Katalog

Evrimsel Biyoloji uyuma bağlı olarak artmıyor. Burada sistematikçiler devreye girdi. Sistematikçiler farklı bölgelerdeki toplulukları karşılaştırarak, bir türün dağılım alanında deniz, sıradağlar veya daha küçük türlerde olduğu gibi bir ırmak gibi bir engelin bulunması halinde iki yeni türe ayrıldığını kanıtla dılar. Ve siz de bu iki sonucu birleştirdiniz.. Ben ve dostum Dobzhansky şunu fark ettik: GeneEş arayan cennetkuşu (Yeni Gine): Evrim tarihinde en önemli rolü tikçiler ve sistematikçilerin elde oynayan kuşlar olmuştur. ettikleri ve inandıkları birbirlebin yıllar boyu hayvanlan ve bitkileri deriyle çok uyumluydu. Ve geriye sadece ğiştirerek yetiştirmesine rağmen turlerin bunları birleştirmek kalıyordu. değişmez olduğuna inandı. tnsan kendi Tum bunlarda Yeni Gine'deki aradeneyimlerini niçin göremedi? zi deneyiminiz ne gibi bir rol oynadı? 0 Bu gerçekte çok şaşırtıcıdır. Her zaman da en önemli konu evrim miydi? şeyin Allah tarafından yaratıldığını düşü Aslında değil. Görevim, dağların nenler, evrim düşüncesini net olarak göarasındaki kuş faunasını toplamaktı. Evremezler. rim nıerakı kendiliğinden gelişti. Dağlar Darvin bu duşünceyi 1859 yılında da dolaşırken turlerin birbirine çok benkökünden değiştirdi. Peki Darvin'in fikirzediğini gördüm ve evrimsel kökenleri leri neredeyse bir gece içinde nasıl kabul apaçık ortadaydı. görebildi? Gezinin asü amaa bu değildi Burada iki şeyi birbirinden ayırama... mak gerekir: Turlerin değiştiğini açıkla Evet ama sonuçta araştırmanın fiyan tez gerçekten de çok çabuk kabul nanse edilmesi gerekiyordu. Ana sponsor edilmişti. Ama örneğin doğal ayıklanma, Lord Rothschild idi ve o da özellikle de turlerin yavaş yavaş ani sıçramalar olyerliler tarafından Amsterdam veya Pamaksızın değiştiğine ya da turlerin sınıfris'e gönderilen cennetkuşlarıyla ilgilenilara ayrılabildiğine dayanan teorilerin kayordu. Tüyleri kadınların şapkalanna tabul edilmesi uzun bir mücadele gerektirkacak kadar güzel olmaları nedeniyle bu miştir. kuşların nereden geldikleri büyük bir Neden? merak konusuydu. Bu her şeyden önce genetikçiler ve sistematikçiler arasındaki ııçurumla ilKUŞLARIN EVRİMDEKİ ÖNEMİ gili. Bu uçurum biyolojiyi önemli ölçüde Kuşlar evrim tarihinde neden bu yavaşlatmıştır. kadar önemli bir rol oynamışlardır? Darvin, evrimin en önemli sorula Bu çok açık değil mi? Kuşlar en nnı zaten yanıtlamamış mıydı? önemli iki duyu organımıza hitap ediyorlar, yani kulak ve göz. Rengarenk tuyleGERİDEKİ İKİ BİLMECE re sahip olan kuşlar aynı zamanda şakı İki önemli bilmece daha vardı. Biyorlar da. Onbir yaşıma geldiğimde ardıç rincisi hayvanların ve bitkilerin çevrelerikuşu, karatavuk ve çit kuşunun nasıl ötni nasıl bu kadar iyi uyum sağlayabilmetüklerini çok iyi biliyordum. lerine dayanıyordu. İkincisi ise çeşitlilik Evrim sentezinden sonra ikinci bir idi: Bu kadar çok sirkesineği, kelebek, fil, devrim daha araşhrma alanınızı sarsb: kaktüs ve sinekkuşu nasıl gelişmişti? moleküler devrim... tki bilmece de "sentetik teori" çer Moleküler biyolojinin önemini her çevesinde çözüldü... zaman vurgulamışımdır. Peki ama bu ev Fakat her ikisi de daha önce birbirime bakış açımızı gerçekten değiştirdi rinden bağımsız olarak çözülmüştü. Gemi? Örneğin genlerin proteinlerden değil netikçiler uyunıun kuşaktan kuşağa gede nükleik asitlerden oluştuğu ne anlaçen küçuk değişimlere dayandığını kanıtlayarak ilk sorunu çözmüşlerdi. Ama çe ma geliyor? Bu sonuç evrim teorilerini etkiledı mi? Hayır. Ya da çift sarmal? Teorişitliliği açıklayamadılar, çünkü tür sayısı lerimizi etkiledi mi? Hayır. O halde evrim bilimi moleküler biyoloji olmadan da aynı şekilde gelişebilir miydi? Elbette ki moleküler biyoloji önemli bilgiler sunmuştur, örneğin tüm organizmaların aynı genetik şifreden yararlanmaları ğibi. Bu da günümüzdeki yaşamın tek bir ilkel biçimden türediğini kanıtlamakta. Moleküler biyoloji diğer bazı açılardan da önemliydi, ama hiçbir noktada esas teorilerin değişmesine yol açmadı. Ama biyolojiyi bilim olarak değiştirdi. Kuşkusuz, hatta bu arada bundan zarar bile gördü. Biyokimyacı George VVald örneğin, sadece bir tane biyoloji vardır o da moleküler biyolojidir diyor. Oysa bu bir primat araştırmacısının, sadece tek bir hayvan türü vardır o da primattır demesi kadar saçmadır. BÎYOLOJÎNÎN EVRİMİ Soyaçekim öğretisinin tarihçesi JeanBaptiste de Lamarcak (17441829). Fransız araştırmacı biyolojik türlerde meydana gelen değişimleri, en çok kullanılan organların çevre koşullarına uyum sağlamasıyla açıklamaya çalışmıştı. Örneğin zürafanın boynu daha üstteki yapraklara ulaşma çabasıyla uzamış ve bu değişim kalıtımla yeni kuşaklara aktarılmıştı. Lamarckizm olarak adlandırılan bu teori daha sonra geçerliliğini yitirdi. Charles Darvvin (1809 f 1882). Darvvin 1859 yılında | " evrim teorisini açıkladı. • Şempanze ve insan gibi biy^ olojik açıdan birbirine yakın olan türler ortak bir atadan ve doğal ayıklanmayla gelişmiştir. llayatta kalma şansı daha yüksek olanlar, içinde yaşadıkları çevreye en iyi uyum sağlayanlardır. Alfred Russel Wallace (18231913). Darvvin'den bağımsız olarak benzer bir teori üreü'r. Ve iki teori 1 Temmuz 1858 yılında sunulur. HerbertSpencer (18201903). 1862 yılında "sur Bu 21.yy'ın biyolojinin vivol of the fittest" (en güçlüler hayatta kalır) yüzyılı olduğu anlamına mı geliyifadesini ortaya atarak toplumsal yaşamla or? Bu sloganla bir yere varabilir birleştirir: Sosyal Darvvinizm. misiniz? Günlük gazetelere bir Emst Haeckel (18341919). Danvin'in teorilerini bakııı. Bilim dünyasında en önemen başından itibaren kabul eder ve geliştirir: Bir li haberler fızik değil biyolojidir. bireyin oluşumu soy oluşumunun Ve fizikçiler şimdiden gençlerin hızlandırılmış bir tekrarıdır. fiziği değil biyolojiyi tercih etmelerinden yakınmaya başladılar. GregorMendel (18221884). Biyoloji bu kadar büyük Binlerce bezelye bitkisini meleönem kazanıyorsa, insanlara etik zleştirerek, özelliklerinin belli de sunabilir mi? kurallara göre kalıtıma Hayır. Biyoloji etik açıdan aktarıldığını keşfeder: Genlerin tarafsızdır. Biyoloji aslında varlığıyla ilgili ilk kanıt. sadece kişisel davranışları ödüllendiren doğal ayıklanmanın ne Theodosius Dobzhansky (19001975) ve Emst şekilde etik davranışlar doğurabilMayr (doğumu 1904), genler arasındaki karşılıklı diği sorusunu yanıtlayabilir. Ve etkinin turlerin ve biyolojik çeşitlilik üzerindeki bunu da açıklamak çok kolay. İletkisini gösteren iki klasik eser sundular. kel topluluklarda küçük gruplar birleştiklerinde avantaj sağlıyor. James Watson Bu, sosyal davranışın yeni (doğumu 1928) evrim biçimleri doğurduğu anve Francis Crick lamına mı geliyor? (19162004) Böyle de söylenebilir. 1953 yılında Gruptaki sosyal birleşme ne kalıtım kadar büyükse bireyden çok grup molekülü evrimsel gelişimin bir objesi haline gelebilir. Ve bu süreç insan için bir topluluk yaratılacak olursa bu ancak sona ermişa'r öyle mi? bir kaosla son bulur. Ve sonuçta eşitlık o Garip olan, insanı genetik açıdan kadar benimsenmiştir ki hiç kiınse, hiç iyileştirebilmek için öjenikten (insan ırkimseye senin genlerin kötü sen çocuk kıııın soyaçekimle genetik ve fiziksel salıibi olamazsın deme cesaretini gösaçıdan geliştirilmesi) başka bir yol billeremez. miyor oluşumuz. Fakat bu bazı nedenler Yani insan kendisini iyileştirmeye den dolayı uygulanamayacaktır. İnsanları yanaşmayacak? iyileştirebilmemiz için ilk önce iyi özellik Bunun için başka bir yol bulmak lerine ait genetik temeli bulmamız zorundayız, örneğin eğitim.. gerekiyor. Oysa henüz sadece kalıtımsal ...bu da bin yıllık tekniğe hastalıklar yani zararlı genleri biliyoruz. dayanıyor. İkinci bir neden de şu: Başarılı bir Evet, galiba öyle. toplumun hüyük bir çeşitlilik göstermesi Kaynak: Spiefiel 28/2004 gerekiyor. Yoksa kopya Einsteinlardan Nilgün Özbaşaran Dede BİYOLOJt YÜZYILIN BİLİMİ 919/14 30 Ekim 2004