Katalog

TartısmaEditöre Mektup Alternatif tıp değişiminin saglık alanındaki yansımas Hastadoktor arasındaki güçler dengesi günümüzde altüst oluyor ve kontrol hastaya geçiyor. Bu konuda başı çeken ülkelerden İngiltere'nin Saglık Bakanı "güçler dengesinin, kesin olarak, doktorlardan hastanın lehine doğru dönmesini" istiyor. Bilinçli bir tüketici olarak, kullandığımız doğal veya sentetik ilaçların tümii konusunda "dikkatli ve seçici" davranmamız gerekir. ı Mustafa Çetıner ııı 18 Eylul tarıhlı Cumhurıyet Bılım Teknık'te ya yımldtian 'Alternatif Tıp Nereden Nereye başlıklı ya/ısında agırlıgın bıtkısel urunlerle ılgılı uyarılarda olmasının alter natıf tıp konusunun bu urunlerle sınırlı ol dugu şeklındt /aten var olan bır yanlış an lamayı pekıştırebıletegını duşunmekteyını ttrnatıf seçenekler konusunda hem kıtapçı larda hem de ıntemette anlayabıleceklerı dıldc pek çok bılgı mevcuttu TOPLUMSAL KATILIM Nıttkım hastaların bılgılenme ıhtıya cının son yıllarda farkına varan saglık sıste mı gtrtk hukumet kaynaklı ınternet sıtele rınde gtrtk tıp yayın vt kuruluşlarının der gı ve sıtclerınde hastalara yonelık bılgıler >a>ımlama>a başladılar Yıllardır doktorla rın pratık el kıtabı olan Merck Manual bıle ınternet sıtesıne hastalar ıcın ayrı bır baskı ılave ettı Kv Baskısı (Home Edıtıon) IOM 2004 de Saglık Okuryazarlığı Karışıklıga Son Verecek Bır Reçete (10) adlı bır rapor yayınlayarak toplumun guvenılır saglık bıl gılerıne ulaşabılmesı ıçın programlar gelıştı katılmaları gereğı onemlı bır maddt olarak ele alınmakta Ingıltere Saglık Bakanı Ulu sal Saglık Hi7metlerı'nın (NHSNatıonal Health Servıce) toplumsal degışıklıklea avak uydurmakta gerı kaldıgını belırterek hız metlerın artık hastaların hakış açısı ıle vapı lanacagı farklı bır saglık sıstemı oluşturma konusundakı kararlılıgını açıklıyor (12) Brıtısh Medıtal Journal l W d t yayın ku ruluna bır hastayı dahıl edıyor ve 2003 vılı ıçınde bır hasta danışma kıırulu kurmavı planladığını açıklıyor (1 i) D Oysa yaklaşık yırmı yıldır "altematıf üp" hareketının gelısımını yakından i7İtyen bır tıp doktoru olarak bu hareketın 1970'lerdt hız kazanan sosyokulturel degı şımın saglık alanındaki yaiısıması olduguna ılışkın kanım gıdtrtk kuvvelltnıyor Insa nın bır bırey olarak ğucunun farkına vardı gı kışılık hakları ve kışjsel degerlerıne sa hıp çıkarak sosyal yapı ıçınde aktıf ve etkın bır rol ustlenmek ıstedıgı bır donemden geçmekteyı/ Bu yontlım o/ellıkle hastadoktor ılışkılerınde son yıllarda şekıllenen çarpıcı degışıklıklerde açık olarak ızlenmektedır Leleneksel buyurgan (paternalıst) ılıskı eşıt ortaklar arasındaki bır ılışkı şeklıne do nıifcurken, hastadoktor arasındakı güçler dengtsı dt altust oluyor ve kontrol hastaya geçiyor Bu konuda bası çeken ülkelerden Ingıltere nın Saglık Bakanı güçler dengesı nın kesın olarak, doklorlardan hastanın It hıne dogru donmesını ıstedıgını' dıle getı rırktn (1) ABI) de lnstıtute of Medıcıne ın (IOM) (2) Kalılt Uçurumunu Aşmak 21ncı yuzyıl ıçın yenı bır saglık sıstemı adlı rapoHinda hastadoktor ılı^kibindekı degHfim Kontrol hastadadır başlıgı altında ıfade edılıyor (i) ye basjamakta (5) Artık bıar yetışkın olduklarınm larkı na varan hastalar (ve toplunı) hem ktndı saglık sorunları hem de polıtıkadan tgıtı me araştırmadan yayına saglık hmnetlerı nın her alanında soz sahıbı olmayı taltp edıyor Brıtısh Medıcal Journal da saglık gorevlılerını toplumla or taklık ılışkısıne hazırlamak amacı ıle gelıştırılen bır programı tanıtan makale nın başlıgı degışımı çok net bır şekılde ozetlemek tt Kultur Devrımı (6) Toplum ve saglık otorıtelerı arasındaki guç ler dengesinin degışmesıne m den olarak saglık harca malarının ulusal butçtlerı sarsacak boyutlara gelmesınden bılımsel gelışmele rın hızına yetıştmemeyt şeffaflık polıtıkalarından felsefı yaklaşımlara kadar pek çok etkenı sıralayabılı rız Kanımca alternatif lıp hareketı bu degısımde hun tetıkleyıtı bır rol ust lenmış, hem de degışımın kıtlelerce benımsenmesı nın aynası olmuştur Çeşıtlı alternatıf tıp yontemlerı uygulayıtı ları ABI) de bır yılda ılk ba samak saglık hmnetlerıne başvurandan dalıa fazla sa yıda hastayı kcndılerınt, çt kınte (7) sıstem bunun ne denını araştırmaya koyul du Nedenler arasında hastadoktor ılışkısı nı ılgılendırtn konular onde gelmektevdı (8 9) Hastalar soguk vt u/ak meslekı yaklasımdan bır vaka olarak ele alınnıak tan ve en ontmlısı kendı kışıstl tertıh vt degerler sıstenıı yok sayılarak vtrılen karar ları uygulanıak ziorunda olmaktan rahatsu lık duvmaktavdılar Ayrıca tıbbı bılgıltrt ulaşmak ve anlamakta zorluk çekerken al YAN ETKİLER "Alternatif tıp hareketının ozunde hastanın kendı gucune sahıp çıkmasını yan bitlıgına ılışkın yukarıdakı bılgılerden sonra bıtkısel urunler konusuna bakalını 'Aller natıf tıp adı altında sunulan çok sayıdakı uygulama ara sında tedavı veva tedavıye destek amacı ıle bıtkısel veya dogal urunler kullanmak da ver alıyor ABD dekı son araştırmalara gore tum ta mamlayıcı ve alternatif tıp uy gulamaları arasında bu urun lerın kullanılma oranı %W (14) Bılınçlı bır tuketıcı ola rak kullandığımız dogal veya sentetik ilaçların tumu konu sunda dikkatli ve seçıcı" davranmamı? gerekir Sade t t ılaç nıvetıne kullandıkları mız degıl katkı maddelerı ıçeren veya genetık olarak degıştırılmış tum gıdalar bılı nen bılınmeyen elektroman yetık zararlara sebep olabıle tek tum uhazlar konusunda da dikkatli ve seçıtı' olma mız gerekir ve bu lıste çok daha genış tutulabılır Kar amacı ıle guvenılır lıgı yeterınce araştırılmadan pıyasaya surultn urunlerle bıtkısel veya sentetik ılaçlar da dahıl olmak uzere her /.d man karşılaşmak mumkun Ben yaklaşık 25 yıllık meslek hayatım suresınte zararlı et kılerı ntdenıyle pek çok ılatın pıyasadan toplatıldıgını gordum Doktor hataları ve ılaç yan etkılerının urkutucu boyutlara vardıgı gunumu/de bıtkısel urunlerın yan etkılerını ve guvenlı olmadıklarını oncelıkle vurgulamanın vanıl tıcı olabıletegını ve hastaları ılaç tukttımı ne yonlendırme rıskı ıçeren bır nıesaj ıltttı gını duşunuyorum ABD de hastaneye vatarak tedavı KÜLTÜR DEVRİMİ Kışılık hakları hareketlerıyle paralel gelışen hasta hakları hareketı hastanın ktndı saglıgı konusunda kışısel tercıhlerıne oncelık verılmesını ve ozerklığıne saygı gosterılmesını sagladı Cıunumu/ tıp etıgı kıtaplarında hasta ozerklıgı kavranıının or taya çıkısı tıp etıgının en onemlı tarıhsel donemeçlerınden bırı olarak degerlendırı lıyor (1) Hastadoktor ılışkısının degısımı ılt ılgılı bır makale llastalar buyuyup adam oldu bunun gt rı donuşu de yok' dı rılmesı konusunu ışiıyor Bu bılgılendırme çalışmalarının altın da, hastaların ve toplumun saglık hızmetle rıııt katılma konusundakı ısrarlarını sıste mt kabul tttırmtltrının yattıgını soyleyebı lırız 2002 yılında yayımlanmış olan Beyaz Sarav Tamamlavıtı ve Alternatif Tıp Polıtı kası Komısyonu Raporu nda (11) hastala rın ve toplumun saglık hızmet araştırma vt polıtıkalarında oncelıklerı belırlemeye 918/1823 Ekım 2004