Katalog

2000: Bilimde altın yıl 2000 yılı ilerde bilimsel gelişmelerin altın yılı olarak anılacak. Bu yılın en önemli bilimsel olayı insan genlerinin şifresinin çözülmesi. Kuşkusuz, Albert Einstein'ın Cenel GöreHHk Kuramı'nı ortaya attığı 1915 yılı da en az bu yıl kadar önemli. Ancak Einstein'ın teorisi evrenin gizini açığa çıkartmayı amaçlıyordu. Oysa insan vücudunun nasıl çalıştığı pek çokları için daha öncelikli. Kaldı ki, seçenek tanınsa, pek çoğumuz 20 yıl fazla yaşamak için neler yapmamız gerektiğini öğrenmeyi, ışığın hıztna yakın bir hızla uzayda yaptığımız 20 yıllık bir yolculuğun bizi ne kadar yaşlandıracağmı öğrenmeye tercih edebiliriz. yapılanhapkamera, endoskopıninyol açügı olumsuzluklardan kurtulmanızı sağlayacak Ve pek çok kışının yaşamını kurtaracak Deneklenn pek çogu hap kameranın bir parça su yardımı üe kolayca yutuldugunu ve vucutta üerlerken sıkıntı vermedıgını soyluyor Bir gun gelecek hap şeklındeh makıneler yalnızca resım çekmeyecek, bıyopsı yapacak, tanı koyacak, üaçlan vucut ıçındekı gereklı noktaya üetecek CENETIK Biyolojinin gerçek başlangıcı Gunlerden bir gun dunyamıza bir uçan daıremn ındıgını ve aracın ıçınde mıtyonlarca kâgıt kırpıııtısı oldugunu varsayın Kâgıt parçalannın uzennde bılmedıgımız bir yazı dılı üe yazılmıs yazuar olsun Dunyanın en ılerı beyınlerı bı ten 2 yü once gundeme geldı insan Genom Projesı'nde çalışan bılım adamlan 1980'h yıllann sonlanndan bu yana ınsanustu bir gayretie çahsıyor 1998 yüının başlannda projenın yalnızca yuzde 10'u tamamlanabılmıştı Bılım adamlan projenın 7 yüda tamamlanabüecegını tahmın edıyordu Bu arada Craıg Venter'ın "shotgun" adını verdıgı DNA dızılımı teknığı olmasaydı, proje kesınlıkle 2000 yüında tamamlanamazdı Fakat, gerçek olan şu kı genom projesının tamamlandıgına üışkın duyuru asbnda bir başlangıcı haber verıyor Hazırlanan belge 3 3 mılyar harf ıçenyor Ve kımse ne dedıgını anlamıyor Oyle kı kaç adet genın bulundugu bıle henuz kesınbk kazanmış degıl Şımdüık 38 bın gen oldugu tahmın edılıyor Bılım adamlan bıhnmezhkle dolu bir yola ancak bir adım atmış durumda Omurilik onarımında umut Son gunlerde sıçanlann kuçuk ve sarsak adımlan ınsanlık ıçın dev bir adım oldu Geçtığımız ocak ayında Unıversıty of Massachusetts, Tıp Fakultesı'nden araştırmacüar 8 felçh sıçanın omurıbgındekı kesıklerı onardıklannı duyurduklannda dunya uzerindekı müyonlarca felçh hasta ıçın yenı umutlar yeşerdı Doktorlar farelenn omunlıklerını onararak kemırgenlerın duyu ve hareket yeteneklerını yenıden kazanmalannı sagladı Bu başanyı yenı bir hucre tıpını ortaya çücartarak elde eden araşurmacüar, doku muhendıslıgı konusunda çok onemlı gelışmelere ımza atülar Geçmışte laboratuvarlarda uretüen dokular ve organlar ıçın genellıkle yeüşkın insan veya hayvan hucrelennden yararlanüıyordu Oysa Uraversıty of Massachusettsdekı araşnrmacüar kok hucrelennden yararlanma yoluna gıttüer insan embrıyosundan elde edüen kok hucrelen çok esnek ve yumuşak oldugu ıçın ıstenüen her şekle donuşturulebüıyor Ne var kı insan ferusunden doku almak etık açıdan bugun tarüşma konusu Ayrıca kok hucresı tıplerının pek çogu laboratuvar ortamlannda oksıjen azlıgından dolayı çok çabuk oluyor Ekım ayında ekıp, sıçanlar uzenndekı deneylennde yenı başanlar elde ettıklennı duyurdular Bu kez kok hucrelen yenne, sıradan yehşkın bir memekde bulunan dokulardan alınan mmuskul onanm hucrelennden yararlandılar 3 mıkron çapındakı bu hucreler o kadar kuçuktu kı, pek çok laborant bunlan artık olarak değerlendırıyordu Bu hucreler hazırhk evresıne de gereksmım duymaz Da aydan daha uzun bir sure dondurulduktan sonra yenıden yaşama dondurulebüır Kaynama noktasına kadar ısıtüabüır Uygun yontemlerle kuluçkaya yatırüırsa bol mıktarda ureyebüır Hastanın vucuduna enjekte edüınce, kan damarlan oksıjen sağlayıncaya kadar geçen bir ıkı gun oksıjensız yaşayabüır Bu hucrelerın tek sakmcası, çüctüdan dokudan farklı bır doku ıçın kullanüamamalan lyı haberler bununla bıtmıyor Geçen yılın sonlanna doğru onanm hucrelerı başka amaçlar ıçın de kullanüdı Ekıp bu teknıgı yenı akcığer ve karacığer dokusu gehştır mek ıçın de kullandı Ancak rum denemeler hayvanlar uzennde gerçekleşnnldı Bu yenı ılkel hucrelenn aynca kemık, derı, kalp kası gıbı dokulann uretımınde de kullanüacak Proje lıden Charles A.Vacanti 10 yüa kalmadan bu teknik üe felçh kışüenn yuruyebüecegmı umut edıyor Reyhan Oksay Kaynak Dıscover, Ocak 2001 Î!P Ağrısız endoskopi Resımdekı haplardan bırını yutun sındırun sıstemınız evdekı vıdeoya malzeme oluştursun Hapı yuttuktan sonra 24 saat boyunca gunluk ruün yaşamınızı surdu run Bu arada yaklasık 3 santım buyuklugunde, raraya gelıp bu yazılan deşıfre etmeye çakşsınlar Bu ışlem ıçınde bir kamera olan bılım adamlannın 10 yümı alsın Ne var kı bu yazılan anlaşıkapsul vucudunuzda hr bir dıle çevırmek sıraya dızmek ve kıtap halme getırmek ılerlesın, sanıyede 2 fobir 40 senelerıne daha mal olsun Daha sonra, hepımız otutograf çekerek kemerırup bu kıtabı okuyalım Kıtapta geçmışımıze, bugune, gelenıze bağladıgınız Walkcegımıze üışkın bınlerce oyku olsun Bu oykulerın ıçınde yaşmın kokenı kanserın çaresı de bulunsun man benzerı alıcıya gondersın Bir ıkı gun Gerçekleşme olaslığı çok duşuk gıbı gorunen bu sonra doktorunuz bu oyku, 2000 yıhnda gerçek oldu 50 yıllık bir hazırlık doneverılen kendı bılgısaya mınden sonra bırdenbıre ınsanoğlunun geneük oykusunu nna yuklesın Ve sonuçokuma frrsatı elde edıldı ta bir vıdeo olussun 26 Temmuz'da insan Genom Projesı'nın başkanı Bu vıdeo bagırsaklarınıza üışkın bugun kuUanümakta Francis Collins ve Celera Geneomıcs'ın kurucusu Craig olan endoskopi teknıgınden daha aynnulı bılgıler ıçerecek Venter insan genomunun deşıfre edılmesı ışlemının "kabaDunyada yüda 8 2 mılyon endoskopi ışlemı yapılıyor Bu olca" tamamlandığını duyurdular Bu duyuru planlanan tarıhdukça rahatsız edıcı ve acı veren bir ışlem oldugu ıçın pek çok hasta endoskopıden kaçıyor Dolayısıyla erken tanı şansı da D a r o i n m dın kıtaplarına ters dusme azalıyor Endoskopahasına savundugu evrım teorısının uzennden pi sırasında hastayaklasık bir yuzyü geçn Ne var kı ınsanoğlu hala ya yatışüncı venlemaymunla olan akrabalığına pek sıcak bakmıyor, rek über optık bir bilimsel gerçeklerı ne kadar kabullenırse kabulkablo ıle bagırsaklensın ınsanlann maymunlardan daha "asü" ve lanna gırılıyor Ansonsuz yeteneklere sahıp olduğu duşuncesınden cak bu yontem yalvazgeçmıyor Ne var kı bu yıl insan gen harıtasının nızca kısmı resım deşıfre olmdsının ardından şok edıcı bir gerçek daha ortaya çıktı Bızler yalnızca maymun soyunverıyor, çunku ınca dan gelmıyoruz, maymunlann en favorı yıyeceğı, yaru muz ıle çok buyuk benzerlıkler taşıyoruz bagırsaklann uçte Evrım bıyologu, ve Ingüız Kralıyet Bıhm Dernegı başkanı Robert May bu konuda şoyle konuşuıkısıne gınlemıyor Bu yü Israüde meryor "Genom hakkında ogrendıklerımız çogaldıkça, yaşam agı ıçındekı yerımız gıderek daha belırkezı bulunan Gıven gınleşıyor Omegm genlenmızın yarısını muzla paylaşıyoruz Asbnda muzun, genlennın yansını bıImagıng kuruluşu zımle paylaşügını soylemek daha dogru, çunku muzun genlerı bızımkılerden daha kuçuk Bu ozeltarafından tanıtımı hk bazı tanıdıklanmda daha fazla" Gerçek kuzenimiz maymun mu, muz mu? 720/10