Katalog

Görüntü İşleme gıı bır aıaştıımdda yanaklatın u/eımdekı saglıklı bır cildın, saglıklı bır bagışıklık sıstemı, saglıklı beslenme, yelerh uyku aıılaıııına geldıgı ortaya çıktı Bır ınsanın sağlıgı yuzunun sımetrı sıne de vaıısn Sımetıı enfeksıvon sttes gıbı vaşamda karşılaşılan gtıçluklere kaı şın dıızgun gelışme yttenegı demektır Sımetrık yu/ler yuvarlaktır, gıızei olarak değerlendırılırler, ultlerı parlaktır, halta daha guzel koktukları bıle soylenır 'Robot yüz'e yeni yaklaşımlar Şüphelinin, tanıklann ifadelerine dayanarak çizilen robot resmi, adli olaylann çözümünde çok önemli bir rol oynar. Ancak beynin yüzleri nasıl anımsadığı konusunda bilgi sahibi olmadan bu resimlerin aslına benzemesi miimkün değildir. Bir cinayet dosyasında bulunması gereken en önemli unsur şüphelinin tanıklanna ifadesinden yararlanılarak çizilmiş temsili resmidir. Ancak bu resimler nasıl yaratılır ve ne kadar gerçek suçluya benzer? obol ıxsıuıluın ^ızılıuesıııdL' yaraı lanılaıı tekııulojılcı buğuue dek ı^ok bııyuk degışım geçırdı 1970'lı yıl lardaıı once polıs orgutunde gorevlı port re saııatıjM resmı (,1/erken yalııı/ca tanıgm sozlu ıfadfsınden yararlanırdı Ilk kompozıt (bıleşık karnıa) M.steıııleıde ıse tdiugın ununc buıuıı dudak, ka^ gıbı yuz uzuvlarının farklı çızılmış şekıllerını ıçe ren hır kutuphane konuyordu Tanık, şuphelının yuz hallarına en fd/Ad benzeyen (,ızmılerı ayırarak şüphelinin robol rei>nunı oluşturuyordu 197()'lı yılların başlarında Fıanbiz fotogral banat<,ibi Jacques Penry yenı bır kompozıt sıstem gelıştırdı Bu sıstemde ^erı,ek yuzlerın fotosiraflarından alınmib, uzuvlar kullanılıyordu KİŞİLİK VE YÛZ Relkı de en yararlı yır/ ozellıklerı, kışılık hdkkındd bılgı vcrenlerdır Pekı kı şılık ve yuz arasında bır bağlantı var mı dır? Brıstol Unıversıtesı'nden Ian PentonVoak vc Lıverpool Unıversıtesı'nden Anthony Little bunıın bır dcıeceve kadar doğru oldugunu gosterdı Bn takım soru R kaıtılıvoı Boylece benzerlıgın daha fazla olatagına ve oıtalamanın alınması sırasında yanlı^ anımsamaların etkısının yok olacagına ınanılıyor Kompozıtlerı ^ekıllendırırken bır bılgısayar progranıından yararlaııılıyor vt ortaya çıkan bonutun lanıkla ıın tek tek ifadelerine davanan jjekıllerden daha başarılı oldugu ızlenıyor BİLGİSAYAR YETERLİ DEĞİL Ne var kı bu en gelışmış teknolojının yardımıyla elde edılen sonuçlaı dahı, vakaların ancak vuzde 20'sınde tanınmayı sağlayacak duzeyde bır benzerlık yaratabılıyor lyı bır benzerlığı yaratmak nıçın bu kadar zor' Burada sorun teknolojı ıle ılgılı değıl Çunku eskı teknolojılerden farklı olarak operatorler, onlerınde gerçek fo adı veıılen bıı kompozıt vuz vaıatnu sıste mı uzerınde çalısıyor Bu yenı sıstem ho lıstık (bır olayı ve nesnevı butun olarak ele almak) bır yaklasıına dayaıııyor Bu sıstenıde tanık şuphelı ıle ılgılı genel bır tarıf yapıyor Daha sonra tanığa bu tarıfe uygun 18 sentetık vuz (vuzler yapay olarak oluşturulmuş, çunku olayla hıçbır ılgisi ol mayan masum ınsanların rıske atılmaması gerekıyor) gosterılıyor HOLÎSTİK YAKLAŞIM Tanık bu 18 yuzu şuphelıden b'sını bellegındekı goruntuye uygunluk derecesıne gore sıraya dızıyor RvoFIT bu a^amadan sonra genetık bır algorıtnıadan yararlanarak 18 adet yenı bır takım yuz "evrımleştırıyor" Tanık bu takım arasmdan da seçımını yapıyor lîovleLC, en başarılı yuz evrımleştırılınceye kadar bu sureç boyle devam edıp gıdıyor Bılım adamları soıı yıllarda sıstemı bıraz daha gelışlırerek yuzlerı farklı açılardan olu^tur mayı başardılar Sozgelımı ICvoFIT programı kanıklardan şüphelinin saç şeklını anımsamasını talep edıyor, çunku EvoFIT bazı teknık nedenlerden dolavı saç stı lını yaratamıyor EvoFIT'ın avan tajı yuzun butunuyle tanınması uzerıne kurulu olması Son yapılan deneylerde EvoFIT'ın PROfıt'ten daha yararlı oldugu anla şıldı lar sorarak bır grup gonulluden kendı kısılıklerını tanımlayacak sozcuklerı seçnıelerı ıstendı Kendılerın dışa donuk olarak tanımlayan denekler genellıkle sıoak, kal abalıktan hoşldnan, duygusal ve şefkatlı sozcuklerım leruh ederken, kendılerını ıçe donuk olarak değerleııdırenler bu sozcuklerııı tam tersını seçtıler Bılım adamları daha sonra bu gonııllulerm fotoğraflarını ıkıncı hır gruba goslerdı Ve bu m.sarıların kişılıklerını, yalnızca fotoğraflarına bakarak tahnun etmelerını ıstedı Araştırmanın sonunda, deneklerın kendı kışılık deger lendırmelerıyle, fotograflarına bakarak yapılan tahmını kışılıklerle çoğunlukla ortuştuğu goruldu Kısaca kışılık tahmınlerı rastlantılarla dçıklanamayacak kadar doğruyu yansıtır Bu yetenek yaşamsal bır onem taşır Ancak ılk ızlenımlerın yanıltıcı olabılecegını ve onyargıların gerçek sınyallerı gormemıze engel olabıleceğını ıınutımamak gerekır Kaldı kı bazı kışılık ozellıklerı yuzden arılaşılmaz Francıs Galton, sıiçlulatın yuzlerını tek bır yuz çer çevesınde bırleştırerek bır "canı" yuzu yaratmaya çalışmıştı (îalton, Vıktorya donemınde yaygın olan onyargılara karşın, suç ışleyenlerde ortak yuz hatları bulunmadığı honucuna vardı Çunku elde ettıgı kompozıt yuz bır suçludan ı,ok, yakışıklı bırıne bcnzıyordu Kaynak New Scıentıst, 2 Kkım 2004 Fakat bu kompozıt sibtemlerden alınan sonuı,lar buyuk hayal kırıklığı yarattı Pek ı,ok vakada yaratılan temsılı yuzlerın gerçek suçluya hıç benzemedıgı goruldu Bunun nedenlerı, tanıgın onune koııan yuz uzuv çeşıtlılığının kısıtlı olması, goruntuyu ger^egıne yakın olarak ta mamlayacak unsurların binırlı sayı da olması ve uzuvların yerlerını oynatmanın zorlugu ıdı Butun bunlar bır yuzu anmihama konubunda çok onemlıdır. BİLGİSAYARDA OLUŞTURULAN ROBOT RESİMLER Bu sorunların pek çoğu, EFıt ve PRO fıt gıbı bugun kullanılan bılgısayara dayalı kompozıt sıstem ler sayesınde aşıldı Bu programlar, eskı sıstemler gıbı çalı^ır Yanı, uzman operatorler tanıkla bırlıkte çalışarak yuzlerı daha lyı anım;>amalarına yardımu olur Fakat bu sıstem lerın eskılerınden en onemlı farkı, yuz uzuvlarının yerleştırılmesınde ve bırbırıyle ılışkılendırılmesındekı kolaylıktı Artık bu yuzlerı yalnızta otı plandan değıl, belırlı bır açıdan da çızebılnıek olası Butun bu olanaklara karşın tanıklar hâlâ şüphelinin yuz hatlarını anımsamakta /orluk çektıklerını ve aslına benzer bır yuz oluşturnıakta zorlandıklarını belırtıyorlar Ingıltere'dekı Stırlıng Unıversıte sı'nden psıkolojı profesoru Vicki Bruce ve ekıbı bu alanda farklı bır yaklaşım denı yor Bu yakla^ımda butun tanıklar bır ara ya getırılıyor ve burıların ^.uphelıye aıt anınısadıkları yuz hdtlarının ortalaması çı ROBOK RESİMLER GEREKLİ Mİ? Pek çok suçuıı CCTV (kapalı devre televızyonlar) kameralarının bulunduğu mahallerde ış lenmış oldugu dunyamızda, bu tun bu zahmetlı uğraşlara ger çekten gerek var mı' Claskovv ve Stırlıng unıversıtelerınde yapılan son araştırmalar, ınsanların tanıdık yuzle rı kalıtesız CCTV kameralarında dahı tanı yabıldığını gosterıyor Ancak aynı araştıı malar bır ınsanın yuzunu gormeden tanınıanın mumkun olmadığmı da ortaya koyuyor Ayrıca, bazı suç eyleınlerı, evlerııı ıçı gıbı CCTV kameralarınm bulunmadıgı yerlerde ışlenıyor I ler şeye karşın bugun pek çok so ruşturnidda ınsan belleğmdeıı yme en guvenılır bılgı kaynağı olarak yararlanılıyor Reyhan Oksay Kaynak New Scientist, 2 Ekım toğraf buluııdugunda, başarılı bır benzer lık yaratabılıyorlar U/manlara gore burada sorun, beynımızın yuzlerı anımsama tarzından kaynaklanıyor Insanlar yuzlerı butunuyle algılar ve anınısar Kısaca yuzu oluşturan parçalar tek tek anınısanmaz, bırbırlerıyle kurdukları ılışkı baglamında anımsanır lanıklaıa yuzdekı uzuvların tek tek neye benzedıgını sormak beynin anımsamd seklıne ters duşuyor Slırlıng Unıversıtesı'ndeıı Charlie Frowd ve Peter Hancock şu anda EvoFIT 921/17 13 Kasım 2004