Katalog

Hukuk bîlimi Ali Kuşçu ve Salih Zeki Sempozyumu mınat davasındd yargıç, kanıtları topldniddan vc var olanlarla bıle kara ol dugu anlaşılan' olayı "beyaz olarak nıtelendırıp" mdnevı tazmınata hukmettı Cenış çevresı ve ış bıtırııı kım lıgı olan davacı yuksek yargıç ve van daşlarınca davanın yargıcına Yargıtay a uye seçtırecekltrı vaadındc bulunulnıuş1 Bılgı yıtentgı, yargıç kımlıgı buyuk olçude tartışılabılen bu yargıç, daha sonra Yargıtav a uye sıgldı Yargıç manevı ta/mınata hukmeder KLH yanların sifaünı ışgal ettıkler maka mı vc dıgcr sosyal ve ekonomık koşulları da dıkkatı alır BY nun 40 maddesmın yargıcı bellı dogrultu da yonlendırme amacı kokan bu buvrugu (4 5 1988) buram bu ram O/al lılsefesı kokmaktadır Manevı tazmınatın bıçım ve kapsamı ııı hakkanıyetL uygun belırlemek yargıcın gorevıdır AiKak hakkanıvtte ulaşmak ıçın yanların olay ıçındekı davranış ve acıklaınaldn etkıleyen tum olumlu ve olumsuz unsurları go/cterek ve gerekçeMiıde bunla rı ttk ttk gosltrerek maıiLVi lazmınatın bı çınıını ve kapsamını belırlemekle yukumlu dur Verılen kararın sosyal dogrulugunun onanabılır sonuçları, ancak boyle saglanır Istanbul Unıversıtesı Bılım Tarıhı Anabı lım Dalı'nın kuruluşunun 20 yılı etkınlıklerı çerçevesınde Alı Kuşçu'ııuıı olumuııurı S"î() ve Salıh Zekı nın dogumunun 140 yılı anısına du /enlenen Alı Kuşçu ve Salıh Zekı Sempozyumu 2021 Aralık 2004 tarıhlerınde yapılacak Sem pozyum Sevınç VL Krdal Inonu Vakfı nın kalkı larıyld duzenlendı Istanbul Unıversıtesı Edebıyat Fakultesı Geııd Kurul Salonu nda yapılacak sempozyum 20 Aralık 2004 lJa7drtesı Saat 1.3 00 de başlayatak Program Prdal Inonu Turkıve dı bılım tarıhı ve Salıh Zıkı llulya Şuıkon Salılı Zekı ve Asarı Bakıyenın 1960 oncesınde yapılmış bır çevırısı Yavuz UnaL Asar ı Bakıye ve yd/ılış yontemı Atılla Bır ılt Mustafa Kaçar Salıh Ze kı leslısı Zavıve (açıyı uçe bolme) problemı lnanç Akdenızcı Salıh Zekı'nın Lobatchev^kı geometrısını tanıtan ıkı konftransı Mtkk Do say Gokdogan Matenıatık tarıhçısı Salıh Zıkı Ducdne Cuııdıoglu Alı Kuşçu nun varlık felsefesı Ihsan l'a^lıoglu Kaynakları vı etkılerı açısından Alı Kuşçu nun sayı tanımı Jamıl Ka gep Alı Kuşçu'nun astronomı çalışmalarının ye nıden degerİLndırılniLSi Remzı Demır Salıh Ze kı nın Turkıye dıkı bılım tarıhı ve bılım fdsıİL sı çdlışmaldrındakı yerı Lmre Dolen Salıh /ekı ve Darulfunun Meltem Kocaman Zaman ve Sa lıh Zekı Feza Cunergun Salıh Zekı nın Rasat hane mudurlugu ve 1914 Guneş TutulmaM, Sevtap Kadıoglu Salıh Zekı ve çevresı, Şeref Etker Salıh Zekı, Uç boyutlu bır bıyografi ıçın Basında, politikacı, bilim adamı, yüksek yargıç ve üst derece bürokratlann, çeşitli nedenlerle manevi tazminat davalan açtıkları ya da böyle bir davanın tazminatla sonuçlandığı haberlerine sık sık rastlanmaktadır. Zaman zaman kamu oyunun da ilgisini çeken manevi tazminatla ilgili bazı bilgileri sizlerle paylaşmak istedim.. Çetin Aşçıoğlu* arar kavramı kışının nıal varlıgında ıs tenu dı^mdd gerçekleşen nesnel (mad dı) L'ksılımvı anlalır Anıak bır kımse ıiın kışılık hakkının korııdugu degerlert hukuka avkın saldırılarm sonuçları da ma nevı /arar olarak nıtelendınlmektedır Ma ncvı zarardan amaç kışılık hakkına yapılan saldırı nedenıyle duyulan au, uzuntunun yarattı^ı ya^aın duygularında eksılmedir Bu eksılme kışının ıç dunyasına ılışkın o/ nel (subjektıfl bır durumdur Oysa kişının ıç dunyasına gırılıp durumun saptanması ıse olanaksızdır Bu nedenle hukuk, saldırı yı yeterlı gormekte, uzuntu ve duygusal oluın.su/lukların kanıtlanmaj.1111 aramanıaktddır kes bılır ve ovle degerlendırır Bu ncduıle hukuka aykırılıktan soz etme olaıidgı çok u/ak bır olasılıktır Olay hukukd aykırı olsa bıle, politikacı hoşgoru ınanuna ve sanata sdygı duvmalı dıye du şunurum Yuksek yargıçlann 1940 h vıllara ka dar gorevlerı nedenıyle kışılık hakkına sal dırıdan so/ ederek dava aijtıklarına tanık olmadıın Dogru olanı budur, çunku 'yuk sek yargıçlar manevi td7mınat davaları açarak degıl olay yaratacak davranış ve soylemlerden kaçınarak yargıç kımlıgını korumak zorundadırlar" Tersı durumda onlarda polıtıkaular gıbı sonuçlarma kat lanmaları gerekır Manevi tazminat Z GÜVENSİZLİK DOĞMAMALI Oysd çogun, yanların sosydl ve ekonomık durunıund gore takdıren lıra manevı td/mındtın davalıdan alınmasına" gıbı genel ve soyut bır sozde gerekçeyle buy ruk oluşturulmaktadır Bu durum, yargıcı kendınce (keyfı) buyruk vermesını kolaylaş tıracdgı gıbı davayı kaybedtnde yargıya kdrşı guvensı/lık uyandırması da kaçınıl ma/dır Yasa yargıca " bır tazmınatın oden mesı yerıne dıger bır tazmın bıçımı' ya da saldırıyı kıtidyan bır karar vermekle de ye tınebılecegı" yetkısı de vermıştır Ancak bu yasa buyrugu, hemen hıç uygulanmamdktddır Burddd ydrgıçların tutumu kddar 'avukatların sessız ve etkısız kalmalarını' da goz ardı edemeyız Oysa hakkanıyete uygun sonuçlar yaratması açısından goz ar dı edılemeyecek bır ılke soz konusudur Bu baglamda ' manevı zararı karşıla yacak tazmınatın davacı adına " Turk Egıtım Vakfı Tema Mehmetçık ve TSK Vakıfları gıbı kamu yararına çalışan kurumlara" odenmesı de degışık bır tazmın bıçımı ola rak degerlendırılebılır, bır yasdl degışıklık gerekmeden yorum yoluyla da uygulamd olanagı oldugu ınancınddyım Manevı tazmınat davalarının açıklamaya çalıştıgımız bu gorunumu, yargının ttmel sorununu yıneleyerek gundeme ge tırmeme neden olmaktadır Hukukçu gıbı duşunebılen ve sorumluluk ozgurluguyle donatılmış memurlaşmamış yargıçlar ve ış takıpçısı kımlıgını bı rakıp hak savunmdyı bır sanat durumuna getırmış avukdtlar olmadan, yargının, çag daş, uygar toplumldrddkı onurlu ve saygın yerını alması kolay olmayatdktır Inceledıgımız manevı tazminat davaları kuçuk hır ornek *Yargıtay Onursal Uyesı cetına&maıl koı nel İLK DAVA Sanırım ılk dava unlu Başsavcı Vu ral Savaş tarafınddiı açılmış ve tazminatla sonuçlanmıştı, bır uye arkadaşım davdcı Yargıtay uyesını ve kurulu zor durumda bı rakmamak ıçın karşı oy yazamadım ve çogunlugun onama goruşune katıldım" açık lamasında bulunmuştu Daha sonra gıderek sayıları arttı Anayasa Mahkemesf nın ulu orta konuşma larıyla unlu bır emeklı başkanı da manevı tazminat dava hakkını sıkça kullanmış ve onu başkaları da ızlemıştı Bu genel goru num, yargıda bozulmanın bır gostergesı olarak dd yorumldiidbılır mı? Bırılerı, yuksek yargıçların d^Lıkları tazmınat davalarının ıçerığını kararları ve odenen tazmınatların kapsamını hukuk ve sosyolojık açıdan ıncelese ılgınç bır çalışma olur sanırım Yargıçlarımız evrensel nıtelıktekı guvencelerınden yoksundur, Adalet Bakanlığı nın, yargıçların ozluk hak ve ışlemlerınde etkın yetkılerı soz konusudur Bu koşullarda yargı bagımsızlıgından so7 etmek ola naksızdır Bu nedenle polıtık davalar, yar gıçları, aşagı tukursen sakal yukarı tukur sen bıyık soylemı gıbı zorda bırakabılır ya da yargıç bu durumu kotuye kullanabılır Bu durum degışık gerekçeyle yuksek mah keme yargıçların açtıgı davalarda da geçer hdır Borçlar Yasası (BY) (m 47), 'beden sel zarara ugrayan kımseye ya da oldugu takdırde olunun aılesıne manevi zarar adıy la adalete uygun tazminat verılmesını on gormektedır Dıger yandan, BY'nın 49 maddesı, kışılık hakkının koruduğu mane vı değerlerı hukuka aykırı saldırıya ugra yan kışının, manevi zaranna karşılık tazmı nat ısteyebılecegı' ongorulmuştur Manevi degerlerın neler olduğu yasada ongorulme mış, toplumsal gelışmelere gore yarğı kararlarına bırakılmıştır Kışının onuru, saygınlıgı, gız alanı ozgurluklerı aıle butunlu gu, dogru guvenlı yargılanma hakkı vd ma nevı değer olarak kabul edılmektedır 9. Zekâ Oyunları Yarışması Zekdsma guvenen herkesın buyuk ılgı gosterdıgı yarışmadd, 28 Kasım Pa/ar gunıı ya rı fınal heyecanı yaşandı Soruların Turkıye Ze ka Vakfı Başkanı Emrehan Halıa tarafından ha zırlandığı Turkıye Zeka Oyunları Yarışmaldrın dd bu yıl ılk elemeyı geçen 1420 kışı, Ankdrd, Istanbul, Izmır, Adana ve Trabzon dd yarı final sınavında ter doktu Sınav 10 sorudan oluştu 19 Aralık'ta final sınavı Ankara'da yapılacak 4367 kışının katıldıgı yarışmanın ılk ele mesınde ılgınç sonuçlar ortaya çıktı Yarışmacı ların ıllere gore dagılımı ıncelendıgı zaman, ka tılımın yoğun bır şekılde Istanbul (%22), Anka ra (%14,8), Trabzon (%7,2) ve Izmır (%b,3) ılle rınden oldugu Muş ve Funcelı ıllerınden ıse hıç katılımcı yoktu Katılımcıların buyuk bır yuzde sı lısans (%45,9) derecesıne sahıptı Bunu sırd Myld orUogreüm (%29,3 ), ılkogretım (%15), yuksek lısans (%S) ve yuksekokul (%3,7) derecelı katılımcılar ızledı Yarışmaya katılanlarda erkeklerın oranı %73,2 Toplam katılımcıların %33'unun başarılı oldugu, başarılı olanların ıllere gore dagılımı ın celendıgı zaman ıse en başarılı ıllerın sırasıyla Istanbul (%25,7), Ankara (19,8), Izmır (%7,5), Kütahya (%5,3), Antalya (%4 1) ve Trabzon (%3 9) oldugu gorulmektedır CınMyetlerıne gore başarı durumları ıncelendı gı zaman, başarılı olanların %82 9 unun erkek, %17,1 ının ıse bayan oldugu ortayd çıkmıştır Son olarak, başarılı olanların buyuk bır kısını nın Lısans (%57,7) derecesınde oldugu gorulur ken, dıgerlerı sırasıyla ortaogretım (%27,2) yuksek lısans (%6 9) ılkogretım (%4 4) yuksek okul (%2,4), doktora (%1,5) şeklındedır http://www tzv org tr/oyun2004 POLİTİKACININ TUTUMU Manevi değerı saldırıya uğrayan kışının şu ya da bu nedenle dava açması kına namaz Ancak gunumuzde politikacı mal bulmuş magrıbı gıbı her eleştırıyı dava konusu yapmaktadır Oysa polıtık ortam ışııı doğası gereğı dgır eleştırı, sataşma ve çatış maların yogun oldugu bır alandır Kaldı kı saldırıya ugrayan politikacı az ya da çok olayın tetıkleyıcısı durumundadır Bu ne denle sonuçlarına da katlanmdsı gerekır Bır polıtık davranış ve açıklama yanlış ve abartılı yorumlanarak hukukd aykırılıgı oluşturabılır politikacı bu durumda bıle, demokrabinın hoşgoru kuralına oncelık ta nımalıdır Bu bagldmda çok çarpıu ornek geçtıgımız aylarda yaşanmıştır Bır kankatur sanatçısının bır devlet ddamıyla ılgılı bır olayı abartılı bıçımde çızgıyle anlatması da va konusu yapıldı Oysa çızgıyle olayın ozellıklerını dbdrtma, bozma, gulunç duru ma getırme yoluyla eleştırı ve bıreylerı o konuda duşunme olanagı saglama karıka tur sanatının dogal ozellıgıdır, bunu her TANIK OLDUĞUM OLAY Bu baglamda ıkı yaşanmış ornek ve rebılırım Sayın Çolaşan anlatmıştı Unlu ve guçlu bır polıtıkacının açtıgı manevi tazmı nat davasına bakan yargıç, polıtık guce ya benı YargıUy d uye seçersınız ya da davayı reddederım" ıletısını gondermış ve kısa bır sure sonra uye seçılmış Dıger ornegın tanıgı benım, bır yuk sek mahkeme yargıcının açtıgı manevi taz 924/19 4 Aralık 2004