Katalog

Uzun yaşamda cinsiyet farkı Soru: Kadınlar erkeklerden nıçın uzun yaşar? Yanıt Aşagıdakı dıyagramda 40 yaşına kadar kadın ve erkeklenn bır yü ıçınde olme olasılıklannı karşüaşünyor Bu çalışmada, 199092 yıllan arasında Ingütere ve Galleıde yaşayan nüfus degerlendırıldı, ancak benzer sonuçlar dıger sanayı toplumlann gellıyor Ügınçtır kı hadım edümış erkeklenn omrunun daha uzun olması hormonlann onemını kanıtlar nıtelıkte Gelışmışhay vanlarda da ıstısnalar olmasına karşın dı şüer erkeklerden daha uzun yaşar Erkeklenn uzun yaşamasının altında evnmsel nedenlenn yattıgını ılen surenlenn ıddıası şoyle Erkekler ava gıder ve eve yıyecek taşır Bunlar ava olduldan ıçın zamanlannın çogunu dışanda geçınrler, dolayısıyla çocuklarla dogrudan ügüenmezler Erkek av sırasında olurse, aıle yok olmaz, çunku kadınlar genç veya yaşh çocuklann balamını ustlenır Taş Devn donemınde yaşh erkeklere gerek duyulmadıgı halde, yaşlı kadınlar ev ışlerını ustlendıklen ıçm gerekhydı Bu nedenle doga ışe yaramayan yaşh erkeklen yeryuzunde uzun SUIB banndırrnarnaktadır. 4 altı ile üç kaç eder? ALTI ALTI ALTI ALTI UÇ UÇ OTUZ Bu sozmetıkte 1 'den 9 a kadar olan rakamlann her bırı bellı bır harf ile degışurümıstır Yandakı toplama ışlemınde "ALTI" sozcugunun sımgeledıgı sayı 6 ile "UÇ" sozcugunun sımgeledıgı sayı 3 ile tam olarak bolunebıhyor Som:"UÇ", "ALTI" ve "OTUZ" sozcuklennın sımgeledıklen sayüan bulunuz! Hazırtayan.Necah Buyükdura da, farkh donemleıde de gorulmektedır Erkeklerde olum olasüıgı, yaşamlannın herhangı bır donemınde kadınlardan daha fazladır Dehkanhhk donemınde yukselen olum olasıhgı pek çok etmenden kaynaklanır Bu etmenlenn çogu 40 yaşına kadar fazla bır degışıklık gostermez Kadın ve erkegın olum çızgüerındekı farkhgın alünda yatan etmenler şoyle sıralanabıhr • Kız bebekler çocukluk hastalıklanna karşı daha dayanıklıdır Ancak son yülarda tıbbı gelışmeler bu farkhlıgı mınımuma ındırgemış durumdd • 17 yaş ve dolaylarındakı genç erkeklenn trafık ve dıger kazalarda olme olasüıgı aynı yaştakı kızlara oranla daha yuksektır Delıkanlılık donemının sonlannda erkeklenn trafık kazalannda olme rıskı kazlardan uç mıslı fazladır • Erkekler yaşamlarının buyuk bır kısmını evlerının dışında geçınrler Bu nedenle endustrıyel kazalara ugrama tehlıkesı daha buyuktur • Erkeklenn kalp ve damar hastalıklanna yakalanma olasılıgı dahd yuksektır Son yülarda kadın erkekler arasındakı omur farkına yol açan en buyuk etmen erkeklerde kalp krızı geçırme nskınm yuksek olmasıdır Genel olarak ortalama yaşam suresmı be luleyen etmenlenn başında sıgara ıçmek medenı durum (evlılık bekarlık dulluk) ve sosyal sınıf farkı gelmektedır Sıgara ıçenler ıçrneyenlere oranld daha erken olur Evlı ınsdnlar bekar veya eşlennden aynlmış kışüere gore daha uzun yaşar In gılteıede 15 yaşındakı ust sınıfa aıt ınsanlann en alt tabakadan gelen uısanlara gore en az 4 yü daha uzun yaşayacagı tahmın edümektedır Kadın erkek arasındakı bu fark goruluyor kı davranış farkhlıgından kaynaklanıyor Genç erkekler daha fazla rısk alma egüımınde çahşan erkekler çogunlukla daha tehlıkelı ortamlarda çalışmakta ve daha buyuk streslere hedef olmakta Pekı erkekler yaşam tarzlannı degışürıp kadınlar gıbı yaşasa bu fark yok olur mu 9 Bunu tahmın etmek çok zor Ancak erkeklenn rısk alma egılımının altında gençhk donemlenndekı hormon drtışının yatması erkekle rın daha sdkın bır yaşam surmelennı en Soru: Kontakt lensler tedavi amaçh kul}anüabıhr mı? Yaıut: Gozlukler çırkmdır Kontakt lensler de gozde ıntasyona yol açar Goz amehyatlan kahcı zararlara neden olabılır Ancak yenı çıkan gece takılan lensler mıyoplar ıçın umut vencı bır tedavi olanagı sunuyor Lensler goz yuvarlagını uyku sırasında yeruden şekıllendırdı gı ıçm gunduzlen odaklama sorunu ortadan kalkar Boylece gun boyu gozluk ve lens kullanmaya gerek kalmaz Ortokeratolojı adı venlen bu yenı uygu lama tıp dunyasının en onemh keşıflenn den bırı Ohıo State Unıversıtyden bılım adamlan ozel tasarlanmış tersgeometrı' adı venlen gaz geçırgen lenslerı 7 gece kullanan 8 mıyop hastasından 7sındc buyuk olçude duzelme tespıt ettüer Ikı ay sonra deneklenn tumu gozluk veya lens kullanmadan uzagı net bır şeküde gorebı hyordu Deneklerden bırı olan Maıjorie Jeandervin ızlemmlerını şoyle dıle gctırı yor Bu lenslen kullanmak o kadar sıkıntı vermıyor Uyurken gozunuzde lens oldugunu hıssetmıyorsunuz bıle Takması çı kartması da son derece koldy Goruş he men duzelmıyor Ük bırkaç hafta boyunca gorme konusunda epey sıkıntı çekton Ancak uçuncu haftadan sonra goruşum gıttık çe duzekneye başladı' Ortokeratolojı korneanın yenıden şekıllendırılebılecegı ılkesı uzenne kurulu Korneayı şekülendıren sert lensler normal lenslerde oldugu gıbı ıçbukey degıl Dola yısıyla goz yuvarlagına bası yapardk korneayı duzeltıyor Bılım adamldrı bu yontemın duşuk ve orta derecelı mıyop gozlerı tedavi edebılecegıne dıkkat çekıyoı çun ku korneanın duzelme yetenegı sınırlıdır Bunun yanı sıra yontem şımdılık geçıcı saglıyor Tedavının kakcı olmd&ı ıçın üeıı araştırmalar surmekte. Kontakt jensler ile tedavi •M. •cpdaki "JMT»tturifCtaMkmra" Istmli bUnMeraİB yuuto: S6682 • 15MS + « « 72623 «7 U 19 «1 Celal CesamIstanbul, Yucel GunDenızlı, flker Celenlstanbul, Gungör BıngolIstanbul, Haşım SansoyAntafya, Ezçp Koçlçel, ts 31 37 » M Burhan Çenbertaşlzmır Naım Uygım Istanbul, Ozen Gün2S 34 » 7< •2 Istanbul Yavuz AkınAdana «91. Myıdaki "SSsBMtildl UhlrU K t n " 4t 53 73 79 25 bün»cuüa yaastı: 49 7* 91 22 43 ÇÖZUM NEDİR 01234 56789 Alparalan SurucuEskışehır Oğuz PulatZonguldak Dker Çelen Volkan Çüıngıro^lulzmır, Yucel GunDenızh Haşım SansoyAntalya, Serdar DoŞruellstanbul, Ozge TugrulÇanakkale, Dker Inan Akçay Sıvas, Esra Okçuoglu Ist M Alı Curebal Oıdu Yavuz AkınAdana, Celalettın Sırer Kocaelı uyuru BILIM, TEKNOLOJI VE TOPLUM Yüksek lisans Programı Istanbul Teknık Unıversıtesı Sosyal Bıhmler Ensötusu tarıhı Taşkışla Bınasında Ekım 2000 de Bılım Teknolojı ve Toplum yuksek lisans/ ıkmcı ogretıme başlıyor Bılımsel ve teknolojık yenılıklerın buyuk bır ıvme kazandıgı gunumuzde bu gelışmelenn toplum ve doğa ile etlaleşımlennm arasünlması buyuk onem kazandı Bılım ve teknolojının çeşıtlı toplumsal etküerınm yanı sıra toplum yapısının bılım ve teknolojının olusumundakı rolu uzermde yaygm bır bıçımde Scıence Technology and Socıety ya da kısaca STS olarak adlandırılan çalışmalar dunyada bırçok unıversıtede ozellıkle de A B D ve Avrupa unıver sıtelennde lisans yuksek lisans ve doktora programlan duzeyınde yurutulmekte Istanbul Teknık Unıversıtesı dısıplınler arası bır nıtelık taşıyan Büım Teknolojı ve Tbplum yuksek lisans programında muhendıs mımar doga bılımcılen ve sosyal bılımcılerı buluşturmayı hedeflemektedır Programın amacı sosyal bılımlerle bılım ve teknolojı arasında guçlu ve derınlemesme bır entegrasyon sağlayarak gunumuzun modern teknolojık toplumunun karmaşık yapısının farklı boyutlan uzerınde uzmanlaşma saglamakür Bu programın tamamı 12 ay ve Ingılızce olup "The European InterUnıversıty Aesocıatıon on Socıety Scıence and Technology (ESSr) e baglı 15 Avrupa unıversıtesının ortak olarak yuruttugu yuksek lisans programı çerçevesınde yurutulecektr Ortak yurutulen ve ortak bır Master of Arts ın Socıety Scıence and Technology derecesının venldıgı bu programa dahıl her unıversıtenın Büım Teknolojı be Toplum alanı ıçınde uzmanlastıgı bır veya bırkaç konu bulunmaktadır Bu programda dersler uçer haftabk moduller habnde yurutulmekte 1 Donemde her bırı 3 kredüık bır derse eşıt olmak uzere 3 er haftadan 15 saat/hafta olmak uzere toplam 4^ saat egıtım yapüan 5 modul bulunmaktadır Çok farkb dısıplınlerden bsans dıploması olan ogrencüer 1 Donem butun uruversıtelerde aynı ıçerüderle venlen bu 5 mod ulu aldıktan sonra nTI'de dahıl olmak uzere, ESST uyesı olan unıversıtelerın belırlenmıs olan uzmaıüık konularına gore programın 2 ve 3 Donemlerınde ügı duydukları alanda ogrenım yapmak ıstedıklen unıversıteyı seçebümektedır 2 Donem ogrencı seçtıgı unıversıtede bu uzmanlık konusu üe ügılı derslen aldıktan sonra Hazıran Eylul aylan arasındata 3 Donemde uzmanlık konusuna gore belırlenen bE danısman ogretm uyesı üe donem projesı yurut mektedır 20002001 ders yılında bu derslen verecek olan ogreüm uyelerı şoyle 1. Donem, Zorunln Dertler: Büım Teknolojı ve Toplum Çahşmalanna Gıns/Introductıon to Scıence Pechnology and Socıety Issues (Hacer Ansal, Ron Klıne Comell Unıversıtesı) Büım ve Teknolojı Tarıhını Yorumlamak/lnterpretıng the Hıstory of Scıence and Technology (Chrıstoph K Neumann Kostas Gavroğlu Atma Unıversıtesı) Büım ve Teknolojının Yaratüışı / Saence and Technology ın the Makıng (Jessıca Mesman Maastrıcht Unıversıtesı) Ekonomık Globaüeşme Suıecmde Büım ve Teknolojı Dınamıklerı/Scıence and Technology Dynamıcs ın the Economıc Globaüzatıon Process (Hacer Ansal) Bügı Pobtıkası/Polıücs of Knov/ledge (Aydan Turanlı, Gurol Irzüc) 2.Donem, Seçimlik Dersler: Bat Dışı Modernıteler/Non Western Modemıües (Iştar Gozaydın Chrıstoph K Neumann) Gebşme Surecınde Teknolojı Yonetımı ve Inovasy on / Technology Management & Innovaüon ın the Newlylndustrıalısmg Countıy Envıronment (Hacer Ansal Düek Çetındamar) Gelışme Surecınde Çevre/Envıronmental Issues m the Development Process (Fatoş Germırlı Babuna Artemıs Karaalı Barbara Pusch) Bıyoteknolojının Sosyal ve Çevre Etkılen / Sonal and Envıronmental Impact of Bıotechnology (Benan Dınçturk Fatoş Geımırlı Babuna Artemıs Karaalı Barbara Pusch) Afetler Teknolojı Büım ve foplum/Dısasters Scıence Technology and Sonety (Fngın Yüdınm) Konut leknolojı ve Toplum / Housıng Technology and Socıety (Yüdız Sey Şule Ozuekren) Daha fazla bügı (0^12 ) 245 6631 243 31 81 numaralı telefonlardan veya http//wwwıtuedutr /sosbıl/ Web sıtesınden 699/23