Katalog

Taıtı$ma Ses Teknolojisi İlaç mı terapi mi? ilaç ve terapinin birlikte kullanımı depresyondaki ergenler için en iyi çözüm mii? ıı yıl ıçınde yayımlanan bır Amerıkan araştırması depresyondakı ergenlerde ilaç (fluoxetıne) ve bılışseldavranışçı terapinin (BDT) birlikte en iyi so nucu verdıgını one surmuştu Ancak su sıralar bu araştırmanın guvenılırhgı sorgulanıyor Soz konusu araştırmada 12 17 yas arasınddkı 439 ergen dort ayrı gruba ayrılarak 12 hdftahk bır çalışmaya dahıl edılmıştı Bır grup sadece ilaç (fluoxetıne) almış bır grup sadece BDT gormuş bır grup ıse hem ilaç hem BDT dlnıi!;, son gruba ıse ' plasebo ilaç verılmış Orı ıkı haftanın sonunda ilaç ve BDT yı bır arada alan gruptakı ergenlerın %71 ınde sadece ilaç alanların %6Ü ında sadece BDT gorenlerın %43 unde, sadece plaseho alanların ıse %35'ınde olumlu gelışme gorulmuş (JAMA 2004, 292 80720) B Sınema salonunun duvarlarına çepeç^lt mümkun olduğunca kuçuk aralıklarla yuzlerce hoparlör yerleştırıimekte Gelışkın bılgısayarlar uzakta bulunan bır ses kaynağının tasarlanması ıçın gereklı ses dalgalarının uretılmesını sağlayacak sınyallerı hesaplıyorlar Bu şekıldı ızleyıcı örneğın kukreyen aslanın yerını kesın bır şekılde algılayabılıyor losono Ses Sistemi' Fluoxetıne etkın maddelı Prozac ergenlerde kullanımı Amerıkan Cıda ve ilaç Daıresı tarafından onaylan mış ttk ılaç Ardştırmayı fınanse eden Natıonal Instıtute of Mental Health dırektoru Dr Thomas Insel, bu araştırmdnın bır donum noktasına ışaret ettıgını çunku kamunun fınanse ettıgı ve hıçbır ılaç fırmdsının destegı olmayan en buyuk araştırma oldugunu belırtıyor Sinemada devrim: Uçboyutlu seslendirme tekniği geliştirildi MP3 formatıyla müzik endüstrisini yenileyen Alman bilim adamı KarlheinzBrandenburg, şimdi de sinema diinyasında devrim yaratacak bir buluşa imza attı. "losono" olarak adlandmlan tekniğin seslendirmede getireceği yenilik, monodan stereoya geçiş kadar etkili. ısa bır sure once yenı buluşunu Hollyvvood'da Unıtdiı Fraunhofer Enstıtusu bılım addinı Karlhetnz Brandenburg, bundan bırkaç yıl once de MP3 formatını gelıs,tırerek muzık endustrısınde yepyenı bır donem başIdtmıştı I I FÎNANSAL DESTEK Ancak haşta araştırmanm lıderı olan John March olmak uzere, 11 araştırmacının 6'sının daha oncekı araştırmalarında Prozac ın uretıcısı Elı Lılly fırmasından fı nansal destek aldıgı bılınıyor Arastırmanın lıderı Dukt Unıversıtesı Tıp Merke zı nden Dr March ergenlerın 20'de bırı ıle 40'ta bırı arasındakı oranının şıddetlı depresyon yaşadıklarını soylu yor Bazı durumlardd depresyon olumtul oldbılıyor Ama şımdı teşhıs ve tedavı edebıldıgımıze gore bunıın ıçın gereklı kaynakları yaratmamız sagduyunun geregı Dr March soz konusu arastırmayı gerçekleştıren ekıpte kı dra^tırmacılarla sozbırlıgı ederek ergenlık donemmde 7orunlu taramanın ve tedavmın yaygınldşması ve fluoxe tınt kullanımının teşvık edılmesı gerektığmı vurgulamakta Fakat araştırma araştırmada yer alan dort grubun sadece ıkısınde bu tur araştırmdlarda uyulması gereken asgarı kurallara uyuldugu ıçın geçerlılıkten uzak gorunuyor Calıfornıa Unıversıtesı nde Ergen Bolumu başkanı Dr Mıchael VVılkes metodolojık olarak araştırmauların ve deneklerın araştırma duzenegı hakkında bılgı sahıbı olan ve olmayan grupların bır arada araştırmada yer alması dogru degıldır dedı ( doubleblınd' yontemınde, dra&tırmacı da denek de kımın gerçek ılaç kımın plasebo ılaç aldığını bılmez oysa bu arastırmada ıkı grup bu nu bılmıyorken, dıger ıkı grup bılıyordu) Ayrıca arastırmanın sadece olumlu sonuçları one çıkardığı, fakat olumsu? sonuçların hıç onemsenmedığı de vurgulanıyor Intıhar eğılımı dahıl olmak uzere zarar verıcı davranışlara bakıldıgında plasebo alanlarda bu oran %5 ıken fluoxetıne alanlarda bunun ıkı mıslınden fazla (%12) ıntıhar egılımı goruluyor Aaraştırmacıların verılerı yorumlamalarıyla ılgılı soru ışaretlerının artması uzerıne, Prof David Antonucdo Amerıkd'da yururlukte olan Bılgı Edınme Ozgtırlu ğu Yasasına dayanarak arastırmanın ham verılerını araştırma ekıbınden talep ettı Prof Antonuccıo "araştırmaular bırkaç ergenın ekstra olumlu gelışme gostermesının yanında bırkaç ergenın ekstra zarar gormuş olnıasmın bır onemı olmadı ğını duşunuyorlar, dedı "Rısk degerlendırmesı yapıldı gında çok daha az rısk taşıdığı ıçın sadece terapi her zaman ılk duşunulmesı gereken seçenektır " Jeanne Lenzer, New York Turkçesi Üstun öngel uonge\@cu edu tr ~T K MP3 sayesınde dıjıtal mu/ık verılerını kalıte kaybına sebep ver meden onemlı olçude kııçultmek mıımkun Bu şekılde bınlerce muzık parçası bıldık dısklere yuklenıyor Istedıgımi7 şarkılar Internet ten dıske veya ıPod gıbı kuçuk aletlere akıyor MP3 olmadan mu zık borsası olmaz ve muzık endustrısı de mılyarlarca kazanç elde edemezdı Ilmenaulu profesor şımdı sı nema dunyasına el attı losono ola rak ddldiıdırılan yenilik Branden burg'a gore muzık dunyasında mo nodan stereoya geçış kadar onemlı bır degışım getırıyor duyar duymaz onu rahatlıkla vurabılır Her yagmur damlasının yere duşuşu, ıç ve dış mekânlardakı ses ler ya da bır karıncanın bır ekmek kırıntısını kemırmesı bıle duyulabılıyor Tabıı bu olaganustu ses duzenını sağlamak o kadar kolay de gıl Brandenburg, sıstemın test edıldığı sınemaya her bırı kendı guçlendırıcısıne sahıp 368 hoparlor yerleştırdı Sekız subvvoofer hoparloru kalın seslerı ayarlıyor Fa kal asıl mucızeyı yaratan gelışkın bılgısayarların bataryaları Bunlar her hoparlorun uretmesı gereken sınyallerı hesaplıyorlar Ortak çalışma sonucunda orneğın hoparlorun tam on metre arkasında kukreyen bır hayvanın se sını yansıtan ust uste bınen ses dalgaları uretılmekte (bkz grafik) Ses dlanı sentezı olarak adlandırı lan bu yontemle multıplex sınema salonlarındakı surround sıstemler den daha gerçekçı ses dalgaları ya ratılıyor 'Bu sıstemle tonldrı ıste dığım yere yerleştırebılıyorum" dı yor ses muhendısı Stanley Johnsten. Dısney kuruluşunun temsıl cılerı sıstemı denemek ıçın sabır sulanırken, VVarner ın bır ses tek nısyenı losono yu pahalı bır oyun cak olarak goruyor Evet sıstenı gerçekten de çok pahalı Tek bır losono sınema sı bırkaç yuz bın euroya mal olu yor Ama Brandenburg buna rag men beş yıl ıçınde ılk orneklerı eg lente parklarına ol mak uzere 500 sısteın kurdCdgından emın ve Ioso no nun Mp3'ten çok dahd fazla yay gınlaşacağııid ına nıyor SoııuçU tek nık konser salonla rı, stadyum ve tabıı kı evlerdekı muzık dınlencesını de tamamen yenıleye cek İZLEYÎCİLER BÛYÛLENDİ Hollywood'ddkı tanıtım gecesınde ızleyıcıler 20 000 vatla beslenen ses duzenıyle buyulendıler Yenı sıstemın en onemlı ozellığı şu Sesler sadece onden, arkadan ve yanlardan algılanmakla kalmıyor Seyırcıler seslerın kaynağını o kadar iyi belırleyebılıyorlar kı mesela sınema salonunda bulunan bır avcı bır aslanın kukremesını i "losono" buluşçusu Brandenburg: Her damlamn farklı bir nokiaya düşüşii bile algılanabilmekte. Spıegcl 31/2004 Nilgun özbaşaran Dede 914/2 25 Eylul 2004