Katalog

TartışmaEditöre Mektup BOLOGNA SURECIVE OTESINIANLAMAK Bologna süreci ile ilgili olarak yazdığım ve ilgililere gönderdiğim bir yorum rapora 45 Temmuz 2005 tarihli Radikal gazetesi yer verdi. Bana telefonla, email ile veya basında yer alan yazılarla ulaşan pozitif ve negatif tepkileri yanıtlayabilmek ve eksik bilgileri tamamlayabilmek için bazı konuları yeniden ilginize sunmak istedim.. Tepki veren bir ortamın doğmasını gelişmemiz için bir yeni adım olarak algılıyorum ve tepki verenlere teşekkür ediyorum. ureselleşen dunyada bılgıye dayalı guçlu bir ekonomı yaratabılmenın yolu bılım ve teknolojı uretımınden geçmektedır Bu hedef doğrultusunda yaratıcı, yenılıkçı ınsan kaynaklarını yetıştırmek Turkıye'yı, dunyada bırıncı lıgde yarışmaya yonlendırecek stratejılerı gelıştırmek, egıtım, bılım ve teknolojıye yeterlı finansal kaynakları ayırmak, unıversıtelerın yapısal olarak bırıncı lıgın gereklerını yerıne getırecek şekılde yapılanmdsını saglamak bu surecın olmazsa olmazlarıdır Sorunlarımızı gormezden gelerek veya onları kuçulterek kendımızı kandırmaya devam edersek Tur kıye Cumhurıyetı'ne en buyuk kotulugu bız yapmış oluruz Eğer bellı makamlardd bulunanlar, hoşa gıtmeyen gerçeklerı ortaya koyanları kategorıze etmek gıbı bir hataya duşerlerse, bu sadece bunu yapanların yanlı tavrını sergıler Eleştırılerı, bırılerının ışıne yarayacak mantığı ile gızleyenler, ulkenın gelışmesınde en buyuk engelı oluşturabılır Tüfkiye hangi ligde yanşmalı? oluşturdukları (MUÜEK), muhendıslıkte ılk ulusal değerlendırme sıstemı olardk gerçek ten uluslararası stdiıdartlara sahıp bir gırışımdır 3 4 yıl once başlayan bu gırışımın unıversıtelerın hıyerarşısınden arınmış ol dugunu paydaşların sureçte artık tumuyle temsıl edıldığını bana bıldıren Prof Dr Ayşe Şenatalar a ve Sayın Refik Üreyen e te şekkur ediyorum Yapılması gereken çalış maları adım adım gerçekleşüren bu değerlı ogretım uyelerı ve degerlı araştırmacılar, muhendıslık alanında, Avrupa olçeğınde de tanınan bir ulusal sıstemı gerçekleştırmış bulunuyorlar Onların deneyımlerınden herket. yararlanmalı Değerlendırme ve akredıtasyon kurullarının bdgımsızlıgına golge duşurulmemelı ce gırecek şekılde şeffaflaştırılması çok boyutlu çalışmdldrın ve yatınmlann yapılmasını gerektırmektedır Unıversıtelerın ozellıkle son bir kaç yıldd ıçınde bulundukldrı du rum goz onune alınırsa bu sureçlere gır mekte neden gecıktıklerı de kolayca anlaşı labılır TARAFSIZ OLMAK GEREK Bir oncekı yazımda belırttığım ancak yanlış yorumlanan olay ulusal sıstemlerın var olmadıgı durumda zorunlu olmayan an cak bazı unıversıtelerın kendı ısteklerı ile başvurdukları uluslararası dkredıtasyon ve kurumsal değerlendırme sureçlerıdır Bir oncekı yazımda bu sureçlerden başarı ile geçmış olan bazı unıversıtelerın adını sıraladığım ve bılmedıgım başka unıversıtelerın de oldugunu belırttığım cumlenın dahı an Idşılamamış olması uzucudur Kurumsdl ozerklıgın ve akademık oz gurluğun olmadıgı bir ortamda ulusal kalı te guvence sıstemlerının kurulmdsı da bek lenemez Butun bu sorunları gormezden gelerek Turk yuksekogretımınde ulusdl kalıte guvence sıstemı kurmak ıçın adres olarak Yuksek Ogretım Kurulu'nun gosterılmesı konunun henuz olgunlaşamadıgının en açık gostergesıdır YOK burada ancak sıstemın kurulmasında kolaylaştırıcı (facılıtator) olarak rol alabılır Bız kendımıze "ıyı' dıyebılırız Bunun ınandırıcı olması bağımsız kurulların değerlendırmesı ile gerçekleşebıhr Kendı yazdığımız raporlarla değıl Rakamlarla oynamanın faydası oldugunu zannetmıyorum Turkıye ıçın kalıte guvence sıstemlen açısından yapılan değerlendırme 2, genel sonuç olarak yapılan değerlendırme 3'tur Gerçeklerı gormek ve tarafsız olmayı başarmak gerekır Eğer bız kendımızı "Hırvaüstan, BosnaHersek ve Romanya'dan ıyıyız" dıye avutursak yazık olur Kaldı kı toplam değerlendırmede Romanya ile Turkıye aynı konumda 3 Daha dun ıkı aşamalı yuksekoğretıme geçme kararı almış olan Italya, Ispanya, Yunanıstan'la 23 senedır bu sıstemın ıçınde bulunan bir ulke olarak "hemen hemen aynı sevıdeyız" dıye sevınırsek kendımızın potansıyelını gormezlıkten gelmış oluruz Kaldı kı, Yunanıstan toplam notu 4 ile onumuzde Toplam değerlendırmede Doğu Avrupa ulkelerı Macarıstan, Estonya, Bulgarıstan, Latvıa, Lıthuanıa da 4 ile onumuzdeler Yukarda sıralanan sorunların çozulebılmesı ıçın sorunların varlığının kabul edılmesı en onemlı adımı oluşturmaktadır Hukumet kaynak ayırmak ve burokrasıyı azaltmak ıçın seferber olmalı Hukumet ve YOK unıversıtelere daha fazla kurumsal ozerkhk ve ogretım uyelenne daha fazla akademık ozgurluk vermek ıçın, unıversıtelerımıze dunyada yarışacak kapasıteyı kazandıracak yapısal değışıklıklerı gerçekleştırmek ıçın seferber olmalı ve bir ogretım uyesı bazı degerlendırmeler yapıyor dıye bir YOK uyesı, onu olmadıgı bir yerde gostermeye cesaret bıle edememelı Turkıye'nın hedeflerı butun bunların çok otesınde olmak zorunda Prof. Dr. Gulsun Sağlamer EUA Yonetım Kurulu Uyesı K Dolayısıyla, Bologna surecının ıkıuç aşama lı oğretımle ılgılı kısmında yenı başlattığımız veya yenı yaptığımız bir şey yoktur Turkıye'nın bu uygulamaldrdd eger bir ba şarısı varsa bu başarı 1981'den berı uygula nan yasayı yapanların ve o tarıhten berı uy gulayanlarındır Eksığı var ıse Bologna su recı çerçevesınde yapılması gerekenlerı henuz yapdmdmış olmamızdan kaynaklan maktddır Bu eksıklerı kabullenmek ve hız la eksıklerı tamamlamak gerekır Burada unutulmaması gereken en EN ÖNEMLİ SORUN Dıploma ve derecelerın tanınmasında Turkıye onemlı adımlar atmıştır ancak he nuz tum unıversıtelerde konu ıstenen duzeyde ve derınhkte ele alınabılmış ve sonuçlandırılmış degıldır Hukumet ve YOK ile surdurulen bu çalışmalarda onemsız sorunlar konuyu kılıtleyebılmekte ve konuya hâkım olan uzmanlardan çeşıtlı nedenlerle yeterınce yararlanılamamaktadır Kalıte guvence sıstemlen ise Türk Unıversıtelerının Bologna Surecındekı en onemlı sorunudur Burada daha oncekı yazımda belırttığım ancak belkı de yetennce vurgulayamadığım konu, kalıte guvence sıstemlerının Türkıye'de, dunyada anlaşılan anlamıyla var olmamasıdır Kalıte guvence sıstemlerının en onemlı ozellığı bağımsız kurullar tarafından yurutulmesıdır Bu sıstemlerın Hukumetler tarafından veya bızdekı yapı goz onune alınırsa YOK gıbı resmı kurumlar tarafından kesınlıkle yurutulemeyeceğının anlaşılamadığı bir ortamda yuksek oğretımı tartışmak bıle olanaksızdır Avrupa Unıversıteler Bırlığı'ne (EUA) uyelık ile EUA'nın kurumsal değerlendırme surecınden geçmek farklı konulardır Bir unıversıte uye olabılır ama bu sureçten geçmek zorunda degıldır Bunları bırbırıne karıştırdığımız zaman anlaşmak gerçekten zor olabılır EUA kurumsal değerlendırme süreci Avrupa olçeğınde başarılı olmuştur Bu tur dış değerlendırme sureçlerı unıversıtelerdekı ıç kalıte guvence sıstemlennın de gelıştırılmesıne katkıda bulunmaktadır Dolayısıyla yıllardır bir avuç Turk unıversıtesının surdurduğu bu yurtdışı kurumsal değerlendırme ve akredıtasyon sureçlen unıversıtelerde de ozdenetımın uluslararası standartlarda gelışmesıne olanak sağlamaktddır Yurtdışı akredıtasyon veya kurumsal değerlendırme surecı kaynak gerektıren ve surdurulmesı zahmetlı olan sureçlerdır Unıversıtede tum paydaşların bu değerlendırme sureçlerıne gırmeye karar vermelerı yıllan almaktadır Ve unıversıtenın bu sure Turk Yuksek Oğretımı 2547 Sayılı yasa ile tek bir modele gore yapılandırıldığında uç aşamalı yuksekogretım sıstemı (lısans, yuksek lısans, doktora) Turkıye'de butun yuksekogretım kurumlarında, bu kurumların olanaklarına bağlı olarak uygulanmaya başlandı 1981 oncesı unıversıtelerde uygulanan bu sıstemın tum yuksekoğretımı kapsayarak genışletılmesının getırdığı zorlukları yıllar ıçınde hep bırlıkte yaşadık ve yaşıyoruz 1999 yılında Bologna surecı ile Avrupa ulkelerının unıversıtelerının gerçekleştırmeye çalıştıklarının bir bolumunu Turkıye 1981'de gerçekleştırmıştı Ancak, hukumetler bir tarafta genç nufusunun baskısı ile yenı unıversıteler kurarken dığer tarafta, dunyada suren ve kureselleşme ile etkısını gıderek arttıran bılım ve teknolojıdekı gelışmeler dolayısıyla unıversıtelerın artan buyuk kaynak ıhtıyaçlarını karşılamadılar veya karşılayamadılar EKSİKLERİ HIZLA TAMAMLAMALI Bu gelışmeler ışığında uç aşamalı sıstem değerlendırıldığınde, bu sıstemın Turkıye'de 1981'den berı butun unıversıtelerde uygulanan bir sıstem olduğu gorulur onemlı nokta her uç düzeyde açılan programlar YOK ve Unıversıtelerarası Kurul ta rafından ıncelenerek kabul edılmış olsalar bıle, ınsan kaynaklarının ve altyapı olanak larının yetkınlığı açısından onemlı sorunlar taşımaktadır Bergen raporunda ulusal ra pora bağlı olarak yapılan değerlendırme, ulusal raporun verdığı bılgılerı bıze anlatmaktadır Bu nokta onemlıdır ITU, ODTU, BU ve Bılkent Unıversıtesının muhendıslık bolumlennın yıllardır suren yurtdışı akredıtasyon deneyımlerınden sonra bu unıversıtelerın muhendıslık fakultelerının dekanlannın bir araya gelerek 959/20 6 Ajjusos 2005