Katalog

îönülden Bilime Bir bilgi üretim pazarlama şirketi ya da siyasal bir kale olarak üniversite Tıp 'nsm Ahmet ına Statinler yaşlılığa bağl körlügü tedavi ediyor Eski kolesterol düşürücüleri ve yeni biyoteknik ilaçlar yaşlılığa bağlı makula dejenerasyonu için yeni umutlar doğurdu. enı bir araştırmaya gore duzenlı olarak bu ılacı alanlar hağlıklarını koruyabıleeek Hatta belkı de doktorun duşunduğunden daha fazla Çunku mılyonlarca kılolu ve Mgara ıçen kışılerce kullamlan kolesterol duşu rucu ılaç kalp rahatsızlıklarına baglı olumlerın dışında yaşlılıkta ortaya çıkan korluğu de onle mekte Ayrıca goz doktorları kısa bır sureden berı statınlerle ydşlılıga baglı olarak gelışen makula dejenerasyonunu (AMD) da tedavi edebıleceklerıne ınanıyorldr Ellı yaşını geçmış bırçok kışı AMD tehdıdı altında 75 yaşını aşkın kışılerın dortte bırınde soz konusu agtabakası bozukluğu gorulurken %7 sı kor sayılabılecek derecede gorme yetısınden yoksun Hastalık, özellıkle de retına uze rınde keskın goruşten sorumlu bolgede hasarlar verıyor llk once çızgıler tıtrek ve eğık gorunur, dahd sonra ıse net goruş yavdş yavaş zayıf lar Gazete okumak, televızyon ızlemek veya otomobıl surmek ımkânsız hale gelır En sonunda goruş dçısının tam ortasında bır leke oluşur AcıyU gulumsuyorunı Unıversıte yok artık Türkıye'nın msanları tarlışıyor, çatışıyor Iktıdar, muhalefet, yönetıcıler, dernekler Nasıl bır unıversıte^ Sorulmuyor Unıversıte adının kullanıldıgı, herkesın kendı dunya göruşu, çıkarı ınançları dogrultusunda gırıştığı kavgada, unıversıte sankı habıre çekıştırılen bir "bayrak" Bu çekıştırmelerleyırtılıp herkesın elınde kalacak Nasıl bir bayrak? Neyın bayrağu Türkıye'de unıversıte sıyası bir kavga olarak ydşanıyor Demek kı yaşanmıyor Özellıkle 1980'lerden sonraAvrupa da, Amerıka da hızla gelışen, şırketleşen unıversıtelerde, tıcaretın, sıyasetın büyük baskılarını göruyoruz (Bu duruma karşı Batı da yıllardan berı çığlıklar atılıyor Son bir çığlık olarak, bir ölçude felsefı Derrıda çızgısınde1 ağırlığı olan yazıların derlendığı Parallax dergısındekı göruşlerı örnek verebılınm Cılt 10, No 2,2004) Unıversıteler uzerınde "hşsaplar" yapılıyor "Çıkar muhasebe deftennı, unıversıte1" denılıyor urnegın "gelır ve gıderlerını bir görelım1" Muhasebecıler yunetıyor unıversıteyı muhdsebecı denetçılerı1 Muhasebe kulturu1 Muşterı oğrencılerdır, proje veren şırketlerdır, oğrencı velılerıdır1 Onlara lyı "servıs" yapmak gerekır Yıldız sayınıza gore Yoksa, yıldızlarınızı sokuverırler Entelektuel otellerdır, artık unıversıteler, bılgıyı yunetmeyı (mandgement1) öğreten şırketlerdır KSr etmeyenlerın "pıyasadan çekıldığı" çektırıldığı, kapatıldığı kurumlar Bılgı paradır Ne harcıyorsun, unıversıte? Ne kazanıyorsun? Kazancına gore konuş1 Nasıl dnlarsınız bir unıversıtenın başanlı oldugunu? Çok kolay a) Yayınlarına, b) Gelırlerıne, c) Yetıştırdığı öğrencılerm ış bulma durumlarına, d) Yaptığı projelere, e) Uluslararası unıversıtelerle bırlıkte kazandığı paralara, f) Toplumun ıktıdarın, ış adamlarının, ıdeolojık, dınsel cemaatlerın ondan bekledıklerını yerıne getırıp getırmemesıne bakar, başanlı olup olmadığını hemen anlarımi Pekı, bu unıversıte, ınsan kulturune yaşamına, sanatına, katkıda bulunmuyor mu? Değerlenne, duşuncesıne? Bbyle bir soru gereksız mfî Karşı tarafın yanıtı "Gereksız Muşterım varsa başarılıyımdır Yıldızım, sıralamada, ındekslerde yerım varsa" Bılgı ve değer bunlarla mı olçulur? "Evet, altyapısız, başarısız, muhasebe otorıtelerının onayı olmadan bılgı olmaz Dünyada yarış var Yıldız olma yarışı Yıldız verenlere şırın görunme yarışı 'Pekı, hayatınanlamınınbılımın, teknoloıının, sıyasetın sorgulanmasını yapmayacak mı? "Talep varsa yaparız Böyle kurslarımız da var Sureklı eğıtım merkezımıze başvurup, dolar alarak paralarını yatırıp, kayıtlarını yaptırsınlar" Unıversıte, kendı özgur, özgul, özgün yaratıcılığı ıçınde değerlendırılmıyor Unıversıte de kendı elemanlarını yayın sayıları, ındekslerle değerlendırıyor Ne söyledıklenyle ılgılenmıyor Bunu akademık dergılerın hakemlerıne bırakmışi Bıraz da muhasebecı denetçılenne1 Kör bir koşuşturma' Herkes o denli meşgul kı, ne ürettığını, ne adına urettığını durup sorgulayacak vakıtyok "Yayın yap yayın, yoksa patlamayın" ya da "Ya yayın ya cayın'" ("Publısh orpensh"ın Turkçe söylenışlerıi) Dıyeceksınız kı, keşke unıversıtelenmız böyle olsa1 Türkıye'de tembel, bıkkın, yorgun hocalar var Heyecanını yıtırmış Yurt dışından gelmış gençler var Terfı edınce heyecanları bıtıyor' Ideolojık hesaplar var Unıversıteyı bu hesaplarla ele geçırmeye çalışanlar Unıversıte ruhunu, bılgınının, erdemın, guzel ınsan olmanın anlamını kavrayamamış, bu kaba, bu sınsı, bu kendı ınançları dışındakı görüşlere tahammül edemeyen saygısız ınsanlar, unıversıteyı ele geçırır geçırmez, kuşkum yok kı Batı'dakı muhasebe ünıversıtesını hemen hayata geçırecekler Hele öncelıkle kendı adamları unıversıte denen kalelerı bir feth etsın O zaman ılım nedır, ırfan nedır dünya Türkıye'den öğrensın' Dunyadakı tıcarı, siyasal guçlerden dayak yemektesın, benım Platon'lardan, Humboldt'lardan, Farabı'lerden, ibnı Sına'lardan gelme unıversıtem1 Bir de ıçenden aç guzlu sıyasetçılerden alıyorsun nasıbını Ismet Özel'ın deyımıyle "Tabutunun uzerınde zar atıyorlar'" Sevgılı kavgacılar' Dostlari Ne adına, kımın ıçın kavga ettığınızın farkında mısınız? Korkarım, kavganız bıttıtjınde, bir de bakacaksınız, ortada unıversıte falan kalmamış Bir yıkık kale ya da camları kırık, duvarları döktik bir gökdelen ış merkezı, boynu bukuk duruyor önünuzdei Y duran statınlerın, ağtabdkd.sı dejenerasyonunu ne şekılde engelledığını ktsm bır şekılde dçıkldyamıyor Bu durumda bır gruba statın ılacı verı lırken dığerıne verılmez ve boylece AMD'nın or taya çıkış sıklıgı uzun vadede ızlenerek karşılaş tırılabılır "Statınlerın etkısını dahı ıyı degerlen dırebılmek ıçın dahd ıyı araştırmaların yapılma sı gerekıyor" dıyor McGvvın de. 100KLİNİKTE DENENİYOR Ayrıca statınlerın ıkı agtabakası hastalıgı turunu engelledığı de kesın olarak bılınmemek r te Hastaların yaklaşık olarak % 85 ınde ' kuru" makula dejenerısvonu goruluyor Retınanın merkezındekı gorme hucrelerı nın yetersız bes lenme veya meta bolızma zehırlen İ yuzunden ^drdrd uğrdindsıyla gelışen bu tur, gerçı daha yavaş ılerlı yor ama onlenme sı ve tedavısı mumkun değıldır Sddece kısmen tedavı edılebılen "yaş" tıpı makula dejenerasyonu çok daha tehlıkelıdır Hastalık sırasında ağtabakasında buyuyen yenı damarlar kanamalara ve yaralara neden olarak gozun merkezıne zarar verırler Doktorlar tehlıkelı damar gelışımını fotodınamık terapıyle tedavi etmeye çahşırlar Tera pı sırasında goze zehırsız bır boyar madde aşı lanır ve damarlar lazerle koreltılır Fakat bu tedavi lyıleşme sağlamaz ve en ıyı durumda sadece hastalığın ılerlemesı onlenır BAŞARINEDİR? Hastalık şımdı dynı anda uç yenı stratejıy le tedavi edılecek Lazer ve yenı ilaçlar AM1) hastalıgındakı karanlık noktayı oluşturan damar hasarlarını onlerken, statınlerın de ağtabakası dejenerasyonunu durdurdbıleceğı sanılıyor İÇME SUYUNA Bu tahmının doğrıı çıkması halınde statınlerın ıçme suyuna bıle karıştırılması onerılmekte Alabama Unıversıtesı'ndekı Amerıkalı goz doktorları ve epıdemıolojı uzmanları statınlerın koruyucu etkısını 550 statın hastası ve yaklaşık aynı yaşta olan 5500 kışılık bır kontrol grubunda bastalığın sıklık derecesını karşılaştırarak hesapladılar Gerald McGvvın'ın Brıtısh Journal of Ophthalmology dergı.smde yayımlanan sonuçları gerçekten de umut verıcı İlaçlar AMD rıskını % 5380 oranında duşurmekte Statınlerın tedavısı bulunmayan bu goz hastalıgına karşı gosterdıklerı onleyıcı etkı aslında daha oncelerı Kalıfornıyalı ve Ingılız doktorlar tarafından dd saptanmışü Dunyada mılyonlarca ınsanı ılgılendıren bu haber ote yandan ılaç endustrısını de fazlasıyla mutlu edecek Statinler kalp/dolaşım rahatsızlıkları ıçın en fazla satılan ılaçlardır ve goz hastalarınm da bu ılacı kullanmaları halınde endustrıye bır ek kazanç kapısı açılmış olacak Fakat doktorlar tarafından açıklanan rakamların arkasındd yıne de bazı sorular gızlı. Hıc, kımse bedendekı kolesterol uretımını dur896/9 22 Mayıs 2004 YA YAYIN, YA CAYIN RİSKİVARMI? Sorunlar ılacın onaylanmasından sonra ortaya çıkabılır dıyor ağtabaka uzmanı Antonia Joussen. "Bu ilaçlar yenı damar oluşumuyla ılgılı goz hastalıklarında buyuk bır gelecek vaat ediyor Ama doğrudan doğruya goze damlatıldıkları ıçın komplıkasyon veya enfeksıyon rıskı taşıyorlar" dıyor Koln Goz Klınığı doktoru Bundan sonrakı araştırmalar bır seferlık tedavi yontemı uzerınde olmalı Goz doktorları sağlıklı ınsanların bu tur hd.stalıklarınddiı korunmaları ıçın sıgara ıçmemelerını, yuksek kan basıncı ve yuksek kolesterol sevıyesınden kaçınmalarını onerıyorlar Yuksek kolesterol sevıyesıne sahıp kışılerın statın almaları belkı de gerçekten yararlı olabılır Henuz kesın kanıtların bulunmamasına rağmen doktorlar kolesterın duşurucu ılaçlardan son derece umutlular Statınlerın mucıze ılaç olabıleceklerıne ınanan McGvvın ıse ılacı şu sıralar Alzheımer ve katarakt hastaları uzerınde de denıyor Nılgün Özbaşaran Dede Kaynak Dıe Zeıt 13/2004