Katalog

NANO KİRLİLİK SAĞLIĞIMIZI TEHDİT EDİYOR MU? Nanoteknoloji artık her yerde. Giysilerimizde, yiyeceklerimizde ve evimizin içinde. Nano parçacıklarla bu kadar iç içe yaşamak sağlığımız için bir tehlike oluşturuyor mu? Bu konuda yapılan araştırmalar bazı kaygı verici gerçekleri ortaya çıkartıyor: SİNSİ SALDIRI Nano parçacıklar beyne nasıl sızar? 1) Sıçanlar üzerinde yapılan bir araştırmalarda (nöronları insanlara benzediği için sıçanlar kullanılıyor) hayvanların çok ince parçacıklar solumaları –ör Hasarlı bölge neğin nanotüpler sağlandı. Bunlar burun boşluğuna yerleşti. 2) Parçacıklar hücre aralarına ve içine dağıldı. Sonuçta boğazın hemen arkasındaki koku sinirine ulaştılar. 3) Nihai olarak koku siniri üzerinden beyne vardılar ve beyin fonksiyonlarını bozacak şekilde beyin hücrelerine zarar verdiler. KÜÇÜK AFACANLAR Nano parçacıkları araştıran bilim adamları sürekli olarak tetikte Kaplamalar ve katı yağlama malzemelerinde BUCKMINSTER FULLEREN’leri denilen karbon şeklini kullanılır. KARBON NANOTÜPLERİ mikro elektronik cihazlarda yarıiletken olarak kullanılır Ölmekte olan nöronlar KAYGI Şu anda piyasalarda bulunan yaklaşık 200 tüketim malı, performansı ve dayanıklılığı artırmak amacıyla nano parçacık çapı 100 nanometreden küçük olan parçacıklar içeriyor. Bunlara örnek olarak güneş kremleri, leke tutmayan pantolonlar ve tenis raketlerini gösterebiliriz. Fakat bu ürünlerin sağlık ve çevre konusunda ne gibi tehlikeler oluşturduğu konusunda çok az şey biliniyor. Yarıiletken parçacıklar veya KUANTUM NOKTALARI, ışık saçıcı olarak kullanılabilir. DENETİM Avrupalı yetkililer, "Nanosafe 2" ve "ImpartNanotox" gibi kurumlar aracılığı ile bu konuda denetimlerini sürdürüyor. Bu kurumlar nano parçacıkların nasıl tespit edileceğini, izleneceğini ve değerlendirileceğini araştırıyor. ABD’de bu konudaki denetimler daha gevşek, ancak Rice Üniversitesi’nden ve Rochester Üniversitesi’nden bilim adamları nano parçacıkların potansiyel zararları konusunda yoğun incelemeler yapıyorlar. enzimleri parçalayabilir, hücrenin diğer mekanizmalarını bozabilir, akut hastalıklara veya uzun süren sağlık sorunlarına yol açabilir. 2004 yılında yapılan bir çalışmaya göre Duke Üniversitesi’nden bir bilim adamı spesifik bir karbon türünün –buckminsterfullerene veya buckyball suyun içinde eridiği zaman tatlısu balıklarının beyinlerinde ciddi hasarlara yol açtığını gösterdi. çaları deney organizmaları (sıçanlar, balıklar, bitkiler ve mikroplar) üzerinde test ediyorlar. Hangi organlar üzerinde birikim yaptıklarını ve bu organlara zarar verip vermediklerini araştırıyorlar. Bilim adamları, çok katmanlı yaklaşımların –hücre kültürleri üzerindeki deneylerle hayvan deneylerini birleştirmek spesifik bir nano parçacığın insanlar üzerindeki olumsuz etkilerini ortaya çıkartmakta gerekli olduğunu düşünüyor. 3) NANO PARÇACIKLAR DAHA GÜVENLİ BİR HALE GETİRİLEMEZ Mİ? Nano parçacıklar başka maddeler ile kaplanarak daha az reaktif hale getirilebilir, ancak bu tür kaplamalar parçacıkların yararlarını da zayıflatabilir. Bu kaplamaların bazı sınırlara sahip olması bu aşamada kritiktir. Georgia Institute of Technology’den inşaat ve çevre mühendisi Joseph Hughes, bazı killerin, "buckyballs" denilen en az altmış karbon atomundan meydana gelen kafeslerin çevreye kaçmasına engel olabileceğini ileri sürüyor. Hazırlayan: Reyhan Oksay içinde yüzmesi gerekiyor. 2006 Altı Alman vatandaşı Magic Nano adı verilen ve dolgu macunu olarak kullanılan bir aerosolü uyguladıktan sonra solunum sorunları nedeniyle hastanede tedavi altına alındılar. Hastalıklarına ürününü içindeki nano parçacıkların mı yol açtığı henüz bilinmiyor. NANO PARÇACIKLARLA İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR: 1) NANO PARÇACIKLARIN YARARLARI NEDİR? Nano parçacıklar sayılmayacak çok fazla sayıda yarar sağlar. Çinko oksid nano parçacıklar güneş kremlerinde çok önemli bir rol üstlenir, çünkü görüntüleri saydam olmakla birlikte morötesi ışınları bloke ederler. Yarıiletken nano parçacıklar ışık yayıcı olarak, fulleren’ler de yağlayıcı olarak çok yararlı olabilirler. 2) NANO PARÇACIKLARIN GÜVENLİ OLUP OLMADIKLARINI NASIL ANLARIZ? Halihazırda, bilim adamları sık sık kullanılan nano par KURAMLAR Yaygın inanca göre nano parçacıklar çok küçük oldukları için hücrelerin içine kolayca sızıp, canlı dokulara zarar verebilirler (daha büyük parçacıklar hücrelerin içine giremeden dışında kapana kısılırlar). Son yapılan araştırmalar, nano parçacıkların soluma, yutma veya emilim sonucunda vücudun her yerine girebilme yeteneğine sahip olduğunu gösteriyor. Parçacıklar canlı bir doku ile karşılaştığı zaman kimyasal olarak reaktif oldukları için DNA, RNA veya önemli KRONOLOJİ 1985 Amerikan ve İngliliz bilim adamları buckminsterfulleren adı verilen nano parçacıkları keşfetti. Buckyballs, grafit ve elmas gibi bir çeşit karbondur. 1991 Bir Japon bilim adamı karbon nanotüpleri keşfetti. Tüplerin tek duvarlı veya çok duvarlı tipleri vardır. Tak du varlı nanotüpler çok özel bir elektronik özelliğe sahiptir. 2000 Onlarca yıldır stadyumları aydınlatan Jumbotron lambası, ışık saçıcı olarak nanotüplerle birleştirildi ve ticari olarak piyasaya sunuldu. 2005 Buckyballs’un mikro organizmaların gelişimini yavaşlattığı ve laboratuar deneylerinde nöronlara zarar verdiği ortaya çıktı. Bunların vücuda girmesi durumunda ne gibi zararlar vereceği bilinmiyor. 2005 Alüminyum nano parçacıkların laboratuvarda bitki köklerinin gelişimini engellediği görüldü. Ne var ki zararlı olabilmesi için bu parçacık miktarının çok fazla olması gerekiyor. Öyle ki gerçek dünyada bitkilerin bunların CBT 1031/9 22 Aralık 2006