Katalog

Nükleer Silahlar Atom bombası 60 yıl önce ilk kez patlatıldı Atom bombası ö'nemli bir silah olarak varlığını koruyor ve giderek de yaygınlaşıyor.. Durum hiç de iç açıcı değil. New Mexico çö'lünde Trinity'nin patladığı yere dikilen kara dikilitaşın çevresi sessiz ve sakin. Ancak atom bombasının yarattığı şokun yankıları ilk günden bu yana sürüp gidiyor. en ölüm oldum, dünyaları paramparça eden." 16 Temmuz 1945 'günü Nevv Mexico'nun bir çölünde atom bombasının ilk denemesini izlerken, fizik uzmanı Robert Oppenheimer, Bhagavad Gita'nın bu sözcüklerini aklından geçirdi. Kendi buluşu olan "Trinity" kod adıyla bilinen bu bomba ile birlikte, yaşamın akışında da sonsuz bir değişim meydana geldi. Aradan 60 yıl geçmesine karşın, insanlar bugün bile Oppenheimer'in bıraktığı bu mirasla uzlaşmaya çabalıyor. 0 günden bu yana birçok ülke, sivil ya da askeri programlar kapsamında, binlerce ton plutonyum ve güçlendirilmiş uranyum üretti. Nevv Scientist'de yayımlanan yıldönümü raporunda özetle şöyle deniyor: Günümüzde dünyanın nükleer silah depolarında, büyük çoğunluğu A.B.D'nin Hiroşima ve Nagazaki'ye attıklarından çok daha güçlü olan 27,000 bomba bulunuyor. Halihazırda dokuz ülkenin elinde nükleer silahlar bulundurduğu, onlarcasının da bombaya dö'nüştürecek nükleer malzeme ve teknolojiye sahip olduğuna inanılıyor. Britanya Amerikan Güvenlik Enformasyon Konseyi Başkanı Nigel Chamberlain, "Atom çağının ortaya çıkışından 60 yıl sonra, nükleer civcivler palazlanıp başımıza tünediler," diyor. Geçtiğimiz günlerde 89 ülke bombaların kötü amaçlarla kullanılmasını engellemek amacıyla, nükleer malzemenin dünya üzerindeki akışının yakından izlenmesini hedefleyen bir sözleşmeye imza attı. İskoçya'da yapılan G8 zirvesinde de üye ülkeler Rusya'nın Sovyet döneminden kalan nükleer stoklarından kurtulmasına ve nükleer denizaltılarını parçalaraasına yardımcı olmak amacıyla önümüzdeki on yıl içinde 20 milyar dolarlık bir fon oluşturulması konusunda anlaşmaya vardrlar. DUNYA DAHA Ml GUVENLI? I• 11 Bi duyuyorlar. Bu ara1905: Albert Einstein kitle da, nükleer sive enerjiyle ilgili E=mc lahları olan denkleminl oluşturdu ülkeler bu siHer şey Trinity ile başladı 1934: Enrico Fermi uranlahlarından ve yumu nötron yağmuruna tutarken nükleer onların üretil100 metre 8,0 san. aynşmayı keşfetmenin eşiğine geldi. Örmesine olanek aluminyum folyoya sarılı olduğundan, N nak tanıyan Fermi atomun bölünmesini izleyememlştl teknolojilerlabiliyor. Ne var ki, nükleer silahların önüne 1941: Manhattan Projesi Nevı Mexico Los den vazgeçYakıttaki uranyumgeçilmesi yönünde bugüne dek yardımına Alamos Ulusal Laboratuvarı'nda uygulameye yanaşmaya girdi 235 izotopunun yoğunlusığındığımız tek araç, uluslararası sözleş1945: Atom bombası ilk kez denendi, mıyorlar. Hatğunu artırmak amacıyla meler oldu. Bu sözleşmelerin en ö'nemlisi A.B.D Hiroşima ve Nagazaki'yibombaladı ta bunlardan uranyumu güçlendirenler sayılan ve 1970'te yürürlüğe giren Nükleer 1949: S.S.C.B ilk atom bombasını patlattı kimileri başka de benzer bir ikilemle Silahsızlanma Sözleşmesi (NSS) ellerinde ülkeleri nükkarşı karşıya geliyorlar. nükleer silah bulundurmayan ülkelere bunleer silah bırakmaya teşvik ederlerken, kenUranyumla çalışan nükleer reaktörlerin veları edinmeyi yasaklarken, bir yandan da di stoklarına daha yenilerini eklemeyi dürimini artıran bu teknoloji aynı zamanda bu ülkelere nükleer teknolojiyi geliştirme şünüyorlar. Birçok ülke bu ikiyüzlü tavrın araştırmalarda, nükleer denizaltı ve silah ve nükleer malzemelerin barışçıl amaçlarla nükleer silahların yayılmasını engelleme yapımında da kullanılıyor. değiş tokuşuna gönlünce katılma hakkını yolundaki çabaları başarısız kıldığı görütanıyor. şünde birleşiyor. SÖZLEŞME İŞE YARIYOR MU? Sözleşmenin bir açıdan işe yaradığı Dünya çapındaki bu nükleer batağın İçinden çıkılması güç bu duruma ilk söylenebilir. 60'lardan bu yana yirmiyi aşözünde, BM genel sekreteri Kofi Annan'ın kez 1946 yılında A.B.D'de yayımlanan bir kın ülke nükleer silah programlarına karşı deyişiyle, nükleer enerjinin Romalıların iki uzman raporunda dikkat çekildi. Raporda, çıkarken, dünya üzerindeki nükleer silah yüzlü ilahı Janus'u andıran yapısı yatıyor. atom enerjisi üretmeye yarayan süreçlerin başlığı sayısında da 1986 yılından beri Güç üreten reaktörler aynı zamanda plubarışta ya da savaşta "birbirlerinin yerini 38,000'lik bir düşüş meydana geldi. tonyum da üretebiliyor. Plutonyum urantutabilen ve birbirleriyle bağlantılı oldukla1995'te 173 ulusun sözleşme gereğince yumla karıştırıldığında Avrupa'da 30 reakrı" ve uluslararası sözleşmelere dayalı bir nükleer silah bulundurmalarına izin veritörde kullanılan ve mixedoxide fuel adıyla sistemde atom savaşına karşı koymanın söz len beş ülkenin (A.B.D, Britanya, Rusya, bilinen yeni yakıtlar elde ediliyor. Ve, tabii konusu olamayacağı sonucuna varılmakÇin ve Fransa) ileride bunlan ellerinden çıki, plutonyum bomba yapımında da kullanıtaydı. karmaları koşuluyla nükleer silahlardan 19001940 LAR J.21JK KUZEY KORE VE İRAN Gelgelelim, tüm bu çabalar nükleer silahların üretimini engellemeye yeterli olmayabilir. Görünüşe bakıhrsa, Kuzey Kore bu yakınlarda bir bombayı denemeye hazırlanıyor. Irak sivil halka nükleer güç sağlanması için güçlendirilmiş uranyum ürettiğine açıkça karşı çıkarken, başka ülkeler İran'ın bomba üretiyor olmasından kaygı * Geçmişte ve Şimdi Nükleer Silah Programı Uygulayan Ülkeler * Nükleer Silahsızlanma Sözleşmesi (NSS) gereğince nükleer silah bulunduran ülkeler * Kısa süre önce son verilen programlar * Nükleer silah bulunduran NSS kapsamı dışındaki ülkeler 959/10 6 Ağustos 2005 * Kuşkulu programlar * Nükleer silah üretimine niyetlendiğinden kuşkulanılan, ancak bu konuöa somut birprogramın saptanmadığı ülkeler * Yeniden işlenmiş plutonyumdan üretilebilecek silah sayısı