Katalog

HAFTALIK BULMACA ilginç SORULAR Havai fişeklerin mekanizması Soru: Havai fişeklerde meydana gelen fiziksel ve kimyasal değişiklikler nelerdir? Yanıt: Missouri Üniversitesi’nden maden mühendisi profesör Nicholas Worsey’in yanıtı: Piroteknik veya havai fişek üretiminde yanıcı bileşimler kullanılır. Bunların içinde en yaygın olanı hava kapsülüdür ve havan ile fırlatılır. Bunun 4 bileşeni vardır: Kaldırıcı patlayıcı madde, zamanayarlı fitil, kırma malzemesi ve ışıketkisi jeneratörü. Kaldırıcı yük, çabucak yanan ve kapsül tüpünden dışarı doğru iten bir bileşimdir. Kaldırma yükü ateşlendiği zaman fitili de tutuşturur. Bunun sorucunda kapsül uygun bir yüksekliğe erişince kırma malzemesi ateşlenir. Kırmaya yarayan malzeme patlar ve kapsülün içindeki parçalar dağılır. Kapsülün yükü genellikle ışık üretmesi için görevlendirilmiş piroteknik topaklardan oluşur. Bu kapsüller dıştan içe doğru yanar ve farklı bileşim katmanları yandıkça renkler değişir. Piroteknik karışımın içindeki metal ve yanma sıcaklığı rengi ve gösterinin yoğunluğunu belirler. Bazı metaller ısıtıldığı zaman elektronlar, atomların içindeki enerji düzeyleri arasında zıplar. Bunlar daha alttaki bir duruma düştükleri zaman, rengi belirleyen dalgaboyundaki fotonları çıkartır. En kolay yaratılan tonlar kırmızı (strontiyum), yeşil (baryum), sarı (sodyum) ve beyazdır(titanyum). Mavi daha zordur, çünkü reaksiyon sıcaklığı çok hassas bir şekilde ayarlanmalıdır. Buna karşın, kıvılcımlar, daha yavaş yanan karışımlardan elde edilir. Halka, kalp ve gülen yüz gibi şekiller, merminin içindeki topakların çok hassas bir şekilde yerleştirilmesine bağlıdır. Tüm piroteknik karışımlar bir yakıt ve oksidan içerir. Karışım genellikle metal nitrat ve karbon bazlı yakıttan oluşur. Katı karışım ateşlendiği zaman gaza dönüşür ve çok yüksek ısı verir –parlak renklerde 2.000 derecenin (santigrat) üzerine çıkar . Havai fişek reaksiyonunun hızını belirleyen etmenler şunlardır. • Kapsülün yapısı ve diğer fiziksel karakteristikler (parça büyüklüğü gibi) • Hızlandırıcıların varlığı (sülfür ve şeker gibi) • Geciktiriciler (tuz gibi) •Yüksek basınç veya sıkıştırılma hali (reaksiyon zamanını artırır) • Düşük paketleme yoğunluğu (hızı azaltır) • Nem miktarı 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. Resimdeki sanatçı ve bilimadamı (resimdeki) Hz. Muhammed’in bayraklarından birinin adı. 2. İskenderiyeli Heron’un bulduğu aygıt. Bir peygamber Üçüncü Çağ’ın, memelilerin oluştuğu dönem Şart eki. 3. Eski Mısır inanışında baştanrı Rusların uzaya fırlattığı ilk uydu ‘‘Kamyona teslim’’ anlamında ekonomik terim. 4. Ortalama Ağıt Ağabey. 5. İhanet eden kimse ‘‘Lord Joseph ...’’ (Hastanelerde antiseptik ameliyatları başlatan İngiliz cerrah) Kutsal kimse Bir tür heykel. 6. Göz ‘‘Enrico ...’’ (İlk nükleer reaktörün tasarımını ve yapımını gerçekleştiren İtalyan fizikçi) Aşıboyası ABD Profesyonel Basketbol Ligi Argoda esrar. 7. Lübnan’ın plaka işareti Bir yüzey ölçüsü İçecek kamışı Metanın ilk hidrojen atomunu yitirmesiyle türeyen bir kök. 8. ‘‘Sir Humpry ...’’ (Madencilerin kullandığı emniyet lambasını bulan İngiliz kimyager) İradesiz kas hareketi Bir tatlı türü Burun iltihabı. 9. Genişlik Antlaşma Arjantin’in plaka işareti Utanma duygusu , Çok sert bir porir türü mermer. 10. Ut çalan kimse Jung’un terminolojisind, insanın kadınsı bölümünü belirten ilkörnek Kısa imza. 11. Londra mali piyasasında bankalarca belirlenen faiz oranı Bir nota Bir balık türü. 12. Üzgü, eza Nautilus denizaltısının kaptanı. 13. Tanınmış bir anarşist filozof Erkek ve dişi gametin birleşmesiyle oluşan döllenmiş hücre. 14. Hareket olaylarını inceleyen bilim dalı Eski Yunan mitinde, çobanların tanrısı Bir bağlaç. 15. Tibet öküzü 1912 yılında batan transatlantik Güneydou Anadolu’da bir akarsu. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. 18. yüzyılın ünlü İsviçreli matematikçi ve fizikçisi. 2. Eski Yunan mitinde, şafak tanrıçası Kokarağaç Eski Mısır’da üretici güç. 3. Sarımsı yeşil renkli, cam parıltılı, magnezyum ve demirli silikat Çavuşkuşu. 4. ‘‘... Ünsal’’ (pop şarkıcısı) Avuç içi Atın başındaki süsler. 5. Kutsal Mısır boğası Fransiyumun simgesi Devinim. 6. Broşür Ruh Papağan. 7. Romen rakamıyla ‘‘550’’ Ufak Bahçe çapası Işıltı birimi. 8. Depremle ilgili Gemilerde havalandırma bacası. 9. Bir şeyin en alt bölümü Eski Mısır tanrısı Eşyaya vurulan damga. 10. Sessiz, dingin Avrupa Uzay Ajansı Kemik ucu Matematiksel sabit bir sayı. 11. Bir motorun güç birimi gemi ya da uçağın izlediği yol Bir ruhsal terapi ilacı. 12. Soru sözü Ayrı tutulmuş, ayrıcalık tanınmış, İndiyumun simgesi. 13. Aya ilk ayak basan astronot. 14. Yarış atlarına binen kimse Sümer su tanrısı Azotun eski simgesi Yazı. 15. Duman kiri İspit Finlandiya’nın plaka işareti Bozkır. 16. Engerek yılanı ‘‘Ladislao ...’’ (Tükenmez kalemi bulan, Macar asıllı Arjantinlis sanatçı). 17. Birleşmiş Milletler Örgütü’nü simgeleyen harfler Eğitim. 18. Lao Tse’nin dinsel öğretisinde düzen ilkesi Bir kara yumuşakçası. 19. Arseniğin simgesi Müzmin hastalık. 20. Demiryollarında traverslerin altına, şoselerde düzeltilmiş toprak üzerine döşenen taş kırıkları Titanın simgesi. Hazırlayan İlker Mumcuoğlu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 G OM İ ÖREN KA T A AN Y D T E ANOT OT A V AN PA L T N R A L E G O CAH İ ACUT R I A EMA T I BB TK U A YK CA İ E AKT R I MA EME T T KA T A K ARD A V A T İ R F İ L T A Y R İ Y U N AR F KA S S İ M İ N AM O L A R AN P O N OMA UM L A ZAY İ ÇE A OTUR YAZ NA AGRA E AU L NA T BE A T A L A YUNTU İ U MM A B A S İ T E A R T E Z Y E N AKA D J I İ LOT OP E P E ACE N V G İ L OBA R G İ N İ Ş Z İ K M İ d ü ş ü n BUL PİRAMİT VE KÜRELER Dört yüzü eşkenar üçgen olan piramide düzgün dörtyüzlü denildiğini bilirsiniz. Kenarları 12 cm olan böyle bir piramidin içinde ve dışında birer küre bulunmaktadır. İçteki küre, piramidin dört yüzüne içten teğettir, piramidin dört köşesi ise dıştaki kürenin iç yüzeyi üzerindedir. Dış kürenin yarıçapı "R", iç kürenin yarıçapı "r". Dış kürenin hacmi "V", iç kürenin hacmi "v". Dış kürenin alanı "A", iç kürenin alanı "a"dır. Bu tanımlamalardan yararlanarak: V/v =M ve A/a = N olduğuna göre SORU: M/N oranı kaçtır? Düzenleyen: Süleyman Çeviker 1002.sayıdaki "Küp ve Küreler" isimli bilmecenin yanıtı: M2 = 27, N2=9 olup, M2/N2 = 3 CBT 1004/ 23 16 Haziran 2006 Bilmeceyi doğru çözenler: Sebahattin BektaşSamsun, Güngör Bingölİstanbul, Ender Aktulgaİstanbul, Nuray Geyikİstanbul, Ulaş AtmacaKonya, Ali ErkılıçAdana