKÇI Balık almak için hale gittim. "DALYAN" balıkçısındaki fiyatlar bitişiğindeki "SEBAT" balıkçısından yüksekti. "Sizdeki balıklar niye pahalı?" diye sordum. SEBAT balıkçısı, "Ucuz satan tez satar!.." diye lafa karıştı. DALYAN balıkçısı hemen, "Ucuz satan tez batar!.." diyerek karşılık verdi. Ben de SEBAT’tan SAZAN balığı alıp eve geldim; aşağıdaki SÖZMETİK bulmacamı düzenledim: UCUZ + SATAN + TEZ = BATAR SORU: "UCUZ," "TEZ" ve "SEBAT" sözcükleri birer asal sayıyı simgeliyorsa, "SAZAN" sözcüğünün simgelediği sayı kaçtır? Düzenleyen: Necah Büyükdura 2004’üncü sayıdaki "Piramit ve Küreler" isimli bilmecenin yanıtı: M/N = 3 Bilmeceyi doğru çözenler: Sebahattin BektaşSamsun, Güngör Bingölİstanbul, Nesrin Gönülİstanbul, Nuray Geyikİstanbul, CBT 1006/ 23 30 Haziran 2006