Katalog

Evrim! CANLILAR TEORİSİNİN MİMAR1100. YA "Yaşam sadece moleküllerd Evrim bilimini ve genetiği, tek bir bilim dalı altında birleştiren ornitolog Ernst Mayr, geçtiğimiz aylardaiOO. doğum gününü kutladı. Sistematik, genetik ve biyocoğrafya gibi tamamen farklı disiplinlerin evrim biliminin nihai bir tabiosunda birleştirildiği 19201950 yılları arasındaki dö'nem üzerinde etkili olan Mayr, canlılar teorisinin mimarlarından biri. Mayr, türlerin küçü'k genetik mutasyonlarla değiştiklerine ve sayılarının ancak bir topluluğun fiziksel olarak çok sayıda topluluğa bölünmesiyle arttığma dayanan teorisini çok sayıda kanıtla yazarak, Darwin ve Mendel öğretilerinin büyük bir sentezini yaptı. 2nsan yüz yaşına geldiğinde kitap yazI mak artık o kadar kolay olmuyor. Bu Aifadenin altında biraz kendini beğenmişlik yatıyor gibi görünse sonuçta sadece bir saptama. Ernst Mayr da artık yaşlandığını kabul ediyor. Oysa iki sene önce 98 yaşındayken knnuklarını Harvard Üniversitesi'ndeki bürosunda tek başına ağırlayarak saatlerce sohbet ederdi. Anıa artık konus,ma sırasında uyuyakaldığı bile oluyor ve otomobil sürmek de hayal oldu. Geçen aylar Mayr'ın doğum günüydü. Hilim dünyası bir asırlık yaşamı büyük övgülerle kutladı. Kendi alanında en buyük araştırmacılarından biri olan Mayr, Geo derğisinde "2().yy'ın l)arwin'i" olarak başlıklara taşmırken, meslektaşı Stephen Jay Gould, arkadaşının "yaşayan en büyuk evrim biyologu" olduğunu söyledi. Mayr ise kendısini "Kvrimsel sentezin altın çağından hayatta kalan son kişi" olarak tanımlanıakla. Sistematik, genetik ve biyocoğrafya gibi tamamen farklı dısiplinlerin evrim biliminin nihai bir tabiosunda birleştirildiği 19201950 yılları arasındaki dönem üzerinde etkili olan Mayr, canlılar teorisinin mimarlarından biriydi. 1927 yılında Yeni Gine'deki kuş dünyasının gizlerini araştırma imkânı bulunca yakalar. Büyük bir umutla yerlilerin bir çok yerde pusu kurdukları bir bölgeyi araştırıp, tek başına sıtma, dang hastalığı ve dizanteriyi atlattı. Ve bu şekilde kişiliğim gelişti, diyor ornitolog. Genç serüvenci sonunda 3000 doldurulmuş hayvanla deneyimli bir kuş bilgini olarak dönünce, New York Doğa Bilimleri Müzesi'nin ornitoloji koleksiyonunu düzenleme teklifini aldı ve 1933 yılında da Amerika'ya yerleşti. Amerikan Doğa Tarihi Müzesi'nin eşsiz koleksiyonu ona önceleri biyolojik çeşitüliği izleme fırsalı, datıa sonraysa biyolojideki büyük demetlerin birleştirilmesine imkan vermişti. Mayr 1942 yılında yayınılanaıı ve lurlerin küçük genetik mutasyonlarla de ğiştiklerine ve sayılarının ancak bir toplu luğun fiziksel olarak çok sayıda topluluğa bölünmesiyle arttığına dayanan teorisini çok sayıda kanıtla yazarak, Darwin ve Mendel öğretilerinin büyük bir sentezini yapmış oldu. kuşkuyla izliyordu. Gerçi kuruluşunda yoğun olarak katkısı bulunmuş ve James VVatson'un Francis Crick ile birlikte DNA molekülünün yapısını çözmelerinden sonra kızının talipleri artmıştı ama, çift sarmalın bulunuşundan sonra sadece moleküler biyolo ji ön plana çıkmca Mayr buğüne d< kıp usanmadan lıep aynı cumleyi h dı: "Yaşam, sadece moleküllerden değil." Spiegel (28/2004) derğisinde lanan söyleşide Mayr, cennetkuşunı rin kökenini ve fızikçilerı anlattı. TEKRARLADIĞI CÜMLE Bundan soııraki oıı yıllarda kendı alanında bir fılozof olarak ğelişirkeıı .sayısız makale ve kitapta modern biyolojiniıı yol göstericilerini hissetmeye başladı vc seksen yaşında "Biyolojik Düşünce Dünyasının Gelişinıi" adla kitabını yayımladıgında bunun onun son eseri olduğu sanılabilirdi. Anıa bu önünde 20 yıllık bir araştırma hayatı bulunan Mayr için geçerli değildi. Biyolojiyi anlamaya çalışırken özellikle de nıoleküler biyolojinin hızlı gelisjmini BİYOLOJİ FİZİĞİN BİR DALI DEĞİL! Moleküler bıyoloji önemli bilgiler sunmuştur, örneğin tüm organizmaların aynı genetik şifreden yararlanmaları gibi. Bu da günümüzdeki yaşamın tek bir ilkel hiçimden türediğini kanıtlamakta. Moleküler biyoloji diğer bazı açılardan da onemliydi ama hiçbir noktada esas teorilerin değişmesine yol açmadı.. Prof. Mayr, 100. doğum gününüzü nasıl kutladınız? Kutlama Nisan ayında onuruı zenlenen bir sempozyumla başlad asıl doğum günü kutlamasmı New I hire'deki arazinıde ailem ve bir ikı ı, kın dostumla birlikte geçirdim. Peki 100 yaşındaki bir araşt diğer zamanlannı nasıl geçirir? Bana, çalışıyor musun, diye sı larında "Bu nasıl soru böyle, ben I man çalışıyorunı" diye yanıtlıyoruın. İKİ MACAR ÖRDEĞİ Bilim adamına araştırma dünyasının kapılarını açan iki Macar ördeği olmuştu. 18 yaşındayken Dresden yakınlanndaki bir gölde gördüğü ördek çiftini şıp diye "Netta rufina" olarak tanımlayan Mayr, Berlinli ornilolog Ervvin Steresemann'ın dikkatini çekmiş ve daha sonra da onun en lyi öğrencisi olmuştu. Mayr hayatının en büyük şansını, 919/12 30 Ekim 2004