Katalog

Romati Eklem romatizmasına yeni Romatizma tedavisinde son yıllarda önemli gelişmeler yaşandı. Doktorlar eklemlerde oluşan kalıcı yapısal bozuklukları yeni ilaçlarla durdurmaya çalışıyor, bağışıklık uzmanlan da bozukluklara yol açan hücreleri kontrol altına alıyorlar. Ancak hastaların birçoğu bu gelişmelerden habersiz. klem romatizması genelde yaşlılıkta ortaya çıkan, tedavi edilemeyen, ölümcül olmayan bir hastalık olarak bilinir halk arasında. Oysa bu büyük bir yanılgı. Hastalık okul öncesi dönemde başlayabildiği gibi bazı romatizma tiirleri de yaşamı önemli ölçüde kısaltabilir. Ve romatizmaya karşı artık çok etkili bazı tedavi yöntemleri bulunmakta. Mesela 'Biologicals' olarak adlandırılan tedavi maddeleriyle son zamanlarda önemli başarılar elde edilmekte. İsim yanıltmasm. Bunlar şıfalı bitkiler değil, romatizmal hastalıkların hemen ortak paydası olan iltihabı azaltmaya veya durdurmaya yönelik yapay proteinler ve antikorlar. E toid artritin ne bir metabolizma rahatsızlığı olan gut ne de eklemlerde kireçlenmeye yol açan artrozla hiçbir ilgisi yoktur. Bağışıklık sisteminin kendi dokusana karşı gösterdiği bir savunma reaksiyonudur. Kadınlarda daha sık rastlanan hastalık genelde kırk yaşlarında başlar. Sabah kalktıklarında ayaklarınm ve parınaklarının kaskatı olmasından yakınan hastalar ancak saatler sonra normal hareket edebiliyorlar. Şişmiş parmak eklemleri ağrılı ve sıcaktır. Yıllar veya on yıllar sonra eklemler şekil değiştirir. tllihap, kemiklerde çentıkler yaptığı gibi, çoğunlukla akciğer ve bazen kalbe de zarar vermekte. Hastalık ağırlık derecesine göre insanın yaşammdan 15 yılını bile çalabiliyor. DOKTORA GEÇ BAŞVURU Aslında bildik tedavi yöntemleriyle bile eklemlerde oluşacak kalıcı hasarın önemli bir kısmı önlenebiliyor yeter ki tedavi, hastalığın ilk aylarında başlasm. Fakat ne var ki hastalar genelde hastalıgın başlamasından 1.5 yıl sonra doktora başvuruyorlar. Doktorlar romatizmayı 450 alt türe ayırıyorlar. Bu sınıflandırma örneğin kemik hastalıkları gut, damar ve omurgadaki iltihaplanmaya göre yapılmakta. Tüm romatizma hastalıklannın ortak yönü ağrıların iskelet sisteminde veya kaslarda ortaya çıkarak işlevlerini etkilemesidir. Bu türlerin bazıları çok az hastada ortaya çıktığı için kımi doktor bunlarla karşılaşmıyor bile. Fakat romatizma hastalıkları arasında romatoid artriti (iltihaplı eklem romatizması) bilmeyen yok. Roma HENÜZ GİZLERLE DOLU Sinsice ilerleyen bozulma sürccinin mekanizması hâlâ gizlerle dolu ve bugüne kadar sadece temel ilkesi anlaşılahildi. Bilindiği üzere bağışıklık sıslemi birdenbire kendi dokusuna karşı savunmaya geçiyor. Bağışıklık hücreleri örnegin el ve ayak parmak eklemlerindeki iç kılıfa saldırır, ağrı maddeleri ve süreklı yeni savunma hücreleri buralara çeken uyarı maddeleri salgılar. Bu görünmez ve esrarengiz etkene karşı mücadele uzun bir süre çok "kaba silahlarla" yapıldı. Doktorların ağrı. iltihap ve eklemlerdekı bozulmalar olmak üzere üç hedefı vardır. Tedavi yöntemleri de bu sıraya göre geliştirildi. Auguste Renoir dönemiııde seriıı banyolar ve yüksek dozda ağrı kesicilerle hastalıgın etkileri az da olsa hafifletilebili yorduysa da deformasyonları durdurmak mümkün değildi. Böylece doktorlar ellili yılların başında bağışıklık sistemini frenleyerek, iltihapları ağrıyla birlikte azaltan kortizonu keşfettiler. Bu gelişmeden ilk yararlanan Fransız ressam Raol Dufy olmuş ve hareket özgürlüğünü geri kazanma sevinciyle hemen ışıl ışıl bir Manisa lalesi resmetmişti. Fakat ne var ki başarılı terapiler bazı yan etkileri de beraberinde getirir ve bu sefer de oyle olmuştu. Dufy üç yıllık tedaviııiıı ardından farklı ilaçların kombinasyonuna bağlı bir mide kanaması nedeniyle yaşamını yitirdi. Diğer romatizma hastalarının durumu da daha iyi değildi. Yüksek dozda kortizon genel kemik erimesine, yüksek kan basıncı, diyabete neden olmasına rağmen eklemlerdeki yangın da her zaman sönmüyordu. Romatoid artirit Reaksiyon zincirı ve engelleyıci maddeler Methotrexal T ve B lenfositlerının oluşumunu engellemekle Bıyolojık ılaçlaı (Biologicals) INF ve Interlökın 1'i bloke edıyorlar STANDART TERAPİ Romatizma tedavilcri seksenli yıllarda Methotrexat (MTX) kanser ilacının romatoid artirite karşı kullanılmaya başlanmasından sonra başarıya ulaştı. Ilaç bağışıklık sistemini o kadar iyi kontrol altına alıyor ki o zamandan bu yana hastaların parmakları düzgün kalmakta. Günümüzdeki standart terapi MTX ve düşük dozda kortizondan iba ret. Terapi bununla birlikte genel an kullanıla gelen bir yöntem haline ; miştir. Doktorlar daha çok ağrıları meye çalışırken kortizondan çok M' cından çekiniyorlar. Anlaşılan o ki I ilacı doktorlarda bile ağır hastalığı \ mü çağrıştırmakta ve bu nedenle de larını bu ilaçla tedavi etmek istemi; Ayrıca hastalar MTX ilacıyla tedavi e lerinde de sorun tümüyle çözülemeı İlaç, vakaların onda dördünde en g < yıl içinde etkisini yitiriyor. İlacın etl karaciğerde de bozukluklar gelişmel o zaman da romatizma hastaları iyicc siz kalıyorlar. Bu durumda imdada yeni bı> etki maddeleri (biological) yetışjyor. lar hasar verici uyarı maddelerini, nekroz faktörü (TNF) ve Interlökin I ke ediyorlar. "lliçhir iş yapamayacs rumda olan hastaların TNF engelleyic larla genelde birkaç hafta içinde şik; rinden kurtulmaları bizi mutlu ediy yor Alman Romatizma Birliği B; GerdRüdiger Burmester. kırdak ve bag cJokusundakı bo zukluklara yol açıyor INF ve Interlökin 1. kemık, kı BÎYOLOJİK İLAÇLAR Bazı uzmanlar biyolojik madı karşı para ve meraka dayalı aceleci b rıin doğmasından endişeliler. Roma ilaçları piyasası son derece kazanc, alan ve bu nedenle de endustri, ara; tarihlerini değiştirip, olumlu etkile plana çıkarıp yan etkileri örtbas etme lışır. Biyolojik ilaçlar uzun vadede al hatta tümore neden olabilir mi? Lİrt rin iddia ettikleri gibi ilaçların etkisi süre devam ediyor mu? 1 Etklnleştlrlyor Yabancı maddeleri (proteinler, bakteriler, virüsler) 1 4 Çekiyor kendi dokusuna karşı otoantıkot Uyarıyor Beya/ kan yuvarları (Tlenfosıt) Üretiyor B~ lenfosıt Oluşturuyor saldırı hucresı TümörNekroz Fak 914/12 25 Eylül 2004