Katalog

alır. Böylece meteorolojik olarak yaz günleri haziranm sonunda degil, yaklaşık mayıs sonlarında başlar." Gündönümü 20, 21 ve 22 haziran tarihlerinde meydana gelir. Bu günler yüm en sıSoru: Insanlardah saç (veya tüy) üe hayvan cak günleridir. Termal gecikme adı verilardaM kürk arasında bir fark var mı? Eğer len bir doğa olayına baglı olarak en sıcak fark var ise, insanlardan başka hayvanda gün daha sonraki tarihlerde gecikmeli olasaç varmı? rak hissedilir. Yanıt: Kürk, basit olarak kıla (veya tüye) ve Yaz gündönümunde Dünya öyle bir egim rilen başka bir isimdır. Ikisi arasındata fark ahr ki, Kuzey Kutbu güneşe en yakm konuyalnızca semantıktir (anlamsal) Ancak yimuna gelir. Böylece Kuzey Yanmküresi yıne de hayvanlardaki kürk üe insanlardaki lın en fazla radyasyonuna maruz kalır. Ne tüy arasında bahsetmeye değer küçük bir var ki Dunya çok geniş oldugu için birdenbire ısınıp, sogumaz. Ressler bu konuda şunlan söylüyor: "Karalann, özellikle okyanuslann ısınması zaman alır. Bu nedenle bir gecikme soz konusudur. Okyanuslarda maksimum sıcaklıga sonbahara dogru ulaşılır." Güneş ışınlan yaz gündönümünden sonra azalmaya başlasa da bu fark hissedilmez. Gecikme nedeniyle hava, kara ve su eylül ayına kadar sıcaklıgını korur; bonbaharda sıcaklık azalmaya başlar. Kıldan tüyden bir soru ASAL KİMLİKLER Eşim ve ben aynı şirkette çakşıyoruz ve üdmiz de 25 yaşındayız. Iş yerinde iken yakamıza üiştirilmiş olarak taşımamız gereken resımli ve dort basamaklı bir numarası olan kimük kartlanmız var. Bir gün, kimligimdeki numaranın asal sayı, sayıdaki rakamlann farklı ve bu sayının tersinin de asal sayı oldugunu fark ettim, (3469 ve tersi olan 9643 sayılannda oldugu gibi). Kimlik numaramdaki bu özellikler, eşimin kimlüc numarasında da vardı. Işin daha üginç yanı, her birimizin kimligindeki numarayı tersi üe topladıgımızda aynı toplam çıkıyor; ve bu toplam yaşımız olan 25 sayısı üe tam olarak bölünebüiyor. Soru: Kimlik numaralanmız nedir? 718.sayıdaki "Rastiantısal Keşifler" isimli bilmecenin yanıü: lg, 2e, 3d, 4h, 5a, 6c, 7i, 8b, 9f, 10] Bümeceyi dogru çözen okuyuculanmız: Meltem TiregolIstanbul, Mustafa SürücüEskişehir, Ind SomunkıranIstanbul uyuru ÇERNOBIL KAPATILDI Çemobü nükleer santrabnuı işletmedeki son reaktöru kapatüdı. Çemobüle ügüi bazı rakamlar: • 3 müyon çocugun tedavi görmesi gerekiyor • Kazanın sonuçlanyla başa çüolması, "temizlüc" ve patlayan reaktörün üzerini örten lahdin inşa edümesi işlerinde çalışan 600,000 insanın "radyasyona maruz kalrriarıln elküeri açıSindan sürekli oIaraK"îzTenmeleri gerekmektedir". • Yetişkinlerde tiroid kanserine rastlanma oranı kazadan sonra on kat artış gösterdi. • 1986 2000 yülan arasında, kaza sırasında henüz çocuk olan 1400 gencin amelıyatla tiroid bezleri alınmak zorunda kaldı. • 3 müyondan fazla insan faciadan dogrudan etkilenen Çemobü kurbanlan statüsünde kayıtlı bulunuyor. • 2,5 müyon hektan aşkın zengin tanm topragında arük kullanüamamaktadır. • Şu anda bir müyonu çocuk olmak üzere 3,5 müyon insan, Ukrayna'nın radyasyonla kirlenmiş topraklannda yaşamaktadır. • Sakat dogumlar ve büyüme bozukluklan Ukrayna'da %230, Beyaz Rusyada ise %180artmıştır. • Şiddetli bagışüdüc sistemi bozukluklan görülen çocuklara, 2 üe 3,5 kat daha fazla rastlanmaktadır. • "Temizlik" çalışmalannda yer alanlarda, bir kontrol grubuna oranla, 15 kat daha fazla gen ya da kromozom bozukluklan görülmüştür. • 380.000 kadar çocukta kankanserlerı, tiroid sorunlan ve anemüer saptanmıştır. • Çoken bagısüdık sistemleri nedeniyle, genelde olümcül olmayan hastahklann yol açügı, ölümler o kadar artmıştır kı bugun Ukraynada ölüm oranlan, dogum oranlannı aşmış durumdadır. • Ukrayna'nın, Çemobü kazası nedeniyle kaybı şimdiden 140 müyar dolardır. • Ukrayna hükümeti kazada yayılan radyasyonun temizlenme'si için şimdiden beş müyar dolar harcamışnr. •7,1 müypn insanın gelecekte ciddi saghk sorunlan yaşaması beklenmektedir. (Greenpeace) 720/23 En dayanıklı metal Soru: En dayanıklı metal hangisıdir? • ayınm vardır. Insan vücudu tuylerle kaplıdır. Bunları primer (birincil) tüyler adı verilir. Bu tuyler, sekonder (üdncüdiger memelilerin vücudunu kaplayan ince tüyler) tüylerden daha uzun ve kabadır. Bu farkı gözönünde bulundurursak, hayvanlardaki kürk pnmer ve sekonder tuylerın bir kanşımıdır Missouri Üniversitesi'nden C.B. Chastain bu konuda şunlan söylüyor:"Kurk sozcugu, insanlann başındaki saçlardan daha sık ve daha gür külan çagrıştinr." Prımer kıllar agaç dallanna ve böceklere karşı koruyucudur. Oysa sekonder kıllar su geçirmez ve sıcakhgı korur. Bir hayvanda primer mi, yoksa sekonder mi tüy olduguna karar vermek için hayvanın yaşadıgı ortama göz atmak gerekir. Örnegin kutup ayılannın kurkü çok sıktır; yaşadıklan çevrerün dondurucu soguguna karşı hayvanı korur. Insanda olduğu gibi pek çok hayvanda primer kıl bulunur. Atlar, primatlar, hatta bazı köpek türleri bu gruba girer. Bazı biyologlara göre kıl sözcügü hem kurk, hem de tüy anlamına gelmektedir Yanıt: Dayanıklılık, oda sıcakhgmda basınca direnç anlamında kıülanüdıgı takdirde tungsten en dayanıklı metaldir. Hıngstenin erime noktası da 1876 derece (selsius) cî : vanndadır. Dayanıklüıgı ve yüksek erime noktası nedeniyle tungsten uzay araçlan ve ampul teli yapımında kullanılır. Kopmadan yuzde 55 oranında uzayabilen titanyumdan farkh olarak, tungsten egildigi anda kırüır. Bu da tungstenin en zayıf noktasıdır. Soru: Kaşınmanın sorumlusu nedir? Yanıt: Son gunlerde ABD'de yapılan bir çahşma, kaşınmaya neden olan sinir hucrelerini ortaya çıkarttı. Phonix'te Atkinson Agn Araşurma Laboratuvan'nda sürdürülen deneyler kedilerin omurüigi üzerinde gerçekleştirildi. Sonuçta kedilerin cildi histamin adı verilen madde üe temas eder etmez bir seri noronun tetiklendigi görüldü. Histamin kaşınma hissine yol açan güçlü bir maddedir. "Nature Neuroscience" isimli üp dergisinde yayımlanan çalışma kaşınma konusunda yapüan ük kapsamlı araştırma. Sinirbilimcüer bugune dek agn uyanlannı üeten Soru: 21 haziran yaz gündönümüdür. Kuzey sinirleri tespit etmeyi başarmıslardı. AnYanmküre bu tarihte en fazla radyasyona cak kaşınmaya yol açan sinir yollan hakmaruz kalır. Peki bu tanh niçın yazın tam or kında fazla bir şey büinmiyordu. Bu sonuçlann insanlar üzerinde tekrar tasını değü de başlangıcını gosterır? Yanıt: Takvim duzenleyicilere gore 21 Ha edilmesi gerekiyor. Ancak büim adamlan elde ettikleri bügüerin ışıgında kaşınh hısziran yazın başlangıcıdır Oysa meteorosinin giderecek ve azaltacak üaçlann çok loglar, yaz gündönümünün yazın ortalarıyakında üretüebüecegini üeri sürüyor. na geldigini ileri sürer ABD'nın önde geÖzellikle karaciğer, kronik.bpbrek hastalen meteorologlarından Mark Ressler, lıklan ve HIV enfeksiyonu gibi hallerde ''Haziran, temmuz ve agustos yaz aylarıdır. tedaviye dirençli kaşınma sorunu Yaz gündönümunde Kuzey Yanmküresi yaşanıyor. güneşin radyasyonunu maksimum oranda Kaşınma nedenleri Yaz gündönümü