Katalog

Zümrütten Akisler A. M. Celal Şengör Tuhaf bir madde hali: Delikli kristal Almanya'daki ChristianAlbrechts Üniversitesi bilim adamları, yalnızca deliklerden oluşan bir kristalin varlığını kanıtladılar. Michaeal Bonitz yönetiminde çalışan uluslararası bir araştırma ekibi, bilgisayar simülasyonlarıyla ilk kez bu alışılmışın dışındaki fenomenle ilgili bir kanıt getirirken, bu yapının oluşumu için gerekli koşulları da açıklayabildiler. Bonitz, delikli kristalin varlığı üzerinde 6O'lı yıllardan bu yana tartışıldığını hatırlatarak, homojen malzeme dağılımı gösteren bir yapı olduğunu açıkladı. Bildik katı maddelerde elektronlar ve deliklergeniş kapsamlıdır. Ancak bir deliğın kütlesi, elektron kütlesinin 80 mislisine ulaşırsa delikli sıvı aniden kristale dönüşmekte. Bu tür yarıiletken sistemler, Bose yoğuşumundaki basıncın düşürülmesi halinde, delikli elektron çiftleri oluşturmakta. Fizikçi, bundan sonraki hedeflerinin bu kristali üretmek olduğunu söyledi. Delikli kristal, bilim adamları içın diğer bir anlam daha taşıyor. Çünkü örnegin plazma kristali veya iyon kristali gibi tamamen farklı kristallerle ortak özellikleri taşıdığı anlaşılmış. Hatta evrendeki Beyaz Cüceler ve nötron yıldızları gibi gizemli gökcisimleriyle bile benzerlikler taşımakta. Uzun süreli akıllı tasarım yapılabilir mi? İki yıl kadar önce, sevgili dostum Kemâl Guruz'le birlikte bizim tekneyle ailece yaptığımız bir Boğaz gezisi esnasında Kemâl, İngiliz ve kıt'a Avrupası hukuk sistemlerinin bir doğa biiimci olarak beni çok ilgilendiren bir karşılaştırmasını yapmıştı. Aslen Roma hukukunun bir ürünii olan kıt'a Avrupası hukuku, tüm suçların "öngörülmesi" esasına dayanıyor. Yasalar bu "öngörülen" suçlara göre düzenleniyor ve yargıçlar kararlarını karşılarına gelen suçları bu "öngörülen" suçlardan uygun birisine benzeterek oluşturuyorlar. Böyle bir sistemin sakatlığı tüm suçların öngöriilmesinin olanaksızlığından kaynaklanıyor. Örneğin gelişen teknoloji nedeniyle ortaya yepyeni bir suç türü çıkınca yargı çaresiz kalabiliyor veya saçma sapan bir karar alabiliyor veya almaya çanak tutabiliyor (örneğin Özdemir Sabancı'nın katili Fehriye Erdal'ın cürü'm silâhının tam otomatik olup olmaması katili kollayanve en azından bana tamamen zırva gelenbir kararda rol oynamıştı). Ingiliz hukuk sistemi ise hukukçuların geçmişte gerçekten meydana gelmiş olan suçları ve bunlar için alınmış kararlan temel almalannı gerektiren, öngörüye değil, gözleme dayanan bir sistem. Burada mesleği hukukçu olmayan sıradan vatandaşlardan oluşan bir jüri önce ortada bir suçun olup olmadığına karar veriyor. Suçun işlenmiş olduğuna bir kez karar verilince, hâkim, geçmişteki benzer durumlan inceleyerek ve kendi zamanının şartlarını da değerlendirerek bir karar veriyor, Bu şekilde Ingiliz sistemi kıt'a Avrupası sistemine nazaran çok daha gelişmeye açık, çok daha elastik ve sonunda çok daha âdil olabiliyor. Ingiliz hukukunun bu "zamana ve şartlara uyabilme" özelliği aslında tüm tasarımlar için önem arz eder. Her şeyi mükemmelen tasarlamadan bir şeyyapmamaya azimli kişiler sonunda hiçbir şey yapamazlar, zira asla mükemmel bir tasarıma ulaşılamaz. Her tasarım uygulamada görülen aksaklıkların düzeltilmesi suretiyle giderek mükemmele yaklaşır. Bu aslında hepimizin günliik yaşamımızdan da bildiğimiz denemeyanılma yöntemidir. Geçen haftaki yazımda bahsettiğim biyolojik evrimde olan çalkalanmalar, bazan yaşayan hayvanların çok büyük bir kısmının aniden yok olup gitmesi, doğanın da aynı denemeyanılma yöntemiyle, körlemesine çalıştığını göstermektedir. Akıllı bir tasarım, mükemmel değilse bile, tasarıldığı iş için kullanılırken çok büyük değişikliklere gereksinim göstermez. Ama ortada tasarım yerine plânsıZ'programsız körlemesine birgidiş varsa, bu gidiş esnasında çok büyük kazaların olması işten bile değildir. işte biyolojik evrim bize böyle plSnsızprogramsız bir gidiş manzarası sunmaktadır. Zaman içinde tesâdüflerin yarattığı organizmalar stabil dönemlerde aynen Ingiliz hukukunun yöntemlerine benzer bir şekilde değişip ortama bazen neredeyse mükemmelen uyarak dinozorlar gibi son derece başarılı hayvan türleri ortaya çıkarmaktadırlar. Ama ortama bu denli güzel uyan hayvancıklar (veya bitkiler) ortamda olan âni bir değişiklik nedeniyle, Mesozoyik sürüngenlerinden veya Paleozoyik'in trilobitlerinden bildiğimiz gibi, silinip süpürülebilmektedirler. MÛKEMMELEYAKLAŞMA ten sonra bir hafta kadar kalacaklar. Böylece Apollo astronotlarından çok daha fazla zamanları olacak Ay'ı araştırmak için. NASA Şefi Michael Griffin'in açıklamasına göre yılda iki misyon var planda. Şimdi de Çin uzay yolculukları başkanı Hu Shixiang, Çin'in 1015 yıl içinde kendi uzay istasyonunu kuracak duruma geleceğini ve insanları Ay'a taşıyabileceğini açıkladı. Hu'ya göre 2012 yılına dek uzay yolculukları ve yörüngeye araç yerleştirme işlemleri gerçekleştirilebilecek. Hu, ayrıca Çin'in uzay yolculukları çalışmalarında ABD ile yarışmayacağını ve Soğuk Savaş'ta olduğu gibi bir rekabetin söz konusu olmayacağını söyledi. Çin, bugüne kadar iki uzay yolculuğu gerçekleştirdi. Ekim ayında gerçekleştirilen son misyonda Fei Junlong ve Nie Haisheng, beş gün boyunca dünyanın etrafında dolaştılar. Teknoloji Merkezi'nden Mian Abbas, astronotların gelecekte bu tozla ne şekilde başa çıkabıleceklerini araştırıyor. Ay tozu, Apollo astronotlarının giysilerine sızarak ve aletlerini kirleterek sorunlar yaratmıştı. Kirli toz aletlere bulaştığında aletler, güneş ışığını daha fazla soğurarak ısınıyor. Ay tozunun her yere yapışıp kalmasının sebebi elektrostatik çekimdir Güneşten yansıyan kızılötesi ışınlar gündüz, toz kadar yumuşak zemine elektronlar savurarak parçacıkların pozitif olarak yüklenmesine neden olmakta Teorıye göre bir zaman sonra elektrostatik kuvvetler iyice güçlenerek, toz taneciklerini havaya savurarak, geçici bir toz atmosteri yaratmakta Abbas Ay'dan getirılen gerçek toz parçacıklarını bir vakum odasında morötesi ışınların etkisinde bıra kınca, bunların sanılandan on misli tazla elektrikle yüklendiğini görmüş. Ve tahmin edilenin aksine çapları bir ile iki mikrometre arasında değişen büyük tanecikler örneğin 0.5 mikrometre büyüklüğündeki taneciklerden daha fazla yükleniyorlar. Bild der Wissenschaft dergisindeki (www.wissenschaft.de, 26.11.05) habere göre Abbas, bundan sonraki araştırmasında Ay tozunun geceleri ne şekilde davrandığını inceleyecek. Apollo astronotları günbatımından önce Ay'ı terk ettikleri için bu konuda bir şey bilinmiyor, fakat tahminler parçacıkların negatif yüklendiği yönde Çünkü geceleri Ay'ın üzerine Güneş rüzgârlarındaki elektronlar savruluyor. Hazırlayan: Nilgün özbaşaran Dede ENBAŞARILISI: BİLİM Ay'ın fizerindeki yapışkan tanedkler inceleniyor Ay bize parlak yüzünü gösterse de aslında üzeri grimsi ve kirlidir. Uydumuzun üzerı elektrostatik toz tanecikleriyle kaplıdır Huntsville Ulusal Uzay Bılımlerı ve 979/5 24 Arahk 2005 içinde yaşadığımız evren son derece hareketli bir ortamdır. Dünyamızın doğal tarihinin bize öğrettiğı en önemli şey, akıllı tasarımın çok kısa süreler hariç yapılamayacağıdır. Heryeni durum, yeni tasarımlar gerektirir. Bu nedenle, en geniş bilgisi olan, en geniş tecrübesi olan bile bazan tamamen yanılabilir. Dünya tarihinde büyük yok oluşlar doğanın "büyük yanılgılarım" temsil etmektedirler. Şans her zaman önemli bir faktördür evrende. Akıllı tasarım biyolojik evrimde çalışmadığı gibi, sosyal evrimde de çalışmaz. Bu nedenle tüm dinler, Marksizm, Nazizm gibi tüm "akıllı tasarımlar" insanlık tarihinin en büyük başarısızlık ürünleri olarak karşımızda durmaktadırlar. Gene aynı nedenle, her an kendini yenileyen, surekli bir alçakgönüllülük içinde daima öğrenmeye çalışan bilim, insanlık tarihinin en başarılı ve en uluslararası faaliyetini oluşturmuştur. Belki de gelmiş geçmiş en başarılı sosyal deneyci olan Atatürk boşuna mı "Hayatta en hakiki kılavuz bilimdir fendir, ondan ayrılmak aymazlıktır, sapkınlıktır" demişti? Seçim bizlerindir: Aymazlıkla başarı arasında seçim yapmak bu denli zor mu?