Katalog

Gündem Temel mi Uygulamalı mı? Bugün tartışma sayfalarımızda Amerikalı bir temel bilimcinin 1995 yı rin adı dünyanın çevresinde ışık hızıyla yayılıyor.. lındayazdığı biryazının özetiniyayımlıyoruz. Buyazı, "bilim için bilim"den Peki, o halde? başka herşeyi neredeyse çöpe atıyor; teknoloji geliştirme ve uygulamalarıTemel bilimcilerin bu memnuniyetsizliği niçin? nı ve üstelik kendi ülkesindeki "bilim stratejileri"ni müthiş bir kendini beğenmişlikle küçümsüyor. Neredeyse 10 yıl önce yazılmış bir yazı, ama en Bizim buradaki tartışmamız, neyin önemli olduğu ekseninde değil Bu azından bir gurup temel bilimcinin bakışını yansıtması açısından önemli. köşede böyle bir tartışma açmadım. Bugünün dünyasında, bilimsel araştırTemel bilimcilerle uygulayıcılar arasında neden böyle bir uçurum ol maların ekenomiyle bağlantılı yönlerinin ne kadar ön plana çıktığını, bilim duğunu ve özellikle temel bilimcilerin kendilerini neden Kaf Dağı'nın zirve ve teknoloji politikalarıyla, ARGE konusunun teşvik edildiğini, belırli bilim sinde gördüklerini anlamak zordur. ve teknik alanlarda yoğunlaşan, odaklaşan politikaların hayata geçirildiğini, Bizim TÜBİTAK'ta da böyle olaylar yaşanmış, yeni işbaşına gelen bazı ARGE'nin bilgı toplumu döneminde büyük bir rant yarattığını, bilgiyoğun temel bilimciler mühendisleri ve uygulamacıları "böcek" olarak görüp kısteknolojilere odaklanmış veya bilgiyoğun teknolojilerle yoğrulmuş üretimmen "temizlemişlerdi"! Türkiye'nin minik bilim lere sahip şirket ve ülkelerin büyük ekononotlar notes dünyasının bu hallerini hâlâ yaşamıyor değiliz. mik ve siyasal güçler elde ettiklerini vb be~ Ama belki de temel bilimcilerin bu yaklalirttik. şımlarını, tavırlarını anlamak hiç zor değil... Türkiye, bu gelişmenin dışında kalaÇünkü gerçekten doğayı anlamak, işleyiş maz, kalmamalı, bu nedenle re belirli alanlayasalarını ortaya çıkarmak, nasılayanıt bulmak ra yönelik bilim ve teknoloji politikalan uyonların işi. Bilimin ileri atılımlarının öncü kuvgulamaya konmalr. vetleri onlar... Fakat mühendisler, tasarımcılar, Bilim ve teknoloji politikalarına bazı teuygulayıcılar katında da kendilerini eşdeğerde mel bilimciler niye karşı çıksınlar ki? Hiç bir işler üretici olarak görenler var. zaman burada temel bilimler desteklenmeAma bu saptama, tannlar katında çatışsin denmedi, yazılmadı ve çizilmedi. Zaten mayı önlemiyor. dünyada da, temel bilimleri dışlayan bir eğiSanırım, uygulayıcılar, temel bilimcilere lim yok. Temel bilimciler önemli projelerine gerekli saygıyı gösteriyorlar.. Ama temel bikaynak buluyorlar. limciler bu konuda biraz daha muhafazakâr Temel bilim araştırmaları yapılmadan, kalmayı tercih ediyorlar. bilimcilerin merakları körüklenmeye devam Neden? Belki de temel bilimciler toplum edilmeden, daha üst aşamalarda uygulamalı katında maddi ve manevi, yeteri ve gereği ka~ bilimlerin gelişmesi ve ekonomik değerler dar itibar görmediklerini düşünüyorlardır. Öryaratılması zordur. neğin bir uygulayıcının, başarılı bir ARGE soJaponya, GüneyKore, Çin.. bunlarönnucunda ürettiği ürünle kısa zamanda büyük celikli olarak teknoloji ağırlıklı yatırımları paralar kazandığını sanıyorlardır. körüklediler; önce Japonyada, sonra Güney Ama bilimin toplam manzarasına bakıldıKore'de ve şimdi de Çin'de temel bilimsel ğında, yine de uygulamacılar geri planda kaaraştırmaların hızla arttığını görüyoruz. lırlarken, temel bilimciler herzaman ön plandalar. Temel bilimsel çalışmaların uygulamaya yönelik ürünleri görülUygulamacılar toplumda mühendis, ama temel bilimciler "alim"statümeseydi, onlardan ekonomik değerler yaratılmasaydı, uygarlığımızın yaşam sünde! koşullarını iyileştirici ve insanlığın gücünü arttırıcı gelişmeler kaydedilÜniversite mezunu ortalama bir insandan, ünlü bilimcileri sayması is meseydi, temel bilimler böylesine önemli olabilir miydi? tense, belki tamamen temel bilimcilerin adını verecektir.. Einstein ile başlaTemel ve uygulamalı bilimler, ARGE, yenilikçilik vb. bütün bunlar bir yacak, Newton, Galileo.. diye sürdürecek, günümüzden Havvking, Watsonzincirin parçaları, halkaları. Zincirin oluşabilmesinin temel taşları. Birzincir ve Crick vb diyecektir... Bizden de CahitAıfı, Feza Gürsey'i vb anımsaya (sistem) oluşturabildikleri ölçüde varlar.. Teknolojinin yarattığı kazançlar caktır. Bunların arasına, James Watt, Whght Kardeşler biraz da raslantısal temel bilimleri destekleyecek, teknolojinin karşılaştığı sorunlara tabii ki olarak sıkıştırılacaktır.. temel bilimler de yeni çözümler arayacak.. Bugünün bilim dünyası da ama neredeyse sadece temel bilimcileri Dünyada böyle tartışmaların, hangisi daha önemli vb gibi ukalalıkların onurlandırmaktadır.. Nobel Ödüİleri tamamen temel bilimsel çalışmalara, artık modasının çoktan geçtiğini birileri çıkıp söylesin de, hiç olmazsa bu temel bilimcilere veriliyor.. Hem milyon dolar ödüller hem de bilim tarihin konuda geri kalmış ülke manzarası çizmeyelim.. deonurlu biryer. Biz de işimize bakalım.. Gelecek Cumartesi yeniden birlikte olmak dileğiyle... Matematikte ve diğer bilimlerde önemli işler beceren temel bilimcileobursalı@cumhurıyet com tr CBT lnternet adrcsı wwwcumhuriyet.com.tr Cumhuriyet BİLtMTEKNİK • No: 924 4 Aralık 2004 tmtıyaz sahıtn: Yedı Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. adına tlhan Selçuk . Genel Yayın Müdürü: tbrahim Yıldız Yayın Danışmaıu. Orhan Bursalı • Sorumlu Mudur Mehmet Sucu GorselYonetmen: Tüles Hasdemir • Baskı: Ihlas Gazetecılik A.Ş. 29 Ekım Cad. No:23Yenıbosnatst Idare Merkezi veYazışma adresi: Turk Ocağı Cad. No: 39/41 Cağaloğlu, 34334 Istanbul. Tel: (212) 512 05 05 • Faks: 0212513 85 95 Cumhuriyet Reklam 924/3 4 Arahk 2004