Katalog

^ündem Bilim Eğitimi ve Bilim Toplum İletişimi Başta fızik ve biyoloji veya bayat bilimleri (moleküler biyolojigenetikbiyoteknoloji) olmak üzere, hetnen bemen bütün temel bilim dallarının giderek "incelmesi", yani durmadan artan alt dallara aynşarak molekül ve atom altı düzeylerde "üretilmeye başlanması", bilimin hem öğretilmesinde hem de bilimtoplum ilişkilerinde büyüyen sorunlan da beraberinde getirdi. Bu tabii ki yeni bir sorun değü, ama çetrefılleşen bir sorun! Dünyadaki bilim akademileri uzun süredir özellikle üniversite öncesi bilim eğitimi ile popüler bilim, yani bilimtoplum iletişimi konularına eğiliyor ve bu iki konuda ciddi programlar geliştihyor. Hatta bu konu tek tek akademi sorunu olmaktan çıktı, dünya akademileri arasmda ele ahnmaya başlandı. Akademilerarası ortak bilim ve eğitim programları geliştirilmeye, ortak toplantılar, seminerler düzenlenmeye başlandı. Türkiye Bilimler Akademisi'nin de, dünyadaki bu gelişmelere paralel, Bilim Eğitim Komisyonu kurduğunu, üyesi olduğu forumlarda akademilerin faaliyetlerini izlediğini, bu etkinliklere katıldığını ve Türkiye için program geliştirmeye çalıştığmı görüyoruz. Bu komisyonun tanıtıldığı sayfada (www.tuba.org.tr) meraklılar, bilim eğitimi konusunda dünyada neler yapıldığına ilişkin bilgilere ulaşabilirler. TÜBA Bilim Eğitim Komisyonu dünyadaki gelişmeleri de dikkate alarak bir strateji belirlemek amacıyla bu yıl bir toplantı düzenlemiş ve şu görüşler öne çıkmış: ' "Bilim eğitimi konusunda İnternet üzerinden kolay erişilecek materyaller sunarak öğretmenlere destek" ve bilgideneyim paylaşımını sağlayacak bir portahn oluşturulması; • "Öğretmenlerin fen eğitimi konusunda gelişimlerini sağlamak, bu alanlarda eğitimin iyileştirilmesi için uygulanacak yöntemler geliştirmeleri ve başka yerlerde uygulanan yöntemleri öğrenmeleri amacıyla yaz okulu düzenlenmesi; ' Bilim Merkezi içeriğinin Anadolu 'ya yayılması ve halkm bilime karşı ilgisini arttırıcı tedbirlerin ahnması; • Bilimin çeşitli imkânlar ve uygulamalar ile yükseköğrenim öncesinde, teknolojik araçlan da kullanarak, sevdirilmesi için öneriler getirilmesi; bu amaçla gerekirse okullar ile işbirliği içinde olunması ve ezbere dayalı eğitim sistemine karşı alternatif üretilmesi.." *** Akademi, bu amaçla bu yıl pilot uygulama veya deneme olarak, 29 Ağustos4 Eylül tarihleri arasmda, 20 devlet ve 5 vakıf ilköğretim okulundan fen dersi öğretmenlerinin katıldığı yaz okulu uygulaması gerçekleştirdi. Buradan amaç "İlköğretim düzeyinde fen dersleri ö'ğretimi yapan öğretmenlerimize bir etkileşim ortamı içinde, fen derslerinin amacı, bilimsel düşünme yeteneğinin geliştirilmesi, dünyada bu konudaki örnek çahşmalar, öğretmenlerimizin gereksinimleri ve grup çalışmalannı içeren çalışma ortamı sağlaması". Komisyonun programını Koç Üniversitesi'den Doç. Dr. Sami Gülgöz yürütüyor. Gülgöz "deneysel psikolog" ve özellikle metin temelli öğrenme yöntemleri konusunda uzman. Çocuklarda düşünme becerilerini geliştirme programları sürdürüyor, örneğin Sabancı Üniversitesi ve Eğitim Gönüllüleri Vakfı gibi kuruluşlarla. Gülgöz, üniversiteye gelen öğrencüerde temel sorun olarak bilimsel düşünme eksikliğini ve olmayışını görüyor. Tabii bu yeteneğin üniversite öncesi öğrenim kurumlarında geliştirilmesi gerekli. Ne yazık ki, üniversitelerin karşısma çok temel, dağ bir gibi bir sorunla geliyor öğrenciler. Doğru düzgün arkasmda bir araştırma bile yapmamış, bir konuyu bilimsel olarak alıp incelememiş yüzbinlerin, üniversitede öğrenimöğretim kalitesini ne derece düşürdüğünü ve zorlaştırdığını düşünmek zor değil... Gülgöz diyor ki: "Üniversite smavlannda ilk yüzde beşe giren ilk 50 bin öğrencide bile bu becehnin çok iyi geliştiğini görmüyoruz.. bir sıkıntı var.. Üniversitede bilimi bir temel üzerine inşa etmeye çalışıyorsunuz ama bu temel eksik.. Özellikle matematiksel düşünebilme yükü eksiklik." Başka önemli bir nokta da şu: "Öğretmenleri eğitim fakültelerinde eğiten öğretim üyeleri konusunda da sorun vardır. Bunlar örneğin sınıf öğretmenliği dersi verir ama hiç sınıfta bulunmamıştır. Burada öğretmen çıkacaklar, hiç bir laboratuvara girmeden, hiçbir deneysel çalışma yapmadan fızik kimya biyoloji öğretmeni olarak mezun oluyorlar". Yaz kursunda programında, 56 gün boyunca yoğun bir program vardı: Bilim felsefesi, epistemiyoloji, yaratıcı düşünce, bilimsel düşünme derslerinden sonra, sınıfta öğrenme süreçleri üzerine tartışma.. Fen öğrenimi ile ilgili yıırtdışından almmış bazı programlarm uygulanması.. evde, ucuza alınabilecek malzemelerle değişik kavramlarm nasıl öğretebileceği deneyleri... çocuklan düşündürebilmek ve bilimi eğlenerek öğrenme yöntemleri. Program sonunda da katılımcılar, öğrencilere belirli kavramları öğretebilmenin yeni yollarmı gösterebilecekleri üç değişik proje geliştirmeleri, önermeleri istendi... Bu konuyu sürdüreceğiz, çünkü Milli Eğitim Bakanlığı da "yaratıcı öğrenme" konusuna çok iddialı bir giriş yaptı bu yıl! Gelecek cumartesiye kadar... obursali@cumhuriyet. com. tı CBT internet adresı: www cumhuriyet.com.tr Cumhuriyet BİIİMTEKNtK • No: 914 25 Eylül 2004 lmtiyaz sahibi: Yedi Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncıhk A.Ş. adına tlhan Selçuk . Genel Yayın Müdürü: tbrahim Yıldız Yayın Danışmanı: Orhan Bursalı • Sorumlu Müdur: Mehmet Sucu Görsel Yönetmen: Tüles Hasdemir • Baskı: Merkez Gazele Dergı Basım yayıncıhk San ve Tıc. Aş. Barbaros bulvarı no: 125 Beşiktaş İdare Merkezi veYazışma adresi: Türk Ocağı Cad. No: 39/41 Cağaloğlu, 34334 latanbul. Tel: (212) 512 05 05 • Faks: 0212513 85 95. Cumhuriyet Reklam 914/3 25 Eylül 2004