Katalog

AMİCDALA: Tımı \ltti'tıılvrl Içlıı nıerke/l vv olonoınlk ılıılr ı/ı teınlnl yoıılcıı<llriı Aynı a Irhllkv Ile 'Itjlll onıları <« /« /•» k lar. HİPOIAIAMUS: Orgnnlurtltın »< /• ; •» « ilnytıllfri hlılt }litir: lıl/uıfl/ ht'/lnl vv \lnlr ili tt'tnlnl tvtlklvr, vUtınlıııı ttıntl vrytın \l\tı rııl< ılnl cylenıe yi(, mcy< htı/ırlıır okortekse çok sayıda noral yol uzanmakla bırlıkte tam tersı yonde yollar daha az sayıdadu Beymmız koıku sıstemının tehhkeh koşullarda kontrolu ele geçırmesı ve bılırıçh davranışlann devreye gırmesrnı onlemeye yonehktır Yırtıcı hdyvanlann ınsanlar ıçın buyuk bır tehdıt oluştuıdugu donem lerde bu ıdeal bır tasanm olmakla bulıkte modeın koşullann hukum surdugu gunumuzde yırtıcı hayvanlann yeııru ışveıenlorın aldıgı ya şamsal onemını yıürıyor Amıgdala bu tidfik kazası ıle ügüı anılan bunye sınde hıtarak benzer bır kazayı yapmanıza engel oluyoısa yaıorhdıı An cak ardbd kulldnmd yetenegınızı sıfirlayacak kadar buyuk bır korkuya yol dçıyorsa zararhdır Şınıdı buradd sorun amıgdalanın organızmaya zarar verdıCfi dunomlarda sesının nasü kesılecegı ıle ügüıdır nın beynınde yenı bellek kayıtlan oluşuyor Ve bu yenı kayıtlar esküeıının yarattıgı olum suz etküerı yumuşatıyor Bu teknık çok eskıden de büınmesıne karşın bugun nasü yarar sagladıgını anLyoruz' Stres giderici önlemler HİI'OFİ/ BUİ Tlrotropln vr tıiircnokor tlkotrnpln tırvti'rvk tlroitl ve ndrettal ılıtınıl tıyıınr KAIP laıiiiyon vv ıırjfııs yuk\vilr lioylvtv heyııt vv hmlıını tlııluı UuUı k<m Mer. cln Pannırlnr int/tllUr Lllt terlvr vv \o(jıır DAIAK Kııulır Dahrı Inrln akyııvur vr tfoıtıhoılt ftfnufnıtuynrıık <tlıt\ı blr fl/thul yunıluıınıuyu kur}i vUmtlıı htısırh/r MİOf Vf. SİNOİUİM \i\ll\ll Dıımarloı hıl/lllınk koııı kııylıırıı llıx)ru yHnltmtllrlr. İDHAH HIM\İ VT KAIINHAClH\AK İ^lııtlvkl ho}tıltnıtıyıı lııı/ıt Imlv ıjt^ı ı lloylfif )ldd>ttl blr ı,(iti)iıııı vv <>/(iw Ulr ynııılıııınıııyıı karfi hnnrlnnır AUHLNAl MIDUIIA Knıl <lol<l}iınıını ınlıt nııllıı vr noriKİnınılh) ı><>ınp<ıltiı llnylrfr kaıı frkrrl (lll/t yi yılkfllı vr kıın lUııtuırlan hıı/tıltır Korku konusundakı yenı bulgular PPSS hastalıgına karşı yenı ılaçlann gelıştuümesıne zemın hazırhyor Travmatık olaylarla kaışı kaışıya kalan msdnldiın betabloker adı venlen ılaçlarla tedavısınden oldukça olumlu so nuçlar alıruyor Betabloker laı sües uyandıran olaylann yarattıgı amlann derınleşmesını onleyerek, travma sonrası semptomlarrn azalmasına yol açıyor Stresın yol açügı rahatsızlıklan azaltmak ıçın başka yollar daha var Hk aşamada koıku ve kaygının tdrumlannidsı gerekıyor Başagnlan mıde agnlan uykusuzluk ve hızh nabız gıbı semptomlar genellıkle kaygı durumunda ortaya çıkar Bunldra yol açan duyguyu tespıt edıp ısımlenduTnek kaygıyı New York Manhdttdndd çdlışan daha pasıf hale geürıyor zarar vermesıru onLeDoux 11 Eylul'den bu yana bu koluyor ve sonuçta baş edebılmeyı kolaylaş nu uzennde kafa yotınyor mmmmmmmmıımımııım ruyor Aynı bolgede •••••• Stıesı azaltmak ıçın en et çdlışan pek çok hşı Kaygılı insanlar dahakın yolldrdan bu~ı de soluk yuksek bınalarda ça alıp lışmaktan korkar hale fazla yer içer. Daha mak verme hızını ayarla 'Zıhın/Beden Enstıgpldıgı ıçın LeDoux fazla kaza yapar. tusu" adı verılen merkez bu koıku ve kdygırun Daha sık soğuk de uygulanan teknıkte ıngıderılmesınde en sanlar tek bır sozcuk uze uygun yolu didştırıalgmlığma ııne oddklanıp ' rahatlayor Bılım adamlanna yakalanırlar ve daha ma"yontemlerını ogrenı gore bunun teda\osı yorlar Bu konudd yapılan bellegı bu anılardan fazla kalp krizi araştırmalaıda bu teknı temızlemek değıl, geçirirler gın tansıyonu duşurdugu, tam tersı amıgdalayı • • • • • • • soluk alıp vermeyı yavaş yenıden egıteıek bu ^^^^^™ lattı<5ı ve butun olarak vuanılar teüklendıgı zaman farkh tepkıcudu rahatlattıgı gozlendı VVısconsın Unıver ler vermesıru saglamak sıtesı'nden Richard Davidaon ınedıtasyon Pek çok ınsan çoÇjunlukla kadın fobı yapmanın beynm prefrontal kısmrnın sol yanadı veı üen koı kulann tutsagıdır Bazı sında beyınsel faabyetleıı aıtudıgını keşfettı ları genel, bazılan spesıfik olan bu Bu bolum pozıtıf duygular duşuk kaygı du korkular kolay kolay ınsanın yakasım zeyı ve amıgdalanın fddlıyetleıını bdskıldmd bırakmaz Bu msanları bu karabasıyla tanınıyor sandan kurtarmanın yolu bellefi Koıku ve kaygı gıbı negatıf duygulan silme degıl "söndürme" olgusualt etmek ıçın dunyayı algüama şekhnde kok dıu Sondurme sırdsında koıtekstekı lu degısıklıkleı yapmdk dd yaıaı saglayabüu noıonlar yenı anılar yardtarak, amıgBıussel davranıs psıkolojısı (yıkıcı duşunceyı dala taıafından yonetılen daha denn tanımlamak ve degışünneye çdl^mak) kaygı kısımldrddkı dnıldrld ydrışır Bılım gıderme konusundd çok buyuk yarar sag ddamlan son yıllarda prefrontal kor hyor Stanford Unıversıtesı'nden David teksm (beynın alın lobunun onunde Burnı bu konuda şoyle konusuyor Eğer olan bolumunun kabuk kısmı) bır kaygılaımızddn kuıtulnidk ıstıyoısdnız, bun noktdsında boyle bır yetenek oldulan kabul edın ancak sızı kontrol altına al gunu keşfettı Sıçanlar uzerınde yapı masına ızın vermeyın Ve sakm o koııu lan son bu diaştumadd beynuı bu uzerınde oddkldnıp kdlrndyın çunku kdygı bolgesı uyanldıgı zaman sıçanlann kendı kendını besleyen bu kdvromdu şdiuı koıku lefleksleımın luzlı bu şeKorku sıstemrnın evrımı ıçgudu ve ogrenme arasındakı dhşveıışın evıurune koşut rur Tum duygular gıbı koıku devresı de organızmayı daha olumlu bu duıuına dogru yonlendrrmeye kurguluduı yutıcı hayvanlardan veya dıger tehdıtlerden koıumak gıbı Insanlaı duygulaıuun esuı olmadıgı gıbı duygular da bızım emnmızde degıldrr Bılım adamldn dmıgdala ve neokorteks aıasındakı bu sessız savasın evnrmn de yaıdımıyla ne okoı teksm gdlıbıyetı ıle sonuçldridcdguu umuyor Ne var kı bunun ıçın epey bekleme mız geıekebüu Reyhan Oksay Kaynak Dıscoveı Maıt 2003 ve 835/9 lyetlpr kuruntıılu ınsanlarda çok yaygmdır bunldim hastdlık hdstdsı (lupokundııydk) lası gprpkmez Koıku ve kaycpdaıı e n çok çocuklar ılerur Çocuklardakı kdygı durumu yetış ere orank daha fdzla fızyolojık hdstdlıklaleden olabıbyoı çuııku çocuklann beyra ışımını tamdmldmamıştır Genetık ve kateı yapısı çocuklaım koıkudan etküenme •urıu etkıse de bır çocuk buyuk bır korkumaruz kalusa genel kaygı dvırumunun sıne geçerek fobı gelıştırebüır veya post tıavmaftk SÎTPS spndınmu (PTSS) dpnılen bo zukluğd yakdldridbılıı PTSS nde çocuk oıjı nal korkiKiınu çagnştıran herhangı bır olayla kaışüaştıgı zdmdn amıgdala tuın beynı ele geçırırerek çorugun aslında zararsız bır uyancıya karşı şıddetle tepkı vermesınc yol açaı kıldp TOndugu ızlendı Uzmanlar aynı şekılde elektromanyeük cıhazlaı yardımı ıle fobısı olan ınsanlan da tedavı etıneyı duşunuyoı Boston Unıvprsıtpsı Kaygı ve Ügılı Hastalıklar Morkczı nden Dı .David Barlow bu konuda çok onemb geuşmeler kaydedüdıgını belırtıyor Çok derın fobılen olan kışüen bır veya ıkı gıınde tedavı edebüıyoruz Tedavı bukdç kısımdan olu^uyoı ancak en onem lı kısım amıgdalayı hedef alan çalışmalar Sozgehmı yuksekuk koıkusu olan kışılere yuksek yerlenn guvenlı olduğunu soylemek yerırıe yuksek yerlere çıkartıyoruz Boyle bır deneyımden zarar gormeden çıkınra ınsa Duygusal belleği silmek Duygusal bellegın on ohımsuz yonu sı lınrne zoıluıjuduı Beyın koıku tepkısuun sı lınmemesınde ısrarcıdır Arragddladan ne