Katalog

Cumhuriyçi. BîLİM TEKNİK Demir yağdıran çok sıcak bir gezegen S amanyolu'nun Nışancı takımyıldızında 5 bın ışık yılı uzaktakı bır gezegenden "demır" yagıyor OGLE TR56b adındakı bu dunyanın keşfi, Seattie'da duzenlonen Amenkan Astronomı Bırlıgı toplantısında açıklandı Bu gune kadar rastladıgımız en tuhaf gezegen olmanın yanındd, bu gezegeran keş fını saglayan yontem Dunya'ya benzeyen gezegenlerı arayışımızda yol gosterebılır Gezegenı, Haıvard Unıversıtesı'nden Dimitar Sasselov ve bır ekıp keşfettı Ardştırmacuaı, "transıt arayış" adlı çok basıt bır teknıgı kullanarak, Guneş Sıstemı dışındakı gezegenlerı anyorlardı Bu teknıge gore, bır gezegen yüdızının onunden geçerken yıldız, ışıgı kesıldıgınden kararır 1999dakı benzer bır geçış, Merkur'un Guneş onunde bır goruntu vermesını sagladı (bak yukarda) Bırçok yüdızı, hassas bır makıneyle uzun surelı ızleyebüırsenız, mutlaka bır geze gen de sız yakalarsınız OGLETRS6b yakalanan ılk geze gen Ekıp, Şüıde yurutulen Optıcal Gravıtatıonal Lensıng Experı ment (OGLE) adh bır projeden gelen verılerı kullandüar OG LE verılerı, bırçok yıldızın bu şehlde ışık kaybettıgını gosterdı Ancak bu yıldızlaım bırçogunun yanında, gezegen yerme daha az parkk ıkıncı bır yıldız bulunu 1999da Merkürün Güneftn önünden geçlfl, olağanüstü blr görüntU yaratmiftı (Ustte). Benzer geçlflerie, DUn yordu ya benıerl gezegenler tesplt edlleblllr. OGLETRbır ı kadardır Bu nedenle OGLETR56b, nın ısledıgını dogrulaması Bu teknık, yü 56b'nın gerçek bır gezegen olup olmabugune kadar bulunan gezegenler ara dızlara aıt sarsınrıları bulmaya çalışmakdıgını dogrulamak ıçın Hawaıı, Mauna sında yıldızına en yakın olanıdır Wastan çok daha guçlu, çunku OGLE TR Keadakı Keck Teleskopunu kullanan hrngtondakı Carnegıe Enstıtusu'nden 56b, bulunan tum gezegenlerm uzakhekıp, yıldızın, yanmdakı ıkıncı yıldızın Sara Seager, bugune dek yorungesını gıfıdan 50 kat daha uzakta STARE, Vulkutle çekımı nedenıyle yaşadıgı saısıntı tamamlama suresı 3 gunden daha az can, PISCES ve EXPLORE adlı transıt prolan olçtu Bu yontem son bırkaç yıl ıçın olan bır gezegen bulunmadıgına dıkkat jelerı yakında başlarken Sasselov, "Bır de 100 kadar gezegen tespıt eden "rad çekıyor Seager a gore bu sure, alt sınır keşıf dalgası yaşayacagız" dıyor yal hız" yontemıdrr Sarsıntının CtHENNEM CC/fCEN olabüır OGLETR56b uzerınde bır yıl Bu yontemle, Dunya kadar kuçuk 0UETR56b, buyuklugu, ıkınn yıldızın kutCüncf'l çevre OCUTHS6b'dekl sıcaklık yakla yalnızca 29 saat suruyor cısımler de keşfedılebüır Dunya benzerı lesıne baglıdır Sasselov ve fik olarak 2000 Kelvln. slndeki turubır gezegenın geçışı, NASA'nın 2006'da OGLETR56b, yıldızına çok yakın ekıbı, OGLE TRS6b'm, Jupı nu yalnızca yollamdyı planladıgı Kepler adlı uyduyla oldugundan, yuzeyı de 2700 Kelvın sı 29 taatte tater'le yaklaşık olarak aynı kutmamlıyor yakalanabüır Boylece, belkı de yagmucaklıgına eruşır Sasselov a gore bu çok leye sahıp oldugunu belırledı run çok daha ferahlattıgı bır gezegen Yıldız. Çapı, 1.5 mllyon ılgınç bır sıcaklık "Bu, demır damlacıklaBu nedenle kesınlıkle bır gekllometre. bulmak ıçın çok beklemek zorunda kalnnın atmosferde oluşması ıçın en uygun zegendı Gezegen mayacagız sıcaklıktır" OGLETR56b'nın yıldızına Sasselov'ı daha çok heyecanlandı New Scıentıst 18 Ocak 2003 olan uzaklıgı, Dunya'nın Gu 3.5 mllyon kllometre. ıansa gezegenın keşfının, transıt teknıgıÇeviri: Bilge Eser neş'e olan uzaklığınm 50 de Çığ tehlikesi önceden saptanıyor lektronık aygıtlarla donatdmış teleskopık bır kar sondaj makınesı saye sınde kısa bır sure sonra pıst dışındah tepelerm kayak yapmak ıçm guvenlı olup olmadıgı belırlenebılecek Isvıçre Federal Kar ve Çıg Araştırma Enstıtusu tarafrndan gelıştırüen aygıt, şımdı lerde A B D Hındıstan, Avusturya ve Isvıç rede denenıyor A B D ordusuna aıt Soguk Bolgeler Araştırma Laboratuvan jeofîzık uzmanldrmdan Jerome Johnson teknolojının çıg uyaıı merkezlerının vazgeçümez bır paıçası olacagına şımdıden ınanıyor Çıg farkü ıklım yeryuzu ve kar turlerının büeşımınden oluşur Omegın kdr buz kdtmdnları ya da gevşek kar tanelerınden oluşan kdtmanların uzerıne duştugunde te pelerden duşen dev kıtlelere doııuşebılıyor Kayak kılavuzları bu tur oynak katmanlan belırlemek ıçın gunumuzde kaılı bır aldnın uzerıne bır metre deıınlıgvnde kesıtler kazmak zorunda kalıyoılar Her bır katmanın gucunu anlamak amacıyla farklı deıınlık lerdekı kara parmak, yumruk ya da bıçak E batırmaktan çukurun ucunda hoplamaya uzanan çok farklı yontemler uygulanıyor Ne var kı çukur kazmak en az yanm saat alıyor ve elde edılen sonuçlar her zamdn dogru olmuyor Dahası katmanın sertlıgrnı behılemek ıçın uygulandn bu yontem ler, parmaktan daha mre oldn kdtmanlaım gozden kaçmlmdsına ve hıç beklenmedık sonuçlar dogurrnasına neden olabüıyor Yenı kar mıkrogırımolçeıı (mıkropenetrometre) ucu bııkaç mılımetre enınde olan ve kuçuk bır kuruya yerleştırümış motoı aracüı C(iyla kann sanıyede yaklaşık 2 santımetre derınlıgıne ınen teleskopık metal bır sondajdan oluşuyor Kutunun ustundekı LCD ekran her mıkrometrede karşılaşılan fızıksel dırenç ınıktaı ını yansıtıyor Aygıt kann sertlıgının deıınlığe gore nasıl degıştıgmı gosteren ayrmtüı bır profıl oluşturuyor ve bolgeyı ınceleyenlere 2 metrelık karla ügılı bılgüerı bırkaç dakıka ıçınde sunuyoı Bu da, çok daha fazla bolgenın ın celenmesı anlamma gelıyor Araşrırmdrılar aygıtı kullanıma sun madan once veıılen pıofılın gerçekte teh lıkelı olup olrnadıgını yorumlamanın bu yolıınu bulmayd çalışıyorlar 835/16