Katalog

TartışmaEditöre Mektup TOROSLAR'DA BÜYÜK KUMAR Helikopterlerle sedir tohumu ekimi Toroslar'a atılan 2,5 milyar sedir tohumu ya tutarsa, işte asıl o zaman telafi edilemeyecek sorunlara yol açabilir.. ender bulunan bitki ve hayvan türleri yok olabilir.. • evre ve Orman Bakanlığı'nın 2004 sonlarında buyuk toren ve tanıtım 'etkınlıklerıyle Toroslar'da uygulamayaİ5oydugu ve "2.5 Milyar Sedir Tohumu ya Koy Doğayla Buluşuyor" adıyla kamuoyuna sunduğu ağaçlandırma projesının, "ılk" ve "en buyuk" yakıştırmalarının otesınde , oncelıkle olası ekolojık sonuçlarının tartışılması gorece olarak çok daha buyuk onem taşıyor Projeyle Toroslar'da " ınsanların ulaşamadığı sarp ve dık yamaçlara yangın hızmetlerınde kullanılan helikopterlerle havadan sedir tohumu" ekılmesı amaçlanıyor Ilgılı bakanın belırttığıne gore, hedef de " 10 yıl ıçerısınde 100 milyar sedir tohumunu toprakla buluşturmak" Uygulama, gerçekte, helikopterlerle tohum serpıl mesı dışında herhangı bır yenıhğe sahıp değıl Çunku, ulkemızde sedir ormanları, 2025 yıldır tohum ekımı yoluyla gençleştırılmeye çalışılıyor Ustelık, bu çalışmalar, ormancılıgımızın onemlı başarıları arasında sayılıyor 1990 yılında Uluslararası Sedir Sempozyumu'nun ulkemızde gerçekleştırılmış olması da ormdncılarımızın bu başarılarından kaynaklanıyor Kısacası, tohum ekımı, sedir ağacı ormanlarını gençleştırmek ya da yenı sedir ağacı ormanları oluşturmak ıçın ulkemızde de oteden berı başarılı olunan bır uygu lama Ve burada sorun, ekılen tohumların tutup tutmaması degıl Uygun yerlerden uygun nıtelıkte tohumldr toplanıp ve uy gun koşullarda saklandıgında, zamanı gel dıgınde uygun bıçımde ekıldıgınde neredeyse tumune yakın bır kısmı tutuyor çunku (Resım) Bu uygulamanın başarısı yonunden tohumun ı) ekolojık yonden uygun olduğu belırlenen yerlere, n) dengelı bır yayılımla ekılmesı yaşamsal önem taşıyor Tohum ekımı ışgucuyle yersel olarak yapıldığında bu koşul tumuyle sağlanabılıyor Helıkopter vb araçlarla havadan yapılan tohum serpme ışlemınde ıse, hava ne denlı uygun olursa olsun, bu koşulların sağlanabılmesı buyuk olçude rastlantılara kalıyor len sedir ağacı tohumlarının duşebıleceğı ' ınsanların ulaşamadığı sarp ve dık " arazılerde hangı yabanıl bıtkı ve hayvan turunun bulunduğu bılınmıyor, buyuk bır olasılıkla da "onemlı" turlerın olmadığı duşunuluyor Işte, soz konusu uygulamanın tartışılması, daha da onemlısı sorgulanması gereken yanı tam da bu noktada ortaya çıkıyor Çunku, orman envanterı çalışmaları sırasında bu nıtelıkte ve ayrıntıda verıler uretılmıyor Dolayısıyla, eğer, ozel olarak bır araştırma yapılmamışsa "toprakla Yoresel adıyla "katran" ve ormancılık yazınındakı adıyla da "Toros sedın" olarak anılan sedir bınlerce yıldır onemse nen, aranan bır orman ağacı turu Bu nedenle olsa gerek, unlu Gılgameş Söylencesi'ne bıle konu olmuştur Ne var kı doğal olarak yetışebıldığı Lubnan ve Surıye'de neredeyse tumuyle tukenmış Buyuk olçude azalmış ve verımsızleşmış olmakla bırhkte en genış sedir ağacı ormanları ulkemızde, Toroslar'da bulunuyor Ustelık, bu ormanlarımızda, yaşları bını, boyu ellı ve çapları da ıkı metreyı aşmış anıtsal sedır^ ağacı bıreylerıne rastlanabılıyor Bu nedenle, ulkemızdekı sedir ormanlarının korunması, nıtelığının ıyıleştırılmesı, koşulların elverdığı ve olanakların yettığınce de genışletılmesı gerekıyor Bu gerek ulkemızde gerçekten de başarılı bıçımde yerıne getırılmeye çalışılıyor Ulke mızde, yaklaşık olarak bır mılyon donum sedir ağacı ormanı var ve bu alan ormancılarımızın başarılı yenı orman yetıştırme çalışmalarıyla gıderek genışlıyor Ustelık, bu çalışmalar sırasında da yaygın olarak tohum ekımı teknığınden yararlanılıyor ve ışgucu kullanılıyor Boylece, tohumlar da onceden belırlenmış yerlere ışçıler tarafından uygun yoğunluklarda ekılebılıyor Şımdı kalkıp da, bu çalışmaları hız ve ekonomıklık gerekçelerıyle ekolojık etkılerı kestırılemeyecek araçlarla yapmanın, de yım yerındeyse ' hava atmaktan" başka bır anlamı ya da gereğı var mı, ustelık, yorede? kı "orman koylusu" yurttaşlarımız ışsızlık ten kjrılıp yığınsal olarak kentlere goçerken, var mı, olabilir mı ' Hıç olmazsa doğayla kumar oynamasalar, oynamasalar da bugunlerımızın yanı sıra yannlarımızı da karartmasalar ya ' Doç. Dr.Yücel Çağlar* Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunlan Araştırma Derneğı Ankara oduncugıl@yahoo com Azız BOZATLI 'Helıkopterden Tohum Sa vurmak ya da Geçmışı Yok Saymak' Orman ve AV Sayı 20052, Turkiye Ormancılar Dernegı Ankara 2 Nerıman OZHATAY Andrevv BYF1EI DSe ma ATAY, Turkıye nın Onemlı Bıtkı Alanlan WWF Turkıye, lstanbul 3 Mehh BOYDAK Toros Sedınnın (Cedrus lı banı A Rıch ) Ekolojısı Sılvıkulturu ve Dogal Orman larının Korunması Orman Bakanlıgı Yayın Daıresı Başkanlıgı Ankara 1996 ,* 4 Anonım UluslararaM sedir Sempo^yumu 22 27 Ekım 1990 (Bıldırıler) Ormancılık Araştırma Enstıtusu, Muhtelıf Yayınlar YA TUTARSA?.. Evet, havadan serpılen ve serpılecek olan ' mılyarlarca' sedir agacı tohumunun ya tumu de tutarsa? llgınçür, ama, gerçek tır de, tartışılması gereken budur, yanı tohumların tumünün tutması durumudur Tutmasa ya da çok azı tutsa yazıklanılacak durum, ekonomik zararlardır Ancak, bu zararlar gıderılebılır Ama tutarsa ve tuttugu yerde de endemık ve/veya geleceğı tehlıke altında başka bıtkı turlerı varsa, salt bu turlerın varlığı nedenıyle de yıne endemık ve/veya geleceğı tehlıkede yahut ender bulunan yabanıl hayvan turlerı buralarını kendılerı ne yaşama ortamı edınmışlerse, evet, o za man ne olacak? Toros Dağları, boylesı orneklerın çokça yaşanabıleceğı ekolojık koşullara sahıp Sozgehmı, WWFTurkıye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) tarafından Türkiye Önemli Bitki Alanlan adıyla yayımlanan araştırmanın bulgularına gore, Bolkar Dağları'nda 323 endemık bıtkı turu yetışebılıyor Saptamalara gore, Bolkarlar'da 172'M endemık olmak uzere 183 bıtkı tu ru tehlıke altında Ayrıca bu bıtkılerın 16'sı dunya ve 152'sı de Avrupa duzlemınde ' tehlıke altındakı turler" arasında sayı lıyor Bolgedekı Akdağlar'da ıse, 67'sı ul kemızde ender olarak bulunan 101 endemık bıtkı turu bulunuyor Buna karşılık, helikopterlerle serpı Tohum ekimi yoluyla gerçekleştınlmış bir sedir ormanı gençleştirme çalışması (BucakBurdur) buluşturulan sedir tohumlarının" yol açabıleceğı ekolojık sorunların nıtehğı ve boyutları da kestınlemıyor Ya "kaş yapılırken goz çıkanlıyorsa " ya da "evdekı bulgurdan olunuyorsa " yahut sanılanın aksıne "astarı yuzunden pahalı bır ağaçlandırma yapılıyorsa? " SEDİR ÇOK DEĞERLİ... Bılındığı gıbı sedır (Cedrus lıbanı ARıch ), ulkemızdekı onemlı orman ağacı turlerımızden bırısı Gorece olarak en yaygın bıçımde Akdenız Bolgesı'nde, Toroslar'ın genel olarak 800 2100 metre yukseklıklerınde doğal olarak yetışebılıyor ve gerçekten de son derece gorkemlı ormanlar oluşturabılıyor felsefesi açısından eğitim sorunları ençlık, en yalın anlamda, bellı bır yaş dılımı ıçınde tanımlayabıleceğımız toplumsal bır kategorıdır Kendı dınamızmınden aldığı kuvvetle, yenıhğe açık bır kıtledır Bır toplum ıçınde dunyayı anlama çabasının otesınde dunyayı değıştırme ve donuşturme potansıyelını de ıçınde en çok taşıyan gruptur Içınde bu kadar hareket ve yenılık PENCERESİNDEN GELECEK ARAYIŞLARI potansıyelı taşıyan bir topluluğun bugunun Turkıye'sınde geleceğınden bu kadar umutsuz ve hoşnutsuz olmasının nedenlerı nelerdır? Bu yazıda bu sorunun yanıtını bıreyın bıçımlenme evresınin başında yer alan eğıtım surecını, ınsan felsefesi bağla mında ınceleyerek vermeye çalışacağım Insan ıyı gozlendığınde sureklı olarak bır eylem zıncırı ıçınde olan tarıhsel G bır varlık olarak değerlendırılebılır Pekı, ınsanın eylemlerının arka planında aldığı eğıümın rolu nedır? Eğıtım ınsanın hayatı boyunca kendısını zengınleştırebılmesının yolunu açan bır sureçtır Insanın butun hayatı boyunca gelışmesının, bır form kazanmasının anlamı, onun dınamık bır varlık olması demektır Insan tarıhsel bır varlıktır Kendınden öncekı kuşakların oluşturduğu bır dunya içinde doğar, onceki kuşaklar tarafından eğıtılır, yazma yetısı ıle kendısıne bılgıler aktarılır ve ancak bu sureçler sonrasında kendı koyabıleceğı amaçlar doğrultusunda kendı kendını eğıtmesı, gelıştırmesı ve boylelıkle yenı formlar kazanması soz ko** nusu olabıhr (Ang, 2003, s 102) Yazının devamı arka sayfada 961/21 20 Ağustos 2005