Katalog

Fizyoloji Yüz ve kişilik arasında ilişki var Yüzün kişiliğin aynası olup olmadığı konusunda yapılan araştırmalar, kişilik ile yüz arasında belirgin bir ilişki olduğunu ortaya koyuyor. izlere kitapları kapaklanna göre değerlendirmememiz söylenir. Ama bizler insanları her zaman dış görünüşlerine bakarak değerlendiririz. Hâttâ insanlar hakkında karar verirken o kişiyle konuşmaya bile ğerek görmeyiz. Bu davranış doğru mudur? Bir insanın yüzii o kişinin cinsiyeti ve yaklaşık yaşı hakkında hilgı verir. Ancak o kişinin duygudurumu, .sa^hj*ı veya kişiliği hakkında bir şey söyler mi? Veya bizler bazı yüzleri niçin dalıa çekid buluruz? Bu sorııları yanıtlamak uzere bilitn adamları, bilgisayar grafiğinden yararlanarak ortak kişilik özellikleri taşıyan insanların yüzlerinden kompozit (karma, bileşik) yüzler yarattılar. Sözgelimi dışa dönük insanların yüzlerinin şekli, ten rengı veya dokusu çıkarülıyor. Bu özellikler baskılanarak veya abartılarak tek bir yüzde birleştiriliyor. Daha sonra denek olarak kullanılan insanlara bu yüzleri ne kadar çekici buldukları soruluyor. Araştırmanın sonucunda yuzlerın kişilik hakkında çok sayıda sinyal gönderdiği anlaşıldı. Ayrıca insanların sürekli olarak bazı yüzleri tercih ettikleri anlaşıldı. B Bu hormon çene ve kaş kemiğinin ileri doğru çıkıntı yapmasına ve göze çarpan bir şekil almasına neden olur. Ayrıca sakalların çıkması testosterona baglıdır. Ancak erkekligın de bir bedeli vardır. Testosteron bağışıklık sistemini baskılar ve enerjiyi kas kütlesinin gelişmesine yönleııdirir. Bu da şu anlama gelir. Yüksek testosterona sahip olan erkeklerin bağışıklık sistemi çok iyi durumda değikiır, ancak bu eksikliklerine karşın yıyecek bulma yetenekleri çok gelişmişlir. Bu nedenle kadınlar erkeksi ifade taşıyan yüzleri daha çekici bulurlar. Ancak erkeksi bir yüz, fizyolojik özelliğin yanı sıra davranış özelliklerine ilişkin de sinyal gönderir. Olunılu açıdan erkeklik, ustünlük kurma yeteneğine işaret eder. 1997 yılında Ulrich Mueller ve Allan Mazur'un Ameri YÜZ VE ERKEKLİK KAVRAMI Sözgelimi erkeklik kavramı ile yüz arasmdaki ilişkiyi ele alalım. Bu özellik büyük ölçüde yüze yansır. Erkeklerdeki ana cinsiyet hormonu testosteron'dur. kan Ordusu'nda görevlı askerler üzerinde yürüttüğü araştırmada (Social Forces, vol 74, p 823), bir askerin yüzü ne kadar erkeksi ise rütbesinin de o denli yüksek olduğu görüldü Ancak İngiltere'de St. Andrevvs Üniversitesi'nden David Perrett ve Fhionna Moor'un yürüttüğu bir başka araştırmaya g(ire, bazı insanlar erkeksi ifade taşıyan yüzleri, sahtekâr, soğuk, kötü bir baba ve uzun ilişkiye girilmesi sakıncalı insanlar olarak değerlendiriyor. Peki bu sezgi ne kadar doğruyu yansıtıyor? 1998 yılında Mazur ve Alan Booth bir orıceki çalışmayı yeniden gözden geçirdiklerinde, testosteron düzeyi tf* yüksek erkeklerin evlenmeye yanaşmadıklarını ve evli olanların ise çoğunlukla boşandığını gördüler (Behavioral Sciences, vol 21, p 353). çene, iri gözler ve dolgun dudaklar gibi "dişi" yüz özellikleri östrojen hormonunun yüksekliğini gösterir. Bunlar ayrıca kadının ürenıe çağında olduğunu ve üreme yeteneğinin yüksek olduğuna işaret eder. Bu özellikler kadının 2()'li yaşlarının başlarında belirgindir ve yaş ilerledikçe belirginliğini yitirir. Beklenildiği üzere bir kadının yüz özellikleri, erkek yüzünden ne kadar farklıysa o kadar güzel olduğu düşünülür. M YÜZ VE DİŞÎLİK KAVRAMI Bu durum kadınlar açısından bir ikilem yaratıyor: Yüksek derecede erkeksilik, bazı olumlu özelliklerin yanı sıra istenmeyen özellikleri de içerir. Bu nedenle kadınlar erkeklik özelliğinden başka, erkeğin yaşına ve statüsüne de önem verirler. Kaldı ki aynı kadın, koşullara bağlı olarak her zaman aynı seçimi yapmayabilir. Sözgelimi kadınlar adet dönemlerinde uretkenlikleri arttığı için erkeksi görününılü erkekleri tercih edebilir. Bu tercihler ayrıca ince bir hesaplaşmayı da içinde barındınr; kadınlar, kısa vadede çocukların sağlığı için bağışıklık sistemi guçlu bir erkeği tercih ederken, uzun vadede daha şefkatli bir erkeği cazip bulabilirler. Benzer şekilde, küçük bir burun ve YÜZ VE SAĞLIK Bir insanın yüzü ne kadar sağlıklı olduğuna ilişkin bilgi verir nıi? Kesin olan şu ki hastalık insanın yüzünü soldurur. 19.Yüzyıl'da Francis Galton tüberkülozlu hastalarının fotoğraflarını birleştirdi. Sonuçta ortaya çıkan kompozit resim, sağlıklı İngiliz askerlerinin fotoğraflarından oluşturulmuş kompozit resme göre daha soluk ve hastalıklı bir ifade taşıyordu. Bugün İngiltere'de Newcastle Üniversitesinden Craig Roberts ve Aberdeen Üniversitesi'nden Ben Jones'un yürüttü 921/16 13 Kasım 2004