Katalog

Trakya'nın anıt mezarları tümü Tümülüsler, Trak topluluklarının seçkin sınıflarının iiyelerinin mezarlarıdır ve onların zenginliklerini korumak amacıyla yapılmışlardı.. Araştırmacılar tarafından kazıları yapılan, belgelenen tümiilüslerin ve dolmenlerin neredeyse yarısı yok oldu. Bu tepelerden Bulgarlstan'da Meriç vadisinde ve bilhassa Filibe civarında oldukça çok bulunmaktadır. Bulgaristan'daki tepelerin sayısı 10 OOO'i aşmaktadır. Tümülüsler doğuya doğru azalma gösterir. Türkiye Trakyasında ise, yaklaşık 700800 adet tümülüsün bulunduğu anlaşılmaktadır. Günümüzde de bu bölgede kaç tane tümülüsün olduğu halen bilinmiyor. Resim 1 Şahin Yddınm* T arihin babası sayılan Karialı Heredotos, Traklar'ın ölü gömme adetlerinden birisi ve en önemlisi olan tümülüs geleneği ile ilgili olarak şunları aktarır: "...Ölüyü üç gün seyre koyarlar, çeşitli kurbanlar keserler, yanıp yakılırlar ve arkasından büyük bir tören tertiplenir. Sonra gömerler, ölü ya toprağa verilir ya da külleri alınır; bir tümsek yaparlar, çeşit çeşit oyunlar oynarlar, en yüksek kazanç ise teke tek yapılan güreşler için konulan ödüldür...". Tümülüsler Trakya bölgesinin en görsel anıtlarıdır (Resim 1). Genellikle sivri konik biçimde olan bu mezar tepeleri, Trakya'da yaşamış olan Detnir Çağ kavimlerinin mezarlarını simgeler. Bu mezar tipi özellikle Klasik, Hellenistik ve Roma dönemlerinde oldukça yaygın bir hale gelmiştir. M.S. IV. Yüzyıl ile birlikte Hristiyanhğın yayılması sonucunda tümülüs tipi ölü gömme âdeti ortadan kaybolmuştur. Türkiye Trakyası ile birlikte tüm Trakya'da, yüzyılımızın başlarında yaklaşık olarak 20 000 civarında tümülüs bulunmaktaydı. En çok bilinen biçim konik olmak üzere, küre, yarım küre, biçimsiz tümsekler gibi çeşitli tiplerdedir. Hangi tipin ilk önce ortaya çıktığını söylemeye çalışmak oldukça güçtür. Buradaki esas, bunların rastlantısal bir şekilde ortaya çıkmadığıdır. Çizim 1: Dolmenin üzerini örten tümülüs Orijinal biçimin koni, kubbe ya da an kovanı şeklinde olması daha mantıklı görünmektedir. En görkemli Trakya tümülüslerinin büyük çoğunluğu bu şekle benzemektedir. Bu mezar tipini Platformlular, çukurlular, mezar odalılar, lahitliler ve basit mezarlılar olmak üzere beş ayrı grup içerisine sokabiliriz. Ayrıca bazı tümülüslerde daha sonraki zamanlarda ikinci bir gömünün farklı bir teknikte yapıldığını da görmekteyiz. Tümülüsler, Trak topluluklarının seçkin sınıflarının üyelerinin mezarlarıdır ve onların zenginliklerini korumak amacıyla yapılmışlardır. dır.. Dolmenlerin bütün taşları, tepelerde, hemen toprağın az derinliğinde bol miktarda bulunan şist taşlarmdan çıkartılmıştır. Şist taşının yapısal karakteristiği nedeniyle kolaylıkla tabaka halinde yaprak yaprak kalkması ve erozyona uğraması mümkündür. Dolmenleri örten tümülüsler zamanımıza dek kendilerini koruyamamışlardır (Çizim 1). üolmenlerin üzerini örten tümülüsler yağmur sularının aşındırmalan sonucunda yok olmuşlardır. Türkiye Trakyası'nda dolmenler; genellikle tepelerin ya da alçak sırtların üzerinde dururlar, düzlüklerde bulunanlara da rastlanmaktadır. Bazıları tek halde durmakta olup, bazıları da bir sığınak ya da yerleşim yerinin mezarlığı imiş gibi guruplar halinde bulunur. Daha büyük boyutta olanlar ve iki odalı kompleks şeklinde olanlar statüyü yansıtmaktadır. Deniz kıyısında bulunan dolmene rastlanılmamıştır. Dolmen kelimesi, Keltçe olup, "Tol men" taş masa anlamına gelmektediı zünün birçok yerinde çeşitli tiplerd nılan dolmenler her zaman ilgi çekrr Öyle ki; Hristiyan dini Galya'da yz başlayınca yerli adetlerle çarpışman menhirlerin üstüne haçlar kazdırm halkın bunlara tapmasına ancak M.S lında İmparator Şarlman engel olat Buna benzer durum Trakya megalit de söz konusudur; yörede evliya yer bilinen, saygı duyulan oldukça fazl, dolmen ve tümülüs bulunmaktadır. 3 GRUP TÜMÜLÜS Türkiye Trakyasında tümül önemli grup oluşturur. Birinci grup, Edirne Kırklarel hisar Vize Saray yolu üzerinde ve c bulunan, yani dağlık arazinin step birleştiği yerlerde bulunan yığma te tümülüsleri içermektedir. Bunların nın Isürancalar'dan paralel olara1 ne'ye inen derelerin vadilerinde, y, vadilerin kenarlarındaki tepelerin i bulundukları görülmektedir. En 6'ne kezler arasında Süloğlu civarında Köyünü ve Vize yöresini anabiliriz. DOLMENLER ZAMANA YENÎK DÜŞTÜ Trakya'da tümülüslerin prototipi olarak tanımlanan dolmenler ise, özellikle Edırne ve Kırklareli illerinde yoğun olarak bulunur (Resim 2). Dolmenler M.Ö. 1200800 yılları arasına tarihlendirilen mezar anıtları İkinci grubu Ergene vadisinc nan tümülüsler oluşturur. Ûçüncü grup ise, Ergene'nin ı de, Kabahüyük civarındaki tümülı EdirneUzunköprüKeşanMalkara7 istikametinde uzanan tümülüslerdir 950/124 Haziran 2005