Katalog

1.5 Dünyalılar geliyor. Satürn'ün uydularmdon biri olan Titan, Cüneş Sistemi'nin en az bilinen bölgelerinden birinde yer alıyor. Bilim adamları, uydunun karmaşık organik kimyasına Hişkin verilerin Dünya'da yaşamın nasıl b'aşladığı konusuna da ışık tutacağını ileri sürüyor. S aturnun buzlu halkaldrının bıraz otesmde Titan adında gızemlı bır dunya var Bulutlarla ortulu bu kocaman uydu Guneş Sistemi'nin en az büınen bol gelerınden bırınde yer alıyor Büım adamlan yuzeyı organik molekullerle kaph Titan'da ılkel proteınlerın i7ine rastlayacaklarından emınler Hatta eger şanslan yaver gıder de canlı hucrelere denk gehrlerse yaşamm nasıl başladıgına üışkın sırrı da boylece çozmuş olacaklar Cassıru uzay aracı 2004 yılında Tıtan'a vardıgında Huygens adı verüen sondaj cıhazı üe bulutlannın altındala kırmızı atmosferın oıganık kımyası hakkmda bılgı toplayacak Tıtan'a yapüacak ıkıncı bır zıyaret uydunun organik yapısını tum yonlenyle açıga çıkartacak Büım adamlan halıhazırda laboratuvarda nıtrojen metan ve amonyagı karıştırarak basıt organik bır molekulun nasıl yapılaca gını ogrenmış durumdalar Bu kanşıma su buhanndan elde edılrnış az mıktarda oksıjenı kaîınca ortaya amıno asıtler çıkıyor Ancak yaşamı tetıklemek ıçın başka nelere gereksınım duyuldugunu kımse bılemıyor hangı katalıst, hangı bıleşım hangı koşullar altında ılave edılmelı kı basıt bır amıno asıt RNA veya DNA gıbı kendı kendıne çoğalan molekuller halıne gelsın Tıtan'ın atmosferının ust katmanlannda guneş ışıgı nıtrojen ve metan molekullennı parçalar hıdrojen molekullerının ve karbon ve nıtrojen atomlannın agır organik molekuller hahnde yenıden bırleşmelerını saglar Halıhazırda teleskoplar 20 farkh bıleşımı tespıt etmış bulunuyor Bunlann ıçınde en bol olanı yuzeyde buyuk gol veya denızler oluşturan etandır Ancak karbon nıtrojen ve hıdrojenden oluşan bır dunyada yaşamla ılgüı oldugunu duşundugumuz bıleşımlen bıraraya geurmek olası degüdır Bunun ıçın yaşamsal oneme sahıp başka bır maddeye daha ıhüyaç vardır 0 da oksıjendır Titan çok soguk oldugu ıçın atmosferdekı oksıjen ıçeren bıleşımlenn dışında hıçbır şeye ızın vermez Ve yuzeydekı butun oksıjenler buzun ıçıne hapsolmuştur Ne kı arada sırada buzlar erır 1992 yılında Carl Sagan ve meslektaşı Cornell Uraversıtesı nden Reid Thomp50li, meteor çarpmalarımn Titan ın buzulldrını erıtmış olabüecegı tezını ortaya attılar Bu şekılde atmosferdekı organik molekuller oksıjen üe reaksıyona gırerek su halıne gelebüır Thompson ve Sagan ın tezıne gore çarpmanın oldugu çukurun çevresındekı kabugun uzerınde yaşayan orgaruk maddeler 2 mılyon yü boyunca oksıjene maruz kalrraş olabüır Bu sure de basıt bır amıno asıdın oluşması ıçın yeterlıdır Pekı bunun sonucunda neler olmuş olabüır? Belkı proteın belkı de şeker Belkı de ükel yaşayan hucreler Yaşama gıden yolun kaçta kaçının kat edüdıgını ogrenmenın tek yolu meteor çarpmasının oldugu bolgelerden ornekler alarak ıncelemektır Bu bolgelerden ornek alma aşamasında ınsanoglunun onune üa onemlı sorun çüayor Bırmcısı Titan ın yuzeyının neye benzedıgını henuz kımse bümıyor Ne turlu bır taşıt aracı gonderecegımızı bu nedenle büemıyoruz Mars'a gonderüen turden mıruk bır arazı aracı bu kadar genış bır alanda yararlı olamaz ozellüde sıvı etan gollennın oldugu bolgelerdeBu baglamda belkı de havadan bır keşıf aracı yarar sağlayabıhr Ancak burada da karşımıza ıkmcı sorun çıhyor Tıtan'ın kalın sıslı atmosferı yorungeden net yakın plan fotograf alınmasını engellıyor Alçaktan uçan bır hava taşıtı yuzeyı ıncelemek ıçın ıdeal olabüır ancak ornek toplamak ıçın yuzeye ınmek başka sorunlara davetıye çücartır Ucuz ve kolay bır çozum balon veya hava taşıtıdır Ancak şıddetlı ruzgârlan alt etmek ve ornek almak ıçın sert kabugu delmek yıne çozumlenmesı zor sorunlar yaratır Bu koşullar altında Titan ı yakından gozlemek ıçın en ıdeal taşıtın hehkopter oldugu duşunuluyor Dünya'da bır helıkopterın yol alması ıçın buyuk enerjıye ıhtıyacı vardır ancak Titan da elaktrıkle ışleyen bır hehkopter Titan'da çok ışe yarayabüır Uzun mesafeler kat edebüır, aynca ügınç kımyasal bırıkımlerın uzerıne mış yapabüır Tıtan'ın atmosferının Dunya rankınden 4 mısh daha yogun olması helıkopter rotorunun bu atmosferı ıtmesını kolaylaşunr Aynca Titan ın yerçekımı Dunya dakınden yedı mıslı duşuktur Dolayısıyla hehkopter kolayca ıner kalkar Bu koşullar altında Titan da bu helıkopterın kalkması ıçın gereken guç Dunya dakınden 38 kat daha duşuktur Ne var kı bu aşamada enerjı kaynagı sorunu oıtaya çü<ar Guneş enerjısının pratık olmaması (çunku Titan Guneşe bıze gore 10 kat daha uzaktır) nedenıyle kullanüacak en uygun enerjı kaynagı radyoaktıf maddedır Bu sorun da radyoızotop termoelektrık jenerator adı verüen plutonyum238 gıbı maddelerı kullanarak çozumlenebüır Butun bu sorunlardan anlaşüıyor kı yenı bır uzay mısyonu sabır ve maddı olanak ısteyen bır ugraştır Cassını'nın 18 yü once onerüdıgı duşunulurse titan hakkında bügı toplamak ıçın bır o kadar daha beklememız gerektıgı ortaya çücar Reyhan Oksay New Scıenüst, 15 Temmuz 2000 696/24 î