Katalog

haftalık bulmaca 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Çocuk psikiyatrisinde kııllanılan ilaçların yarar/zarar değerlendirmesi Sotv: Çocuklar için uretilmiş psikiyabrik ilaçlann yan etkileri göz önune almdığında, kullanılmaya değer olup olmadığına nasü karar verilir? Yanıt Çocuklar için psikiyatrik ilaçlar iki kenarı keskin bıçağa benzer. Bir yanda çocuğunuzun mutluluğu, rahatı ve başansı, diğer yanda yan etkileri ve büyümekte olan beyne vereceği potansiyel zararlar. Pek çok aile, çocuğunun rahatvzlığının gerçek olduğuna veyaşam kalitesini bozduğuna inanarak bu pazarlığa razı olur. Ancak pazarlığa razı olsa bile ilaçların potansiyel yan etkileri her zaman rahatsız edicidir. Bu konudaki son gelişmelere bir göz atalım: Metilfenidat (Ritalin) ve dekstroamfetamin (Adderall) dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu tedavisinde kullanılan belli başlı ilaçlardır. İştah azalması gibi yaygın yan etkileri giderilebilir, ancak son yapılan çahşmalar daha önemli sorunlara işaret ediyor. Sözgelimi bu hastalığa yakalanmış 12 çocuk üzerinde yapılan dar kapsamlı bir çalışmada, üç ay boyunca metilfenidat alan çocuklarda yüksek sayıda kromozom anormallikleri görüldü. Bu anormallikler bazı kanser türlerine özgüdür. Başka bir çalışmada, sıçan yavrularına verilen uyancıların hayvanların durgun ve çaresiz bir duruma getirdiği izlendi. Ancak bu ön bulgular yarım asırlık klinik deneyimlerle çatışıyor. Sözgelimi kimse uyarıcı kullanan kişilerde kanser vakalarının arttığını tespit etmedi. Ve aynca uyarıcı kullanan çocuklar bazen durgunlaşsa bile, dozu azaltmak sorunu çözebiliyor. Başka bir gelişme de Kanada'da sağlık yetkililerinin Adderall XR'ın satışını durdurmalan. Bunun nedeni ani ölüm vakalarının görülmesi. Ancak ABD resmi kaynakları, ölüm oranınm normal sınırlar içinde olduğunu; bu çocukların hastahklannın alünda yatan tıbbi sorunlara bağlı olarak ölmüş olabileceğini belirtiyor. Sonuçta Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) kalp sorunu olan çocukların Adderall XR kullanmamalannı önerdi. Doktorlar çocuklardaki davranış bozukîuklan ve duygudurum sorunlarının tedavisinde antipsikotik, duygudurum düzenleyicileri ve antidepresanlardan yararlamr. Olanzapine (Zyprexa) ve risperidone (Risperdal) gibi anti psikotik ilaçlar aldırır ve diyabet riskinin artmasma yol açabilir. Valproik asit (Depakote) ve karbamazepine (Tegretol) gibi duygudurum düzenleyicileri, karaciğere zarar verebilir ve kan hücresi üretimini tehlikeli bir şekilde değiştirebilir. Lityum kalp, tiroid ve böbrek fonksiyonlarmı etkileyebilir, aknelerin artmasma yol açabilir. Bazı yaygın antidepresanlar da bazı çocuklarda intihar düşüncelerini ve eylemlerini tetikleyebilir. Bu ilaçların tehlikeleri göz ardı edilemez, ancak hastalıklarm neden olduğu tehlikelerin de dikkate alınması gerekir. Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar, tedavi edilmediği zaman ilaç alanlara göre geri (akademik yaşamda, duygusal ve fıziksel gelişiminde) kalır. Bu çocuklarda madde bağımlılığınm görülme sıklığı daha fazladır. Bu ilaçlar bazı olumsuzluklara yol açabilecek olsa da çoğunlukla açmazlar. Çocukların pek çoğu ihtiyaçları olan desteği aldıklarında ilerleme kaydederler. Anne babanın atması gereken ilk adım, sorumluluğu yüklenmektir. Çocuğun doktoruna tüm seçeneklerin ilaç ve psikoterapi gibi yarar ve zararlarını sormak gerekir. Kaynak: Harvard Medical School SOLDAN SAĞA 1. Büyüteci ilk kez tanımlayan, dünyanın yuvarlak olduğuna inanan ilk insanlardan biri olan İngiliz bilgin (resimdeki) Yapım Kurnaz. 2. Optik aletlerinde objektiften aldığı ışınları göze veren mercek sistemi Irak'ta bir kent "Robert Hutchings ..." (Uzay roketlerinin babası olarak kabul edilen Amerikalı fızikçi). 3. Sazın en kalın teli Örnek, kalıp İnleyen Şoför yardımcısı. 4. Yalnızlık korkusu Fena değil Yasaklama Verme, ödeme. 5. Bir çeşit papağan Gümüşbalığı Parça, kısım. 6. Bir taşıt İtalya'da bir kent Üç Sılahşörlerden birisi Mililitrenin kısa yazılışı. 7. Eski Mısır'da üretici güç Afrika'da bir ülke Lantan'ın simgesi Kuran'da bir süre "Önce" anlamı veren önek. 8. Rusya'da bir göl Suyun buz tutması 0 derece, kaynaması 80 derece esas alınıp ikisi arası seksen eşit parçaya bölünerek elde edilen sıcakölçer Görevden çıkarılma "Gülten ..." (şair). 9. Güneydoğu Anadolu'da bir dağ Herhangi bir meslek edinecek olan kimsenin geçirdiği uygulamalı öğrenme dönemi "Sir Ernest..." (Atomun ilk nükleer modelini yapan, ayıca atomu parçalayan Yeni Zelandalı bilim adamı). 10. Bir sanığın, kendisinin suçun işlendiği anda başka bir yerde bulunduğu şeklindeki savunması Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yetiştirilen, süt verimi yüksek bir koyun türü. 11. Fermiyumun simgesi Bir cetvel türü Kalp damarlarındaki yağlı yozlaşma. 12. Kalıtsal Yol Bir nota. 13. Montaigne'in ünlü yapıtı Hile, entrika. 14. Bir çalgıyı doğru ses vermesi için ayarlama Bir sayı "Joseph ..." (Hastanelerde antiseptik ameliyatları başlatan İngiliz cerrah). 15. İngilizce harita "Nicolas François..." (Gıdaların saklanabilmesi için konserve kutularını bulan, Fransız kâşif) Ticaret gemilerindeki usta gemici. YUKARIDANAŞAĞ1YA 1. Bakteriyoloji biliminin temellerini atan Alman doktor • Ölüm cezası. 2. Telli balıkçıl Mihrace eşi Bir tür palmiye. 3. Avcı kulübesi Bir göz rengi Züppe. 4.Bir organımız, Sıcak hava balonunun yapan Fransız mucıt kardeşlerin soyadı. 5. Sporda erişilen en üst derece Tutunamayanlar romanı yazarını simgeleyen harfler Parola Maden aramakla görevli enstitüyü simgeleyen harfler. 6. Bir konuda özet olarak verılen bılgi ya da açıklama Antımonun simgesi Demirin simgesi. 7. İtalya'da bir ırmak Büyük atardamar iltihabı Bir organın yuvarlak ve birbirinden ayrılmış parçalarından her biri. 8. Ser yumun simgesi Kitaplarda bolum, başlık • Sümer su tanrısı Meşime, plasenta. 9. Kuşbilim Argonun simgesi. 10. ABD Profesyonel Basketbol Ligi Eski bir Mezopotomya uygarlığı Mevcut Sıvıl ölçüm birimının kısaltması. 11. Önde bulunan Müstahsil. 12. Tanrısal Ateşböceği Kalayın simgesi. 13. Dogma, inak Ok Tanrıtanımaz. 14. Gümüşün simgesi Bir verginin miktarını belirtmek için temel olarak alınan değer Bir yumurta yemeği. 15. Togo'nun başkenti "Enrico..." (İlk nükleer reaktörün tasarımını ve yapımını gerçekleştiren İtalyan fizikçi) Radyumun simgesi. 16. "John ..." (İlk havalı lastiği icat eden İskoçyalı veterinercerrah). 17. Tavır, davranış Aşırı harcama. 18. Budun Yankı. 19. Vücutta görülen kızarıklıklar Şarkı, türkü. 20. Kalıtım asidi "Edwin Herbert.." (Polaroid fotoğraf makinesini icat eden Amerikalı fızikçi.) Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 btıl Çıra yanar is verir Ünlü bir şair büyüğümüz Evren Ayçin Bey, amansız bir hastalığın pençesinde, gün gün erimekte ve adım adım ölüme yaklaşmakta olduğu halde, durmadan çalışıyor ve yeni şiirler yazıyordu. Evren Bey'in durumunu konuşurken, bir arkadaşımız şöyle dedi: "Çıra is vere vere yanar!.. Evren Bey de, düşünüp yazamamış olduklannı, ölmeden dünyaya vermeye uğraşıyor..." ÇIRA + İS + VERE + VERE = YANAR Sayıların yerine sözcüklerin yer aldığı bu toplama işleminde, her harf belli bir rakamı simgeliyor. Soru: "YANAR" asal bir sayı olduğuna göre, "EVREN AYÇİN" sözcüklerinin temsil ettiği sayılar kaçtır? Düzenleyen: Necah Büyükdura 948.sayıdaki "Ardışık Sayıların Kareleri" isimli bilmecenin yanıtı: Grupta 6 ve ekipte 13 kişi vardı. Bilmeceyi doğru çözen okuyuculanmız: Sebahattin BektaşSamsun, Güngör Bingölİstanbul, Süleyman Çevikerİstanbul, Aydın BingölAnkara, Yücel GünDenizli, Özen Günİstanbul, Duygu Günİstanbul, Hüseyin ErgönülEdirne, Ali ErkılıçAdana, Ender Aktulgaİstanbul, Ünal Tuzocak Ankara 950/23 4 Haziran 2005