Katalog

lisat Tarihi LER mız mala yatırıyoruz? 2002 yılında Henshihvood ve ekibi iki Blombos parçasının 77.000 yıllık orta taş devri olduğunu ortaya çıkarttılar (Science, vol 295, pl278). Bunların üzerindeki soyut şekilleri inceleyen bilim adamlan, bunların en eski sanat escrleri olabileceğine dikkat çekti. Olaya daha ihtiyatlı yaklaşan Henshilvvood, tiim Afrika'da boyalı çamur kullanımının 120.000 yıllık bir geçmişi olduğunu ileri sürüyor. Bu yılın başlarında ekip Blombos'ta daha şaşırtıcı keşiflerde bulundu. Bunlar 41 adet 76.000 yaşında olduğu Jnsanlar birkaç on bin yıl öncesine kadar, sosyal ve siyasal açıdan eşit, avcıtoplayıcı, göçebe bir yaşam sürüyorlardı. Derken, uzun evrim sürecinin göz açıp kapayıncaya kadar geçen kısa bir bölümünde insanoğlu uygarlığı icat etti. Ticaret, bu değişimin tetikleyicisi mi? tahmin edilen boncuklardı (Science, vol 384, p 404). 2'li ve 27'li diziler halinde bulunan boncuklar, Latince adı Nassarius kraussianus olan küçük yumuşakça kabuklarından yapılmıştı. Bu hayvanlar 20 kilometre otedeki nelıir ağızlarmda yaşıyorlardı. BENZERLERİ ALINIP SATILIYOR Bilim adamlan bu boncukların kendiliklerinden buraya gelmediklerirıi düşünüyorlar. Ayrıca dizili boncukların aynı boyda ve aynı renkte olmaları, aynı yerden delinmeleri, vücuda veya giysiye değerek aşınmış olduklarını gösteren izler taşımalan bu gö'ruşü destekliyor. Kabukların içinde kırmızı toprak boya kalıntıları da bu açıdan önemli. Bundan önceki en eski Afrika boncukları 45.000 yıllıktı. ğiş tokuş esasına dayanan bir ekonomide, alet ve diğer yaşamsal ihtiyaçlarını tedarik etmesi, günümüzün alışveriş merkezlerinde gördiiklerimize benzemez. Modern tüketim alışkanlığı, yaşamsal gereksinimlerin dışına çıkarak Gucci çantalardan BMW spor otomobillere uzanan bir tüketim çılgınlığına uzanır. Açıkça bu malların değeri yaşamsal önem taşımalarında değil, bunlara atfettiğimiz manevi değerlerde yatar. Bu sanat eserlerinin pek çoğu Avrasya'daki kazılardan en dikkati çekeni Türkiye'de Üçağızlı'da bulunan kabuktan yapılmış 41.000 yıllık boncuklardır elde edilmekle birlikte, bunların öykünün tamamını yansıtmadığı artık anlaşılıyor. Afrika'daki keşifler, tüketim merakının çok daha gerilere, tarihöncesi dönemlere uzandığını gösteriyor. Birkaç yıl önce, Oüney Afrika'da Cape Tovvn'ın 300 kilometre doğusunda eski insanların yerleşim alanı olduğu anlaşılan bir bölgede, Blombos mağarasında ilginç nesneler bulundu. Norveç'in Bergen Üniversitesi'nden Christopher Henshihvood ve ekibi binlerce parçadan oluşan, pek çoğu 100.000 yıllık aşıboyalı çamurdan yapılmış nesneler buldular. Bu donemde ilk insanlar daha Afrika'dan göçe başlamamıştı. Kırmızıdaıı siyaha kadar çok çeşitli reııklerdeki çamur Blombos çevresinde doğal olarak bulunmaz. En az 30 kilometre uzaktaki taş ocaklarından getirtilmiş olması gerekir. Blombos insanlarının dışında da dekoratif eşyalara ilgi duyan ırısan topluluklan olduğu bılinıyor. Kanada'nın Montreal kentinde bu yıl yapılan Paleoııtoloji Birliği toplantısmda, Arizona State University'den Jessica Thompson, Tanzanya'da Loiyangalani nehri vadisinde de benzer keşiflerde hulunduklarını açıkladı. Burada renkli çamurdan yapılmış kalemlerin ve oyulmuş kemik nesnelerin yanısıra bilim adamları devekuşu yumurtası kabuğundan yapılmış iki kolye buldular. Bu nesnelerin tarıhleri kesin olarak saptanamamakla birlikte, Orta Taş Devri'ne ait oldukları düşünülüyor. Dolayısıyla en az 45.000, büyük bir olasılıkla 280.000 yaşında olabilirler. Benzer boncuklar bugün Afrika'daki Bushman'ler tarafından yapılıYazıntn devamı arka sayfada EN ESKİ SANAT ESERLERİ Bu çamur geleneksel olarak hayvanların vücudunda açılan yaraların tedavisinde kullanılsa da bilim adamlan Blombos mağarasındakilerin sembolik bir amacı olduğunu duşunüyor. Bir kere, baskın olan renk kırmızıydı tedavide kırmızı dışındaki renkler kullanılıyordu, ayrıca çamur levhaların yüzeyleri kazınmıştı. Bu da boya elde etmek iizere kullanıldıklarına işaret ediyordu. Henshilvvood ve ekibi bu boyanın ayinlerde kozmetik olarak kullanılmış olabileceğinden kuşkulandı. Bugün, bu bölgede aynı çamurdan elde edilen boyalar bu amaçla kullanılıyor. 100.000 YILLIK SÜSLER Son günlere kadar, tüketici kültürünün kökenlerine ilişkin arkeolojik kanıtlar 40.000 yıl öncesini gösteriyordu. Bu dönemde erken modern insan, ince oymalı kemik ve taş aletler üretmeye, kayalara temsili şekiller çizmeye, çeşitli taşlardan mücevher ve küçük heykelcikler yapnıaya başlamıştı. 918/13 23 Ekim 2004