Katalog

BilimSöyleşi İNGİLİZ BİLİM AKADEMİSİ BAŞKANI LORD ROBERT: Bilimde en üretken olan ülkeler gençlerini kendi istekleri doğrultusunda özgür bırakanlar ve yaratıcılıklarını sergileme olanağı tanıyanlardır. Oysa gençlerini çok uzun süre eğiten ve çıraklık eğitiminde hiyerarşik bir yapıya sahip olan ülkelerde bu performans görülmez. Ingiltere, Fransa ve Ingiltere gibi Avrupa'da bilime en fazla fon ayıran ülkelere bir göz attığımız zaman hepsinde yetenekli insanlar olduğunu görüyoruz. Ancak Fransa ve Almanya'da en iyi bilimin, üniversite veya üniversite benzeri kurumlarda değil, sınır tanımadan her şeyi sorgulayan gençlerin istilası altındaki enstitülerde yapıldığını anlıyoruz. kurul Union of Concerned Scientistsiçin neler söyleyeceksiniz? • Bu konuda sözcükleri çok dikkatlı seçmem gerekiyor. Bu bilimsel kurulda çok saygın ve başanlı bilim adamları yer alıyor. Bush Yönetimi'nin özetle, başka zeminlerde işlerlik kazanan ideolojik sonuçlara uygun bilimsel önerilere öncelık verdığı anlaşılıyor. Kaldı kı bilim adamları, bilinmeyenleri çozmeye uğraşan kibiler olarak değil, mahkeme salonunda vaka tartışması yapan kişiler gibi algılanıyor. Dolayısıyla ıdeolojık gündeme uymayan sesler ayıklanıyor Boyle bir protestoya ılk kez tanık oluyorum ve Avrupa'da benzer bir duruma rastladığımı soyleyemem. İngiltere'de bilim çevresinin büyuk bir kısmı ABD'deki kurumun tavrını inandırıcı buluyor. • Avrupa'da niçin benzer sorunlar yaşanmıyor? 0 Aslında İngiltere'de deli dana olayından sonra bir süreç başlatıldı. Bu süreçte hükumetlerle birlikte değişme "Korkmadan soru soran insanlar gerek" yen bilimsel yönetici bir kuruma ihtiyaç duyulduğu anlaşıldı. Başında sabit bir sekreterlik birimi olan Bilim ve Teknoloji Ofısi'nı kurduk. Sürekli sekreterliğinı saygın bir bılım adamı yurutuyor Polıtikaların belırlenmesi ve bilimsel önerılerın hazırlannıa.sı bazı kurallara bağlandı. Böylece kok hücre araştırmaları gibi önemli konularda karar almak gerektiğınde kesm protokollerden yararlanılıyor. • Bu protokoller nedir? # Kurum. bilim adamlarının neym kesin, neyin kesin olmadığını açık bir dılle belirtmesını şart koşuyor Sigara dumanı altındakı bir salonda toplanan bir grup insanın bir sure sonra salondan çıkıp "lşte size sonuç" diyerek aldığı kararları teblıg ettıgı mekanızmada îbler daha kolay yurür. Ancak bılım, çıft degişkenlı bir şey değıldır. Bir gun bir konuda emınsimz, ertesi gun emın değılsuuz. Bilim fikirlerden oluşan bir karibimdır. Burada belirleyici olan deneylerdir. Uzun L ord Robert May. kaos kurammm tohumlarını attı. Bu arada ekosistem ve enfeksivon hastalıklannı matematıksel olarak modelleme çalışmaları, çevre koruma ve AIDS ıle mücadelede küresel çabaların ve duyarlılığm artmasma neden oldu. Deli dana hastalığı döneminde Ingiltere'nın bilimsel konulardan sorumlu en üst vetkılilerinden biri olarak alınması gereken önlemlenn belırlenmesmde etkin bir rol ustlendı. 2000 yılında İngiliz Bilimler Akademisi'ne Başkan seçildi. Bu görevde. bükumetlerle yakın ilişki kıırarak, bilimsel konularda ulusal ve uluslararası polıtikaların belirlenmesınde danışmanlık yapıyor. zusu Amcrikalıların tüm davranışlarını etkiliyor. Adanı laboratuvardu bir şey keşfediyor; işinden istifa edip bu fıkri pazara taşıyor. Oysa Ingiltere'deki adam ne yapıyor? Once sırtını sağlama alıyor; boş vakitlerınde de yenı fıkri pazara goturuyor. Bu tutumun değışmesi gerekır. • İnsanların içinde bulunduğu ekonomik koşullar bunu etkiliyor olamaz mı? 0 Bu daha çok ıstekle ılgılı. Şoyle bir duşünun. Ingiltere ve Avrupa'da unıversite eğitimi parasızdır. İnsanlar buralardan mezun oldugu zaman hıç kimseye veya hıçbır yere karşı kendısını borçlu hıssetmez. ABD'de, ozellıkle ozel unıverBu onemlı bilim ve devlet adamı, sitelerden mezun olanlar, çok buyuk mıkDiscover dergisi ile yaptığı söyleşide, bitarlarda paralar ödedikleri için mezun ollimsel eğitimin nasıl olması gerektiği koduklarında kendılerinı çok buyük bir yü nusuna değinerek, gençlerin yaratıcılıklakümlüluk altındaymış gıbı hıssederler. rını gelıştırmelerı ıçm özgur bırakılmalan gerektiğinı savunuyor. • İyi bilim için başanlı bir formül var mı? • Hükümetler bilime destek olmak 9 Bilimin nasıl yapılması konusuniçin ne yapmalıdır? da herhangi bir felsefi görü'ş oldugu • Bılımı gelecek nesillere öğretfikrıne inanmıyorum. Burada onemlı olan mek içın bugunku sıstemın elden geçmefarklı ınsan tıpleri olduğunu kabullensi gerekiyor Temel bilimlere, bılımsel mek. Bazı insanlar, mutlu oldugu ölçude araştırmalara daha fazla yatırım yapnıalıçok da yararlı işler yapar. Sorunlarla yız. Bu arada harcanan paradan maksidolu bir yolda ilerlerken herhangi bir şey mum yarar sağlamalıyız. Bu miktarlar, hakkında süreklı olarak daha fazla bilgi araştirma fonlanna aktarılan doğrudan edinmeye çalışır. Daha çok öğrendikçe paralar ile bina ve ekipman gibı altyapılailgileri daha da artar. ra harcanan dolaylı paralardan oluşur. Bazılarının ise dikkat süreleri kı.suAmacımız Amerika'da çok buyük bir badır. Bunlar sağda solda gezip tozarken şarı jle işleyen girişimcilik ruhunu İngilbazı şeylere ilk başta ilgi duyarlar. Sonra tere'ye taşımak. Böylece bilimsel fikirlesıra daha karmaşık bir evreye geldiğinde rın nihaı olarak pıyasalara yansımasını konuyu başkalarına devredip, çekip gisağlayabiliriz. derler. Bu tur insanlar 10 yılını tek bir problem uzerinde harcamazlar. Bu iki in• ABD'de bu sistemin daha iyi çasan tıpine de ıhtiyaç vardır. Ben dikkat lışmasının nedeni nedir? süresı kısa olan gruba giriyorum • Bence bunun altında riskten • Başkan Bush'u eleştiren bilimsel korkmama kültürü yatıyor Risk alma ar Lordjtobert May 921/10 13 Kasım 2004