Katalog

Eyolis; özgur duşuncenın ve bilıırun doğdugu yerler, Izmır Körfezi'nden Edremit Körfezi'ne uzanan ayru topraklardıı. Bıı msan resminın, Dogu'nun bınyıllar boyu ısrarla süren tekyönlülügu ve gelenekselciliginden sıynlarak, hareketın ve uçuncu boyutun devrimcüıgınde biçim degiştirdıgi; ozetle, sozde "Atına Klasıgi"nın tum oge ve orgelerde "ılkler" ayncalıgında hazırlandıgı yaraücı topraklar... O topragın yerlısı, "Klasıge hazırhk" evresinde, Akurgal hocamın deyışıyle, dunyanın salt "kultur ve sanat önderi" degil; Thales'le bilimin ve "Torso"yla üçboyuüu yontunun da yaratıcısı Mılet önderlıginde Volga'dan Nil'e, temelden kurulan yetmış kadar yavru kentle Megaron'la Troyada bır "Yunan TapmagTnın çekirdigini oluşturanlar ve çevresini sutun sırasıyla kuşatarak ona Samos'ta ve Efes'te son bıçimini verenler; bır kenti "Hippodamos" tanımıyla duzenli ızgara plan üzerine yerleştirenler ve kent meydanlarını "stoa" denilen revakü mekânlarla çevirenler de Anadolu'da dogmuştu; Ege'nin otesine buradan geçmış, "Yunan" patentiyle günumuz çağdaş kentlerme surgun surmüştu. Bır duşunule ki dort yuz yü Fınıke harfleriyle yazan Atina'ya, adına "Yunan" denen özgün alfabeyi öğretenler de onlardı. Hava alanları için tehlikeli yer seçimleri ugune kadar mantar gibi Hatay Hava Alanının yapılacağı gök yakınlanndan Akıncı Bumu'na kadar çoğalan hava alanlanmız olan kıyıya deniz üzerinden yaklaşamodern uçuş guvenlıgı yüzü, yılda 500 bin kuşun göç yolu rak Ası Nehrı vadısıne gırmelerı plânstandartlanna ne ölçüde sahiptir? lanıyor. Dolayısı ile söz konusu yaküzerinde. Kuşlarla çarpışma sonucu laşmada aynca bır çarpışma nski de Örnegin; Burdur Golu yakınına yapılan Isparta Hava Alanının çevrevar. onlarca ölümcül kaza oldu... dekı yogun kuş populasyonu nedenıyle uçuş güvenligı açısından tehKötüyü emsal len 62.000 kuş çarpması olayı belırlendı. Bu like yaratacagı uyansma ragmen, bugun boş Hatay Hava Alanı ile ılgüı yapüan tar^ çarpışmalann çogu iniş veya kalkışlarda, haduran bu havaalanı yine de hizmete sokuldu. tısmaların eksenı, esasında popuüzm ve va alanı yakınlannda yaşandı. Bolgede hava"Her Ilimize Biı Hava Alanı" sloganı üe yapıkaynak savurgarüıgı sorunlannı da ortaya cüık için oluşan riskler temelde, iniş kaüaşlar lan bu tesisler bugün uçuş güvenliginin yanı koyması bakımından yararh oldu denebüir. sırasında veya alçak ırtıfa uçuşlan esnasında sıra ekonomik açıdan da onemlı sorun haliHava alanının yapümasını savunan 21. Doortaya çıkmaktadır, Yöreden geçen kuşlann ne gelmıştır. nem Hatay mületvekılı Levent Mıstıkoğlu yaklaşık 165.000'i leylek, 125.000 kadan ise Hatay'a yapılması plânlanan hava ala"Orman Bakanlıgı'nın hazırladıgı rapoıda kartal, şahın ve atmaca gibi türlerdir. Bu turnının yer seçımı de uzun süren taruşmalara bolgeden 10.000 kuşun geçtigı iddiası doğ lerin agırlıkları goz onune alınırsa, çok buneden oldu. Hava alanının kurutulan Amık ru degüdır. Ekim'de kuşlar donecek sayalım yuk bır rısk oluşturduklan açıktır. Hava alanıGolu'ne yakın bır alana yapümasının plânbakalım kaç tane?" dıyor. Amık Golu'nun tanın yapılması plânlanan mevkü, Belen Geçılanması, önemli eleştirilere yol açü. Bunlarmamen kurutuldugunu, bu nedenle goçmen dı'nı kullanan kuş sürülerinın güzergâhına dan birincısı; sahanın, göçmen kuşlann göç kuşlann bulunmadıgını belırten Mısukoglu, çok yakındır. Nıtekim uzmanlar tarafından yollan üzerinde bulunması nedeniyle yuk"Kuşlann hava alanının yapümasına hiçbır yapılan gozlemler sırasında, hava alanının sek uçuş rıskine sahıp olması. Hancısı ıse, engeli yok, Olsaydı Ispaı ta'da hava alanı olyapılması plânlanan sahanın tam ustunden sahanın aktif fay hatlan üzerinde ve l.derece mazdı. Orada da kuşlarla dolu goller var." geçen buyuk suruler gozlendi. deprem alanı içınde olmasınm tehlikeli oladiyerek S. Demırel Hava Alanını emsal goscagı görüşüdür. ÇED Raporu ise tarüşmalan daha da hareketlendırdı. Çunku rapor, hava alanı için olumlu goruş büdirirken; ayrıı zamanda "orta ve yuksek uçuş rıskının bulundugu tarih ve saatlerde uçuş yapümama sı ve raporda ongoıulen butun onlemlerın alınması" kaydıyla uygun olacagını belirtmektedir. Yine raporda "Uçaklarla kuşlann çarpışma rıskının yuksek oldugu", "uçuş güvenligı açısından goçnıen kuşlara dıkkat edümelıdu." denmektedır. Bu duruma Orman Bakanlığı ve bazı sivil toplum kuıuluşlan haklı olarak (DHKD, TEMA, KAD) tepkı gosterdıler. Tuıkiye uzeıinden yüda ıkı kez kuş goçu gerçekleşıyor Bu göç yolu uzerındc kuşlaım en yogun kullandıgı guzergâhlardarı bırı de Amik Ovası ve Belen Geçıdi'dir. Bu sahanın kuş goçleri ve konaklamalaıı açısından taşıdıgı onem, dunya ornıtolojı çevrele rince kabul edilmektedır. Konuyla ılgüı olarak Hatay U Ozel Idare Mudurlügü'nce 2000 yılında yapünlan çalışmalar sonucunda hazırlanan raporda yer alan bügüer, bolgenm öneminı ve goçün boyutlannı açıkça ortaya koyuyor: Guvenlı uçuşların yüın 140 gunluk bolumunde, oluşan yuksek rısk nedeniyle mumkun olmadıgı; 60 gunluk bolumunde de orta duzeyde rısk nedeniyle tehlike oluşturdugu anlaşümıştır. Yoredeki guvenli uçuşlaı sadece 5 ay suresınce olanaklı gorulmektedir. termektedır! Ekonomımızin bugunku durumunda hiç şuphesız kaynak savurganhgınm onemli rolü bulunuyor. Gunumuzde uçaklann ınıp kalkmadı^ı, yuzlerce trüyon lıranın pısüere gomüldugu (yaklaşık 2.5 müyar ABD dolan) yapüar ortaya çıktı .Ancak hava alanlannın yapürnasının ihtiyaçlarla, cografi koşullarla olan ilişkisi, rantabl olup olmayacagı surup gıden tartşmalann hiç bırmde yer almıyor. Ekonomik krızle birlikte hava alanı çekişmesme nıhayet son nokta konmuş ve genel giderlerı 21 trüyon lirayı bulan âtü • durumdakı bazı hava alanlannın kapatüması kararlaştınldı. Hava alanı yerine yoredeki tanm, ticaret, sanayı ve turizm sektorleıinde onenüı gelışmeler sağlayacak; Antakya Çevre Yolu, IskenderunAntakyaCüvegozu otoyolu, AntakyaYayladağı Suriye Hudut Yolu projelerıne agıruk verürnelıdır. Hatta, Sunye yonetiminin yakm donemde seıgüedığı, Turkıye üe ekonomik ilışküeri önemseyen rasyonel tutumu dıkkate alınırsa sozu edüen otoyol projesınm Suriye üzerinden üerletümesi de olanaklı gorunmektedır, Boylece Turkiye, bir yandan Mersin'e kadaı uzanan genış bır art bolge ıçın onemlı pazar olanaklanna kavuşurken, GAP'ın dış pazarlara açümasında onemlı avantajlara ve,, rekabet usturüuklerıne sahip olacak. Boylece yoreniıı ekorıomüc sorunlan çozulecegi gıbı, dunyanın onemli kuş göç yollanndan biri üzerinde yer alan bu alanda, uygar bır dunya ıçın uluslararası sorumlulugumuzu da yerine getirmiş olacağız. Dr. Vedat Çaiışkan Cografya Ogretmeni caliskanvedat@mynet.com Kaynaklar l)Hatay Valılıgı Ü Ozel Idare Mudurlugu, "Hatay Belen geçidi VB Cıvannda Suzulen Kuşlaım Araş B Telli turna türküsü Luvi kokenü yerli dilin, Akha Hellenleri'nden bu yana Ege ve Akdeniz'de yaygm bir tıcaret dili olarak ve denızcüıgın yerli halkın da işi olmasının dogal sonucu olarak zamanla Hellence'ye donuşmesi ve o surecin ardmdan, 10 8, yüzyılda, ilk yazısının da Hellence yazılması, lyon ve Eyol halklannın somurge olarak Hellen sayümasına yetrrüştir. Yaratıcüıkta duşuncerun asıl payı ve onun sanata ve kulture yansıyan yerlüıgi hiç sorgulanmamıştıı. Biı sornurge halkının yaratıcılıkta beyleıırıe onculük etmesı terslıgıne tek bir örnek var mıdır tarihte?" soıusunun yanıtsızlıgını da umuısamaz Batlı. Ve "ana" halk nasıl olur da kurdugu "sömurgenın" adıyla adlandırüıı Doğu'nun turn guçlu egemen halklan tarafından, Yaunna ya da Yuna derıiı Dor Hellenleri"ne; bu gaııpük bıle bır mesaj vermez Batüı'ya; "lyon" sözcügunun "Anadolu kökenli olma" olasüıcjı bilimin gundemıne gırmez. Çunku Batı'nın phılhellenızmın buyusunde üâ yüz yıldan beri yazdıgı ve tüm çağdaş dünyaya okuttuöfu bır "Hellen masalı" bızde de tarihmiş gibi ışlenir olmuştur belleklere. En basitiyle, Anadolu'nun o insanı Ortaçağ'dan başlayarak Rum adıyla Yunan'dan farklıaştırdıgının nedenlerine ınme geregı duymadan, Batı'nın bıümsel yanlışla nnda bir Batüı'dan da çok ısıaıcı olmuşuzdur; bilginin ışıgında farklı düşunenleri bilımsel gerekçelerle eleştirecek yerde, "ulusalcüıkla" suçlama kolaycüığına kaçmışızdır. "Rum lann atalan" nasü olur da Balıkçı gibi bir Turk aydını içirı, ya da Azra gibi bır Ermeni bilimcı içm "ulusal" dava olabilir, bu yalın gerçeğe yummuşuz gozumuzu Baü hayranlıgının körlügünde ve kendı insanımıza inançsızhgın kompleksmde; gorememışızdır. Bunu göremedıgımız için, Yaşar Kemal'in deyışiyle, "milliyetçi bagnazlıgımızla yok ettıgımız kültürün" Antik Çag'a donuk yaratıcüan da "eskı toprakların hasretlısı" olmuşlar; Ege'nin öte yakasındaki "yenı toprakları" yurt sayamamışlardır. "Telli tuma türküsü" onlann da özlemidir ki hiç unutmamışlardır... Fahrl Işık, Akdeniz Universitesi Fay hattı üzerinde havaalanı Antakya ve çevresinin l.derecede deprem bolgesı olması nedeniyle tarıh bo 500 bin kuş uçuyor tlkbahar ve sonbahar donemleımde uçuş guvenlığı rıskı oluşturabüecek goçmen kuşlardan toplam 149.109 kuş kaydedıldı. Hatay uzeı ınden suzulen goçmen kuş sayusımn yıl içınde toplam 500.000 oldugu hesaplanmaktadır. Hava alanının projelendırümesı ile birlikte Orman Bakanlıgı'nca bölgede 26 Ekım 1999 taıüılerı arasmda bır gozlem çalışması yapılmış ve hazırlanan raporda; Amik Ovası'nın kartal, leylek, pelıkan gıbı buyuk kuşlann goç yollan uzennde bulundugu ve 4 gunde 10.025 kuşun sayıldıgı belırtümıştır. Raporda, buraya hava alanı yapılması hâlinde uçak kazalannın kaçınılmaz oldugu büdmlirken, Türkiye'de kuş çarpmalan sonucunda meydana gelen kazalann yüda 25 milyon dolarhk zarara neden olduguna dikkat çekiliyor. 19121995 yıllan arasında 30 olumcul kaza, tahııp olan 52 uçak kaydedıldı; ICAO taraftndan 19801995 arasında meydana ge yunca onlarca kez yıkıcı depremler nedeniyle tahnp oldugu bıünmektedır. Hava alanının ise SennyolAntakya Samandag çizgisındekı aktıf fay hatü uzerine yapılması planlanıyor Eleştirilerinı bir basın toplanüsı ile duyuran Jeoloji Muh. Odası Hatay Şb. Bşk. Vahit Pışkmpaşa görüşlennı "Afet Işleri Dairesi. DSI, Kandillı Rasathanesı ile Fırat Unıversıtesı'nce hazırlanan ve devletin resmî belgeleri olan harıtalaıda 3.000 m. uzunlucjundakı pıstin, fay hattı ve eskı Amik Gölü uzennde oldugu goruluyor. Bu belgelere gore buraya hava alanı yapmak mümkun degildir." diyerek açıkladı. Hava alanı yapılacak sahanın topoğrafya ve drenaj ozellikleri nedeniyle zemin, kımı zaman balçık durumunda bulunmaktadır. Bu nedenle derin kazık sistemi ve dolgu uygulaması gereken hava alanının malıyetinin 100 trüyon lirayı aşacagı iddia edilmekte. Aynca, uçaklann iniş sırasında Samandag tııılması ve Uçuş Guvenlıgı Açısından Degerlendırümesı Raporu", Bayt I,!d, 2000, Ankaıa L.Mıstıkoglu'nun beyanı) ajHıunye!,» Gazetesı.l Agustos 2000(2l.Dön. Halay MV Sn. 835/13