Katalog

Sinirbilim revlisi Gonzalo Fernandez de Ovideo y Vakles EAvrupa'ya tütün bitkisini getirdi. 1604: İngiltere'de Kral LJames "Tütüne Sert Cevap" isimli kitabmı yayımladı 1633: Osmanlı Padişahı IV Murad kahvehaneleri yasaklayıp, kapattı. 1675: İngiltere'de kahvehaneler yaygınlaştı. Kral II Charles bunları yasaklamaya çalıştı. 1805: Alman kimyager Friedrich Ferdinant Runge kahvenin içindekticafeini ayrıştırdı. 1850: New York barmenleri kokteyli icat etti. 1859: Alman kimyager Albert Niemann koka yapraklarından kokaini ayrıştırdı. 1868: Avrupa'nın ilk uyuşturucu karşıtı yasası olarak İngiliz Zehir ve İlaç Yasası haşhaş ve diğer uyuşturucuların izinsiz satışını yasakladı. 1886: Coca Cola'nın bileşimi patent aldı. Bileşimin içinde koka yaprakları ve kafein içeren kola meyvesi vardı. 1887: Almanya'da Amfetamin yapıldı. 1906: Coca Cola'nın bileşiminden koka yaprakları çıkartıldı. 1909: ABD'de esrar içmek suç sayıldı. 1912: İlaç şirketi Merck MDMA üretti. 1914. Harrison narkotik yasası kokain ve afyon türevlerini ABD'nin kontrolu altına soktu. 192033: ABD'de içki yasağı. Alkol Finlandiya'da da 1919 ile 1932 arasında yasaklandı. 1933: İsviçreli kimyager Albert Hofmann LSD'yi üretti ve bu maddenin sanrı yaratma gücünü keşfetti. 1951: Amerikalı işadamı Al Hubbard LSD'yi denedi ve keyif verici olarak kullanılması için kampanya başlattı. 1961: BM Narkotik İlaçlarla ilgili tüm üye devletlerin uyması gereken bir yasa hazırladı. Afyon ve kokaine karşı önlem alma çağrısında bulundu. 1967: LSD ABD'de yasaklandı 1971: BM yasaları amfetamin ve LSD gibi sentetik uyuşturucuları yasakladı. 1975: Hollanda kah Bilinci etkileyen maddeler ALKOL 1 ™ " ™ " " I Nedir? I I Mayanın şeker ile 1 I reaksiyona girme\^ M siyle urtaya çıkan ^^|^^ etanol I Ne yapar? | Etanol etkisini iki aşamada gösteren bir maddedir. Düşük dozun etkisi yüksek dozdan farklıdır. Az miktarda alkol (bir veya iki kadeh) uyarıcı olarak etki yapar. Baskıları kaldırır, neşe verir. Yüksek dozlar merkezi sinir sistemini bastırır. Önce rahatlama sağlar, ancak daha sonra sarhoşluk hali başlar. Bu aşamada koordinasyon zayıflar. bellek yok olur, bilişsel yetenekler bozulur ve görüş bulanır. Çok yüksek dozlarda kusma başlar. Konıa durumu ortaya çıkabilir. Solunum durursa sonuç ölümdür. Ölümcül doz kişiden kişiye degişse de ortalama oran her 100 mililitre kana karşılık 500 miligram etanoldür. Etkisini nasıl gösterir? Düşük dozlarda (Her 100 mililitre kana karşılık 5 miligram) alkol beyindeki NMDA reseptörlerinin duyarlılığını artırır. Böylece beyin faaliyetleri artar. Özellikle düşünme, bellek ve zevk bölgeleri etkilenir. Yüksek dozlarda ayııı reseptörlerin duyarlılığını azaltır. KAFEİN Nedir? Kahve ve kokoa çekirdeklerinde, çayda, kola meyvesinde bulunan alkaloid'lerdir. Kafein gazlı meşrubatlara, enerji ıçeceklerine, soğuk algınlığı ve grip ilaçlarına katılır. Ne yapar? Merkezi sinir sistemini uyarır. Saf kafein güçlü bir ilaçtır ve bazen amfetaminlerle karıştırılır. Küçük dozlarda sözgelimi bir bardak kahvede 150 miligram bulunurdikkati yoğunlaştırır, kişiyi uyanık tutar. Kafein ayrıca kalp ve solunum hızını arlırır. İdrar söktürücüdür. Yüksek dozlarda sinirlilik ve endişe halirıe yol açar. Ölümcül dozu 10 gramdır. Etkisini nasıl gösterir? Kafein, adenosin nörotransmiterleriyle ilgili reseptörleri bloke eder. Bu reseptörler uyku ile ilişkilidir. Ayrıca dopamin düzeyini artırır; kaçveyasavaş hormonu olan adrenalinin salgısını uyarır. ran güçlü bir maddedir. Tipik bir doz (50100 miligram) hızlı bir şekilde kendine güveni artırır ve yüksek enerji verir. Bu enerji 1545 dakika sürer. Etkisi geçtikteıı sonra geriye melankoü ve yorgunluk kalır. Bu uyarıcı ayrıca kalp atışlarını artırır, tansiyonu yükseltir. Bazen ölümlere yol açabilir. Çok yüksek dozlar beyin kökünün işlevini bozar. Sonuçta kalp krizi ve solunum durması g i b i ölümcül durumlar ortaya çıkabilir. Ölümcül doz 1 gram gibi küçük miktarlarda olabilir. FAkisiııi nasıl gösterir? Dopamin, serotonin ve nonadrenalinin geri alımını bloke eder. Sonuçta bu nörotransmiterlerin miktan beyinde artar. 100 mikrogramı 12 saallik etki yaratır. Etkisini nasıl gösterir? Kimsc tam olarak bilmiyor. Bilinen, LSD'nin serotonin reseptörlerinin üç alt tipini etkilediğidir. HAŞHAŞ VE TÜREVLERİ Nedir? Beyin, omurilik ve bağırsaklardaki uyuşturucu reseptörleri uyaran bileşimlerdir. Tam olgunlaşmamış haşhaş tohumunun narkotik reçinesinden elde edilen bir maddedir. Bunlara morfin gibi doğal alkaloidler, eroin gibi türevleri ve metadon gibi sentetik bileşimler dahildir. Ne yapar? En yaygın kullanılanı eroindir. Neşe ve enerji verir; uyku haline benzer bir uyuşukluk ve kendini iyi hissetme hali yaratır. Enjeksiyon ile vücuda zerk edilen ilaç tüm vücuda "orgazm" yaşatır. Bazıları bu tür keyif verici deneyimleri yaşamadıklarını söyler. Ayrıca kusma, kabızlık, terleme, kaşıntı, soluk almada güçlük yaratabilir. Aşırı doz durumunda solunum durur ve sonuç ölümdür. Ölümcül doz toleransa ve ilacın nasıl alındığına bağlıdır. Ancak toleransı düşük bir insan 200 miligram eroinle yaşamını yitirebilir. Etkisini nasıl gösterir? Opioid reseptörlerinin üç alt tipini harekete geçirir. Bunlar normal olarak vücudun ağrıya karşı verdiği tepkileri düzenler. ECSTACY Nedir? Amfetamin türevi olan MDMA'dır (3,4metilenediyoksiNmetilamfetamin). Ecstasy olarak satılan madde çoğunlukla MDMA içerir. Ne yapar? Teknik olarak halüsinasyon amfetanıini olarak bilinen MDMA, enerji, neşe ve empati ve cinsel isteği artırır. Etkisi birkaç saat sürer. Etkisi geçince orta derecede depresyon yaşanır. MDMA kendi başına öldürücü değildir, ancak aşırı ısınma ve susuz kalma nedeniyle ölümcül olabilir. Ayrıca idrar üretimini baskıladığı için dokularda aşırı sıvı birikimi ölüme yol açabilir. Etkisini nasıl gösterir? İlaç sinapslara bol miktarda serotonin yığar ve dopamin düzeyini yükseltir. ESRAR Nedir? Hint keneviri cannabis sativa denilen bitkinin yaprakları, lomurcukları ve çiçeklerinden elde edilir. Cannabinoid denilen psikoaktif bileşimler içeren bitki, yaprakları kurutularak veya reçinesi çıkartılarak (haşhaş) sigara gibi içilir. Ne yapar? Sınırlı miktarlarda içildiğinde esrar "genel bir iyilik" duygusu yaratır. Bazılannda mide bulantısı ve paranoyaya yol açar. Belleği etkiler ve iştabı artırır. Çiğnendiğinde reçinesi sanrılara nedeıı olur. İnsanlarda ölünıe yol açtığı görülmemiştir. Etkisini nasıl gösterir? Beyinde spesifik reseptörlere bağlanır. Bu reseptörler iştah, ağrı algılama ile ilgilidir. Ancak bunların tam rolü henüz bilinmiyor. AMFETAMİN TİPİ UYARICILAR Nedir? İştahı baskılamak için geliştirilmiş sentetik bir ilaç sııııfıNe yapar? Atnfetaminler merkezi sinir sistemini uyaran güçlü ilaçlardır. Munlar neşe, dikkat, zihin açıklığı ve enerji artışı gibi olumlu ruhsal durumlara yol açarlar. Enerji artışı doza bağlı olarak 212 saat sürer. Olumsuz etkileri taşikardi, yüksek tansiyon, nıide bulanlısı, sinirlilik ve ilacın etkisi geçtikteıı sonra ortaya çıkan yorgunluk hissidir. Aşırı doz, sanrılara, kalp krizine, konıa ve ölünıe yol açabilir.Ölümcül dozun miktan kişiden kişiye fark etse de, kinıi insanda 2 miligram, kimisinde 500 miligram yeterlidir. Aşırı dozdan olümler genellikle enjeksiyon yolıı ile alınan vakalarda görülür. Etkisini nasıl gösterir? Bunlar dopamini taşıyan unsurları bloke eder. Sonuçta keyif verici bir salgı olan dopamin düzeyi beyiııde normalin üzerine çıkar. '' TÜTÜN Nedir? Tütün bitkisinin kurutulmuş yapraklarından elde edilir. Anayurdu Güney Amerika'dır. Genellikle sigara şeklinde içilir. Çiğnendiği de görülür. Ana hammaddesi alkaloid nikotindir. Ne yapar? Nikotin orta dereceli bir uyarıcıdır. üikkati yoğunlaştırır, enerji düzeyini yükseltir. Belleği güçlendirir. İlginç olan bazı kullanıcıların tütünün rahatlatıcı bir etkisi olduğunu iddia etmeleridir. Tansiyonu yükseltir, solunumu hızlandırır ve iştahı bastırır. Yüksek dozlar sanrılara yol açar. Ölümcül doz 60 miligramdır. Tipik bir sigarada 2 miligram nikotin bulunur. Etkisini nasıl gösterir? Nikotinin en önenıli etkisi beyindeki nikotinik asetilkolin reseptörlerini uyarmaktır. Bu da adrenalin düzeyini artırır. Ayrıca dopamin düzeyini de yükseltir. SANRI YARATAN MADDELER Nedir? Bilinci ve algılamayı etkileyen doğal ve sentetik bileşimlerdir. En fazla kullanılanı LSD grubudur. Ne yapar? LSD normal gerçeklikten farklı deneyimler yaratır. Bunlar görsel ve işitsel sanrılardır. Zaman kavramı ortadan kalkar. Renkler yoğunlaşır. Sıradan nesneler tuhaf şekillere bürünür. Bütün bunlar bazen korkutucu bir boyuta çıkar. Etkisi geçtikten sonra yorgunluk başlar. LSD bilinen en güçlü psikoaktif maddedir. YalnızcâZ5 mikrogramı bile etkilidir. KOKAİN Nedir? Koka bitkisinin (Erythroxylon coca) yapraklarmdan elde edileıı alkaloid'lerdir. Bu bitki And Dağlarmın doğu yamaçlarında yetişir. Çoğunlukla beyaz kristalin toz olan lıidroklorid tuz şeklinde tüketilir. Buruna çekilir. Ne yapar? Kokain merkezi sinir sistemini uya vehanelerde esrar satışını serbest bıraktı. 1978: MDMA keyif verici madde olarak yaygın olarak kullaııılmaya başladı. Ecstasy adını aldı. 1988: Uyuşturucu kültiirü Avrupa'yı sardı 924/154 Aralık 2004 Ö