Katalog

haftalık bulmaca 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Radyasyon, mikrodalga ve kanser Soru: Mikrodalga ftnnlarda kullanılan radyasyon kansere yol açar mı? Yanıt Mikrodalga fırınlar yiyecekleri radyoaktif hale getirmez, yalnızca ısıtır. Mikrodalga fırını doğru kullandığınız takdirde insan sağlığına zarar vermez. Ancak mikrodalga fırınların zararlı olduğu yönündeki ciddi kaygılan gidermenin en kestirme yolu, farklı radyasyon tipleri hakkında bilgi edinilmesini sağlamaknr. Radyasyon herhangi bir kaynaktan yayılan enerjidir. Çevremizde çok sayıda enerji kaynakları vardır. Örneğin vücudumuz ısı yayar. Bu da bir çeşit enerjidir. Aynca gün boyu karşılaştığımız cisimler de enerji yayar. Bunlar: • Evlerde kullanılan elektrikli aletler • Isıtıcılar • Güneş • Röntgen cihazlan Radyasyonların tümü zararlı değildir. Radyasyonun verdiği zarar, tipine ve ne kadar radyasyona maruz kaldığınıza bağlı olarak değişir. Radyasyon tipleri iki grup altında toplanır: • İyonize edici olan radyasyon • İyonize edici olmayan radyasyon İyonize edici olan radyasyon: Radyasyon denildiği zaman insanların aklına ilk gelen bu radyasyon formudur. Bu radyasyon formu yüksekenerji dalgalanndan oluşur. Çok karmaşık bir sürece sahip olan bu radyasyonun sonuçta ortaya çıkarttğı enerji, hücrelerin içine işler ve kimyasal olarak hücreleri çalışma şeklini değiştirir. Buna iyonizasyon denir. Tıbbi testlerde de görüleceği üzere az miktarda iyonize edici radyasyon çok büyük zarar vermez. Ancak fazlası yanma, radyasyon hastalığı ve kansere yol açar. Hücrenin genetik raalzemesi olan DNA iyonize radyasyondan büyük ölçüde etkilenir. Dolayısıyla iyonize edici radyasyon hücrenin DNA'sını değiştirebilir. Sözgelimi hücre kanserleşebilir ve kontrolsüz bir şekilde üreyebilir. Bu süreç yıllar alsa da kanser riski her zaman söz konusudur. Üç çeşit iyonize edici radyasyon vardır: • Doğal geri plan radyasyon (topraktaki radyoaktif maddeler, radon gibi topraktan yayılan radyoaktif gazlarvücuttaki çok küçük miktardaki radyoaktivite, güneş sisteminden yayılan kozmik ışınlar) • Tıbbi radyasyon (röntgen cihazları, nükleer tıp, kanser tedavisinde kullanılan radyoterapi) • Tıbbi olmayan radyasyon (Nükleer silahların ve nükleer santral kazalannın yol açtığı radyasyon) İyonize edici olmayan radyasyon: Bu radyasyon hücrenin içindekileri yerinden oynatacak kadar enerjiye sahip olmakla birlikte, hücreyi kimyasal olarak değiştirecek enerjiye sahip değildir. Mikrodalga fınnları iyonize edici olmayan radyasyondan yararlanır. Bu radyasyon tipinin diğer kaynakları güneşten gelen morötesi ışınlar, elektromanyetik alanlar, radyo dalgaları, evlerdeki elektrikli aletlerden cep telefonları, ısıtıcılar, bilgisayarlar gibi yansıyan radyasyon dalgalarıdır. İyonize edici olmayan fakat cilt kanserine neden olduğu bilinen tek enerji morötesi ışınlara aşın miktarda maruz kalmakur. Mikrodalga fırınların yiyecekleri nasıl ısıttığı biliniyor. Bunların ürettiği radyasyon yiyeceğin içindeki su molekülleri tarafından emilir. Bu da su moleküllerinin titreşmesine ve ısı üretmesine yol açar. Bu da yiyeceği pişirir. Modern bir mikrodalga fırın iyi durunv da olduğu ve kullanım kurallarına uyulduğu müddetçe güvenlidir. Mikrodalga fınnları ve kanser arasında olası bir bağlantının olup olmadığı ile ilgili çok sayıda araştırma yapıldı. Bir takım çalışmalar bazı bağlantıların olabileceğini işaret etse de, diğer çalışmalar bunu kanıtlayamadı. Pek çok uzman mikrodalga fırınların hücrelerdeki genetik malzemeye zarar verecek miktarda enerji yaymadığını ileri sürüyor. Mikrodalga fırınlarda pişen yiyeceklerin besleyici değerlerinde kayıplar olabilir. En çok etkilenenler sebze ve meyvelerdir. Ancak yiyecekleri ne şekilde pişirirseniz pişirin haşlama, ızgara, kızartma, hatta buharda pişirme besin değerlerinin bir kısmı kaybedersiniz. Bazı uzmanlar mikrodalga ile pişen yiyeceklerin kaybettiği besin ile diğer yöntemlerle pişirme sırasında kaybolan besin değeri arasında bir fark olmadığını söylüyor. Kaynak îngiltere Sağhk Koruma Ajansı, Radyasyondan Konınma Bölümü SOLDAN SAĞA 1. Güney Kutbu'nu keşfeden Norveçli kâşif (resimdeki) Bir atom ya da molekülden ötekine bir ya da daha çok elektronun geçişi olayı. 2. Potolojide yara, bere Ekvatoru dik olarak kestiği ve iki kutup noktasından geçerek dünyayı çevrelediği varsayılan daire Çölde işaret taşları. 3. Açıkgöz Sandalları asmaya yarayan ve gemilerin bordalannda bulunan dikmelere verilen ad Bir dairede yarıçap uzunluğundaki yay parçasını gören merkez açıya eşit açı ölçme birimi. 4. Süpürgeotu Çit, perde Hayvanlarda yüzün çıkıntılı ve az çok sivri olan ön bölümü Sih dininin kurucusu. 5. İç kulaktaki kemik dolambacın orta bölümü Tatlı bir çörek türü İsviçre'de bir göl Tantahn simgesi. 6. Eşbasınç Yavşanotu Avuç. 7. Demirin simgesi Kıta Tarla sınırı Dişi deve. 8. Osmanlı padişahlarının adlarının s o nuna getirilen unvan Genellikle giysinin yaka, kol, etek çevresine kendi kumaşından ya da başka kumaştan geçiri2 3 4 len ince şerit Lenf düğümleri iltihabı Kadife, çuha, yün vb. yüzeyindeki ince tüy. 9. Sarmısak tanesi Çok ö'nemli kişi (kısa) Toplardamar genişlemesi Doğuştan olan. 10. Kaolin Çalgıç, mızrap Felsefede düşünce. 11. Seyrek, az görülen şey ya da durum Umumi. 12. Telkin etmek, etkilemek Bir cins antilop Bir nota. 13. Bir sesin yarım ton kalınlaştırılacağını gösteren nota işareti El ile bir çeşit dantel örmek için kullanılan silindir biçimli araç. 14. Aktinyumun simgesi Degerli bir sanayi bitkisi Eritme özelliği olan. 15. Tibor Dery'nin bir romanı Merkür gezegeninin diğer adı Doku teli. YUKARIDANAŞAĞIYA 1. Çekinlik Kalp için vurma, vuruş. 2. Telli balıkçıl Ağı Yürekli, yiğit. 3. Bir tür Japon savunma sporu Erozyon. 4. "Lümen"in kısa yazılışı Dik yokuş Işın. 5. Yermantarı Çanta ve ayakkabı yapılan tabaklanmış dana derisi. 6. Organ, uzuv Karakteroloji Kıt. 7. Cevher Örnek, kalıp Durgun su. 8. Çare Şaşma anlatan ünlem Pe ru ve Bolivya'da yünü için yetiştirilen alpaka türü. 9. Çıkar, yarar Sedir Kanat. 10. Topuz biçimde yapraklarının üst yüzeyi, böcekleri yakalayan yapışkan tüyler ile örtülü otsu bir bitki Zihin Okuyucu. 11. Akdeniz havzasında görülen çok sıcak bir rüzgâr Beyaz, yeşil, mavimsi gri renkte billurlaşmış bir tür kalsiyum karbonat • 12. Bir peynir türü "Yunus ..." (Cumhuriyet Gazetesi'nin kurucusu) Boyutlar. 13. Manhattan Adası üzerinde kurulu ABD kentini simgeleyen harfler Tanınmış bir matematikçimiz Bir toprak türü. 14. Sert, kolay, bükülmez Delme özelliği olan. 15. Protein sentezine yardımcı olan bir asit türü Kaldıraç Akdeniz'de bir Fransız adası. 16. Kalıtım asidi Gelecek. 17. Mesnet. 18. Nispet Fiyat, eder. 19. Ağzı geniş tek kulplu su kabı Sayma, sayılma. 20. Samaryumun simgesi Saz ya da kamıştan örülmüş büyük sepet Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 5 6 7 8 9 101112 13141516 17 1819 20 cfüSüD bül Matematik Yarışması Liseler arası Matematik Yarışması'nda, katılanların sayısının 143 olduğu belirlenince, üç basamaklı asal sayıların da 143 tane olduğu düşünülerek, katılımcılara verilen yarışmacı numaralarının bu asal sayılar olması kararlaştı. Bizim liseden katılan 4 kişinin yarışmacı numaraları, ardışık asal sayılardı. Bu sayıların toplamı ise, palindromik (tersi ile aynı olan sayı) bir sayıydı. Soru: Bu dört ardışık ASAL sayının toplamı kaçtır? Düzenleyen: Necah Büyükdura 979/23 24 Aralık 2005 977.sayıdaki "Bilmece içinde bilmece" isimli bilmecenin yanıtı: EN1GMA = 785463 Bilmeceyi doğru çözen okuyuculanmız: Güngör Bingölİst., Sebahattin BektaşSamsun, Necah BüyükduraAnkara, Naim Uygunİst., Oya Güngörİst., Ender Aktulgaİst., Aydın BingölAnkara, Sercan Paranİst., Yücel GünDenizli, Özen Gün Uralİst, Duygu Günİst, Nesrin Gönülİst, Ahmet AvşaroğluAnkara, Sevil AvşaroğluAnkara, Ender ErkılıçAdana, Hüseyin ErgönülEdirne, Hülya Özgönenİsparta, Aliekber Babatürkİst., Mehmet Ferahİst.