Katalog

TartışmaEditöre Mekup olan hastaların uçte bıre kadar çıkabılen oranlarda doktor veya hemşıre hdtalarına baglı komplıkasyonlara maruz kaldığı ve hastaneye yatanlardan %5%13'unun tanı veya tedavı hataları sebebı ıle yatırıldığı bıldırılmektedır (15) Hastanelerde karşılaşılan tum ıstenmeyen ya da zarar veren olaylar içinde bırıncı sırayı %19 ıle ılaç yan etkılerı alıyor (16) Insan Hdta Yapar Daha duvenlı Bır Sağlık Sıstemı Içın (17) adlı IOM raporunda da, her .sene hastanelerde 44000 ıle 98000 ardsındd ınsanın tıbbı hatalar nedenı ile hayatını kaybettığıne, bunun trafık kazaları, meme kansen ve AIDS'den olen sayı sından fazla oluşuna ve saglık sıstemının dcılen yenıden yapıldnması gereğıne dıkkat çekılıyor yoneldığınde umdrım dahd guvenlı ve et kın, aynı zamanda da ucuz bır tedavı spektrumuna kavuşma olasılığımız doğauktır Celışmış ulkelerde bıtkısel kokenlı urunlerle ılgılı standardızasyon, etkı mekanızmaları, etkınlık ıle ğuvenlık konularında kı çalışmalara hukumet ve akademık tıp çevrelerınden kaynak aktarımı ve teşvıkı henuz çok yenıdır Bu konularla ılgılı polıtıkaların saptandıgı Ingıltere Lordlar Kama rası Raporu'nun (8) tarıhı 2000, ABD Be yaz Saray Raporu'nunkı (11) ıse 2002'dır Acaba 1980'lerde hatta 1990'ların başında kaç tane saygııı tıp dergısı bu koııularddkı bır araştırmava sayfalarında yer verırdı, kaç araştırnıa projesı dkademık veya hukumet kaynaklı çalışma fonlarından yararlanabılır dı' Kaç dkademısyen bu tur bır araştırmayd gırıştıgınde meslektaşlarından gelecek dldylı eleşlırıolacak şekılde yorumlayarak yayımladıgını one surmuştu Cantekın'ın aynı verılerı kullanarak farklı bır sonuca vardığı makaleMnın New England Journal of Medicıne'de yayınlanması Pıttsburgh Unıversıtesı'nın çabalarıyla engellenmış, ustelık araştırma sonuçlarını çalmakla suçlanmıştı Bluestone'un ılaç firmalarından aldığı parayı NIH'e bıldırmemesı ıle ılgılı Cantekın'ın açtığı dava Cantekın lehıne sonuçlandı Ama Bluestone'un bu araştırması netıcesınde ABD'de antıbıyotık kullanımı dra matık bır şekılde arttı ve Bluestone'un yayınlarından yaklaşık 20 yıl sonra yapılan başka bır araştırmada (23) komplıkasyonsuz orta kulak ıltıhabında antıbıyotık kullanımının etkılerının sınırlı olduğu ortaya çı kana kadar mılyonlarca antıbıyotık satılmış oldu Ilaç sanayıının yonlendırdığı bu araştırmaların getırdığı malı yukun yanı sıra dırençlı mıkrop turlerının ortaya çıkı^ının hızlanmasına da vol açtıgını goz onune alacak olursak, NEJM gı bı, klasık tıbbın en eskı ve saygın yayın organlarındakı makalelerı bıle yorumlamakta "dıkkatlı ve seçıcı" davranmamız doğru olur kanısındayım Povver BMJ 2001 323 414 2 ABD hııkumıtlcrını bılımsel konularda da nışmanlık yapmak uzere kurulmuş olan ve bu konular la ılgılı hukumet polıtıkalarının olushırulmasında onemlı rol oynayan Ulusal Bılımler Akademısı nın Na tıonal Auıdemy nf Sııenıes tıp bılınıkrı ık ılgılı dalı 3. CrosMng thı Qualıtv Chasm A New llealth System for the 21sl (.enlury lııstıtutı of Mıdıtınc (IOM) 2001 http//books ııap ıdu/html qualıty t h a s m ' r e p o r t b rıef pdf 4 Aydın I rdenı I ıp H tıjîıne Cırıj b 47 Anka ra Pegem A Yayıncılık 2001 5 (.uultcr A Kılıtnrıjl l'altrnalısm or part nershıp'BMJ 1999119 719720 6 Pıctronı P VVınkler ^ Craham 1. Cultu ral revolutıon BMJ 200112fi 1304 130(> 7 fcıscnberg IJM t t al Truıds ııı Altcrnatıve Medıcıne Use ın the Uıııtıd States 1990 1497 Nısults of a Followup Natıonal Survty JAMA 1998 2H0 1569 l r ,7S 8 House of Lordi Scıence and Technology Sıxth Rtport November 2000 http / www parlı ament thtstatıontryoffıce co uk/pa/ld 199900 Idse leü/ldsıteLh 123 1230! lıtm 9 Rtport Can Alternatıvt Medıcıne Bı Integ rated ınto Maınstreaın Care' h t t p / / n c c a m nıh gov n e v n s / p a s t m e etıngs/012.301 /ındex lıtm 10 Health Lıteracy A Presırıptıon to İjıd Confusıon Instıtute of Mudıune (IOM) 2004 http //www nap e d u / b o oks/0309091179/html/ 11 Whıte House Comıssıon on Complemen tary and Alternatıvı Medıııııe Polııy Hmal Kıport March 2002 http www whLcamp hhs gov 12 Muır Cray JA Ruttır H Tht Rısourttful Patıent s Toolkıt Kennedy and Brıstol Oxlord eRoset ta Prıss Aldfiı (,rmıp 2002 h t t p / www resourıefulpatıent or^ resour ces/kennedy htm 13 Smıth R Proın llıt I dılor Prıpaııııg loı Parlntrs,hıp BMJ 2003 32b 14 Barnes P Povvılkmner K MıKanıı K Nı hın R CIK. Advanct Data Report #343 Compltmen tary and allernatıve nııdıtııif use amoıı^ ıdults Uııı ttd Statıs 2002 Maj 27 2004 15 Sharpt VA 1adcn Al Mıdııal H.ırnı Hıy torıtal Conctptual and l.thıtal Dımtnsıons of latro genıc. IIIHSS s l l amhrıdgı tambrıd)it UnıvtrsıH Press 1998 16 l,eape II Hıcıın.ın T tt al Pht ııature ol adverse evınts ın hospıtalızed patıeııts Results of tht Harvard Medıul Prattıtt Study II N h ııj^l J Mtd 1991324 377 (84 17 To Frr ıs Hııman Kuıldın^ a Saftr Hıaltlı System LındaT Kohn LT Corrıgan JM Donaldson MS hdıtors C ommıttee on (Jualıty of Htalth Lart ın Amerıca Instıtute of Medıune 2000 http // www nap tdu/bookb/0 İ090b8 İ71 /html 18. Ward. DL Bıng You RC Revıtw Autoım mune Thyroıd Dysfunttıon Induted by Interferon Alfa Treatment for Chronıc Mepatıtıs 0 Screenıng and Mo nılürmg Ketonımtııdatıons h n d o t r l ' r a t t 2001 7 52 58 19 Cartlla t Mazzıottı (, tt al l o n g T ı n n Outtomt of Inttrferon alfa Induted l'hyroıtl Autoım munıty and Prognostıt Influtnte of Thyroıd Autoantı body Pattern at the hııd of Trtatıııtnl J Llııı hndotrı nol Metab 2001 8b(5) 1925 1929 20 Mılk Thıstlt Fffetts on I ıver DıstaM and Lırrhosıs and Clınıcal Adverse F.ffects Summary F.vi dente Report lechnology Assessment Nunıber 21 September 2000 Ajiency for Healthcare Research and Quaht> Rotkvılk Ml) http//www ahrq gov/clınıc epcsums mılkt 21 Clınıtal Trıals P.valuatıng Sıl>maıın for Chronıı Hepatıtib h t t p //www c l ı n ı c a l t r ı als gov/show/NCT00030030 22. Crossen, C A Medıtal Researthtı Pays For Doubtıııg Industry Claım Wall Strttt Journal Jan i 2001 23 DamoiM.'aııx RAMJ van Balen HAM Hots AW, Verheıj TJM de Melker RA Prınıary tare based randomibtd doublt blınd trıal of amoxıtıllın vtrsui platebo for atutt otıtıs mtdıa ın thıldrtn aged under 2 ytars BMJ 2000 120 350354 ETKİ GÜVENİLİRLİK Etkınlık ve ğuvenlık ıle yan etkıler ta bıı kı bır tedavının kabulunde dıkkate alın mdsı gereken çok onemlı knterlerdır Ancdk, tdrtışma etığı açısından, bu krıtcrlerın tum tıbbı konularda ayrım gozetmekMzın kullanıl ması gerektığını ve Dr Çetı ner'ın yazısında bıtkısel ılaçların etkılı ve guvenlı olniddığı vurgusunun, bunun terMiıın dogru oldu gu şeklınde bır vanlış dn lamaya neden olabılecegı nı duşunuyorum l'ekı ama klasık tıbbın kullandıgı ılaçların etkılı ve guvenlı olduğunddiı eının mıyız? Bır ornek olarak sadece ıkı makaleden (18,14) ogrendıklerımı ak tardyım Son derece pahalı bır ılaç olan ınterferonalfa, FDA onayı ıle kronık C hepdtıtınde stdiıdart teddvı olarak uygulanmaktadır Interferon dlfa teduviMiun karacığer ve hepatıt C vırusu uzerındekı uzun surelı olumlu etkılerı, tedavı olanların ancak % 1525 ınde gorulmektedır llacın kronık C lıtpatılındekı ke.sın etkı mekanızması halâ tam oldrak bılınnıemektedır Bu hd.stdlarda ınteferon ledaviMiıe bdğlı oldrdk %2 745 3 oranlarında tıroıd ışlev bozukluğu bıldırılmıştır Kadın hastalar ıçın bu oran %25'tır Tıroıd ışlev hozuklugu gelışen hastaların uçte bırınde tıroıd hastalıgı kalıcı olmakta ve soııuç bır organ kaybına kadar gıdebılmektedır YENİ MA1 PARADİG lerı goğusleyecek cesarete sahıptı? Etkınlık ve ğuvenlık çalışmalarının yetersızlığını eleştırırken, sıstemın ucuz doğal urunlerle ılgılı araştırmalara yıllar yılı açıkça ılan etmeden uyguladığı ambargonun da goz onune alınması ınsaf gereğıdır dıyorum İLAÇ FİRMALARI? FDA onayı konusuna gelınce FDA'nın belırleyıcı ozellıgı oncelıkle ılaç sanayıını yonlendırmektekı tartışmasız yetkı ve gucudur Ilaç ve tıbbı teknolojı sanayıının bugun neredeyse sılah ve uyuşturucu pıyasası çapında bır malı guce sahıp olduğu goz onune alındıgında, ıster ıstemez akla gelen soru kımın kımı yonlendırdığı olmak tadır Ayrıca, bılımsel araştırma sonuçları nın ılaç fırmalarına çok huyuk paralar ka zandırabıldıgı hılınırken, neyın 'bılımsel' olduğu konusunda kardr vermek de zorlaşmışlır Cumhurıyet okurları belkı de Cante kın Davası'nı hatırlarlar 'Cantekın davası olarak bılınen dava 1990'lardd bılım camı dsındd çalkantılard neden olurken ılaç sanayıı ıle bılımsel araştırma kuruluşları arasınddkı ılışkının de kdmuoyuıid yaıiMması sonucunu dogurmuştu (22) Dr Cantekın Pıttsburgh Unıversıtesı profesorlerınden Bluestone'un, orta kulak ıltıhabında antıbı yotık kullanımını araştırmak ıçın ılaç firmalarından 3 4 mılyon dolar yardım aldıgını ve araştırma verılerını ılaç fırmalarının lehıne Klasık tıbbın hâla "alternatıf" adına tepkılı olmasını, sahıp olduğu guç ve otorıtenın sarsılması na karşı refleks bır tepkı olarak değerlendırmek yanlış olmayacaktır Dr Çetıner bıtkısel urunlerle ılgılı çekıncelerını dıle getırmekle çuvaldızı başkasına batırırken sanırım bu refleksle yazmaktaydı Bu refleksı kırmak ıçın, bır BMJ başmakalesınde denıldığı gıbı, 'saglık profesyonellerı sadeıe kendılerının butun tıbbı gerçeklere vakıf oldukları ımtıyazlı bır konumda olmadıklarının tarkına varmalı lar Medıkal paradıgmalar gelır geçer ve tıp, farklı verılerle karşılaştığında, bellı uygulamaların devamını destekleyecek yenı paradıgmalar gelıştırır (1) "Alternatıf tıbbın" artık bır "alternatıf" olmadıgını. yenı bır paradıgmanın şekıllenışını haber verdığını ve sısteme kendını kabul ettırmekte olduğunu artık fark edelım ' Alternatıf tıp konusuna .sadece hata gormek ıçın bakarsak labu kı goruruz Ama konuya larıh perspektıfi ıle yaklaşabılırsek, toplumun duşunce ve degerlerı ıle sosyal yapısının dınamızmını kavrayabılırsek, gelı şım surecını anlamaya gayret edersek farklı şeyler de goruruz Ne yazık kı ınsan ve toplumla bu kadar ıç ıçe olan tıp mesleğının egıtımıne ulkemız henuz beşerı bılımler konularını katamadı Bakış açımızın genışlemesı, duşunce yapımızın derınlık kazanabılmesı ıçın gozlerımızı zaman zaman hastane dışına odaklayıp ılaç ve tedavı kalıplarının otesını de gormeye çalışmakta yarar oldugunu duşunuyorum Dr. Zeyneb Ûtnit Belbez Iç Hastalıklan Uzmanı belbez&'sııperonlıne com 1 Canttr R Mıtonals Patıents and Medıcal AMBARGO Kronık C hepatıtınde kullanılan bıtkısel bır urun de mevcuttur Sılybum marıanum ya da mılk thıstle (deve dıkenı) Yıl lardır bu bıtkınm karauğer hd.stdlıklarında etkılı olabıldıgıne ve yan elkılerınııı plasebodan fazla olmadıgma daır bıldırımler ol masına ragmen (20) toplumun bıtkısel urunlerı kullanma yolundakı ısrarları olma sa sanırım klasık tıp bu her yerde kolaylıkld yetışen ve tabıı kı ınterferon gıbı sofıstıke urunlerden çok daha ULUZ olan bıtkmın etkılerını araştırnıa zahmeüne gmşmeyecektı Yakınlarda bu konuda NIH (Natıonal Instıtııtes ot Health Ulusal Saglık Enstıtulerı) desteklı bır çalışma başladı (21) Klasık tıp, ılaç sanayıının yakın zamana kadar fazla ılgılenmedığı bu tur konuları araştırmaya 918/19 23 Ekim 2004