Katalog

Depreme HazırlıkMühendislik nlmedığı ıçın gınlettıedı Bına ıçıne gıren ekıpler bınanın taşıyıcı sıstem planını ha zırladılar, yapısal zayıflıklarını ve kusurla rını belırledıler, korozyona ugramış elemanlannı saptadılar, cografı koordınatlarını olçtuler ve dıjıtal fotoğraflarını çektı ler Bu bılgıler bılgısayar ortamındd bına sımulasyon modellerıne donuşturuldu ve her bına ıçın onceden belırlenmış olan deprem etkısı dltındd bınaların deprem performansları hesaplandı Yapılan hesaplar 3 100 bınadan 2 003'unde depremde yıkılma rıskının çok yuksek olduğunu gosterdı Boylece depremde yıkılarak can kaybına neden olacak bınaların adreslerı tespıt edıldı Depremde yıkılma rıskı yuksek olan bu bınaların tehlıkelı bına olarak adlandırılması ıçın ayrıca betonldrından ornek alınarak laboratuvarda test edılmesı gerekıyor Ancak burada cıddı bır zorluk var Zıra bına sahıplerı çoğunlukla boyle bır beton delme ışlemınden rahdtsızlık duyuyor ve ızın vermek ıstemıyor Daha onemlı bır neden ıse oldukça gurultulu olan bu ışlemın bınanın tehlıkelı olduğunu dolaylı olarak ılan etmesı ve pıyasa değerını etkılemesı Yuksek riskli 2 003 bınanın çoğunluğu 5, 6 veya 7 katlı apartmanlar Bu bınaların bır dığer ortak ozellıklerı ıse zemın katlarının dukkan olarak kullanılması amacıyla zayıflatılmış olması 2,003 bınanın bır kısmı belırlı bır bolgede yoğunlaşma eğılımı gosterıyor, ancak onemlı bır kısmı dd tum mahallelere dağılmış durunıda Zeytınburnu'nda ıncelenen ve yukseklığı 7 kata kadar olan hıçbır bınada deprem etkılerıne karşı esas koruyucu eleman olan betonarme perde duvarlara rastlanmadı Zeytinburnunda 2003 tehlikeli binada oturanlar ve sahipleri henüz haberdar değil! Zeytinburnu'nda depremde yıkılma riskı çok yuksek olan 2003 bına grup toplantıları ıle bılgılendırılıyor. Gelıştırılecek çozumlere bına sahıplerı ıle bırlıkte karar verılecek Dunya Bankası Bakırköy projesını bır TurkıyeYenı Zelanda ortak gırışımı olan Prota/Beca konsorsıyumu yurutuyor Proje Ocak 2005'te başladı, toplam suresı sekız ay Ancak uygulamada ortaya çıkan cıddı bır sıkıntı var Başlangıçta 370 bınanın sahıplerıne seçılen güçlendirme seçeneğının uygulanması ıçın Dunya Bankası tarafından kredı verıleceğı sozu verılmış Dunya Bankası'nın fıkrı değışmış değıl, ancak Hazıne garantısı ıstıyor Fakat Hukumet ozel şahıslara kullandırılacak bır kredı ıçın garantı vermek ıstemıyor Sonuçta Bakırkoyluler ve Ilçe Beledıyesı daha projenın başlangıcında kandırıldıklarını duşunuyorlar Proje sonuçlarının uygulanabılmesı ıçın ozellıkle bına sahıplerı tarafından ısrarla gundeme getırılen bır dığer seçenek ıse guçlendırılecek bınalara bır kat ılavesı yapılarak, veya zaten eskımış bınaları yıkıp yerlerıne daha yuksek bınalar yaparak finansmanın kendı ıçınde saglanması Teknık olarak bu mumkun, ayrıca ıncelenen bınaların zemınlerı hıç sorunlu değıl Ancak mevcut ımar planları kat artımını değıl azalımını ongoruyor Ustelık Bakırköy de Zeytınburnu gıbı yerleşım yoğunluğunun zaten oldukça yuksek olduğu bır ılçe Yapılacak uygulamaların ılçe dekı yaşam kalıtesını yukseltmesı ıçın yo* ğunluk artışı şuphesız olumlu bır seçenek değıl Rısklı bınaların guçlendırılmesı en azından yoğunluk artışı getırmıyor Bakırkoy'de akla en yakın gelen çozum güçlendirme fizıbılıtesı yuksek olan bınaların guçlendırılmesı, guçlendırılmesı mumkun olmayan veya fizıbılıtesı çok duşuk olan ekonomık değerını yıtırmış bınaların ıse yıkılıp yenıden yapılması Bu uygulamalar ıçın kaynak temını gereklı Ev sahıplerıne sağlanacak banka kredılerı ıle bu çozumlerı uygulamak kolaylıkla mumkun ARSA DEĞERİ YUKSEK Zeytinburnu'nddkı tehlıkelı bınaların çogunun yapı değeri düşük, ancak arsa değeri yuksek. Kentsel yenıleme uygulaması ıle yenı bır kullanım alanına donuşturulen veya yenılenen bır bolgede sadece deprem rısklerının azaltılması değıl, aynı zamanda kentsel yaşam kalıtesının yukseltılmesı de amaçlanıyor Boylece bolge eskısıne gore dahd değerlı bır durumd gelıyor, yaratılan deger drtışı orta ve uzun vadede yapılan ydtırımı fınanse edıyor Istanbul'un pek çok bolgesınde deprem tehlıkesınden bdğımsız olarak kentsel donuşum/yenıleme planlaması yapılması zaten kaçınılmaz Zıra ulkemızde genel olarak kentsel yaşam kalıtesı çok duşuk, kentlerımız estetık değerlerden oldukça yoksun, ve bu durum Avrupa Bırhğıne gırış surecındekı Turkıye'nın karşısına onemlı bır zayıflık olarak çıkıyor Burada onemlı olan, dep rem tehlıkesının bu zayıflıklan arttıran bır etken degıl, gıderılmesı ıçın bır fırsat penceresı açıyor olması Istanbul kentsel standardını yukseltmek ıçın bu deprem fırsatını ıyı kullanmak zorunda Ancak elde edılen sonuçlardan henuz Zeytınburnu'nda 2003 tehlikeli binada oturanların bile haberi yok (Şekıl) Tehlıkelı olduğu belırlenen bınaların yıkı mından ve bu bolgelerde kentsel donu SONUÇ şumyenıleme planlamasından once önce bu bınalarda barınan ınsanların onune çozum seçeneklerının konulması ve toplumsal uzlaşma saglanması gereklı Başka bıçımde eylem planlarının ortaya konması mumkun değıl Ayrıca aşılması gereklı pek çok yasal engel var Kat Mulkıyatı Yasası, Imar Yasası ve bolgenın onaylı ımar planları değışmedığı surece bır uygulama yapma şansı yok Buyukşehır Beledıyesı henuz net çozum seçeneklerı uretebılmış değıl Ote yandan 2005 ıçerısınde Zeytınburnu Pılot Projesının deprem tehlıkesı yuksek dığer ılçelere yaygınlaştırılması hazırlıklarına da başlandı güçlendirme fizibilite projesi kapsamında bınalarının ıncelenmesıne razı oldular Projenın amacı 370 bınayı Istanbulu temsıl eden bır ornek grubu olarak kullanmak ve bu bınalar ıçın en uygun güçlendirme çozumlerım gelıştırmek Burada "uygunluk" sozcuğu gelıştırılecek yontemlerın uç değışkenı en uygun şekılde sağlamasını ıfade edıyor Bu değışkenler onerılen güçlendirme yontemının sağladığı deprem guvenlığı, uygulama malıyetı ve uygulama sırasında bınada oturanların rahatsızlığı Orneğın, eğer bınanın yıkılmamasını garantı edecek (ama hasar gormemesını değıl) bır seçenek tercıh edılırse, güçlendirme malıyeünı ve bınayı kullananların rahatsızlığını (bınayı bır sure boşaltmak, kullanım alanının bır kısmını kaybetmek, vb) en aza ındırmek mumkun olabılıyor Hangı seçeneğın fızıbılıtesının yuksek olduğu, bu uç değışkenın bırlıkte değerlendırılmesı ıle belırlenebılıyor Projenın tum safhalarında bına sahıplerı odak Istanbul'dd deprem rıskını azaltacak, muhtemel can kayıplarını en aza ındırecek çozumlerı gelıştırmek hıç de zor değıl Ancak bu çozumlerın uygulanması ıçın hukumetın kesın desteğı ve kararlılığı gerek Bırçok uygulamanın gerçekleşebılmesı ıçın mevzuat değışıklıklerıne ve yenı mevzuat uretılmesıne gerek var Bır İstanbul Deprem Yasası pek çok engelın aşılması ıçın zorunludur Istanbullulann guvenını, ınancını kazanmadan depreme hazırlanmada başarılı olmak mumkun değıl Bunun ıçın hukumetın ınanılır bır depreme hazırlık polıtıkası uretmesı gereklıdır Marmara depremmden berı geçen beş yılda uygulanan* polıtıkalar bu konuda fazlaca umıt vermı yor Istanbul halkının deprem karşısındakı çaresızlığı sebepsız değıl ODTU Inşaat Müh Böl sucuoğlu&ce metu edu tr Istanbul Deprem Masterplanı Zeytınburnu ve Bakırköy projelennın akademık daniiman hğını yapıyor Turkıye Deprem Yonetmelıgı Komısyonu yurutucus • "Okullarımız Yıkıl masın" kampanyası teknık koordınatoru Ulusal Deprem Konseyı uyesı (*) Prof Dr 2. Bakırköy Bina Güçlendirme Fizibilite Projesi Bakırköy Beledıyesı 1999 Marmara Depremı'nden sonra unıversıteler ıle bırlıkte çalışarak deprem bakımından yuk sek rısklı olduğunu duşunduğu 3500 bına belırledı Bu bınalardan 370'ının sahıplerı Dunya Bankası tarafından desteklenen L 949/1729 Mayıs 2005