Katalog

<adınlar tuvaletinde kuyrük çilesı lasit bir formül, bu yaz tuvalet kuyruğunda bekleyen kadınları biraz ıhatlatacak. K ozmosun en önemli yasalanndan biri ışık hızının aşüamayacagı ise, bır diğeri de kadın tuvaletlerinin önünde kuyrugun eksik olmamasıdır. Her yıl yaz aylarında plajlar, pop konserleri, barlar, lapark ve alışveriş merkezlerinin degişmez görüntüinden biri, kadın tuvaletlerinın önündeki yılan gibi uzayıp ien kuyruklardır. Erkek tuvaletlerinin onü çogunlukla ştur, erkekler boş bulduklan tuvaletlere hiç beklemeden ip, ihtiyaçlarıru görüp çıkarlar. Herkese göre bunun nedeni, kadınlann tuvalette daha un zaman harcamasıdır. Dünya çapmda yapüan bır ıştırmaya göre kadınların tipik olarak tuvalette geçirdiklerı :e 89 saniyedir, Bu, erkeklerın tuvalet kullanma süresi olan sanıyenin neredeyse iki katıdır. Bu baglamda kadın r aletlerinin önündeki kuyrugun erkeklerinkinin iki katı nası gerekir. Oysa bu kuyruk her zaman daha uzundur. ki bunun nedeni nedır'' Kuyruk teorisi konusunda bilinmesi gereken en onemıokta, bu teorinin olasüık hesaplan üzerine kurulmasıdır, işin içine olasüık hesapları kansügı zaman sürprize zırlüdı olmak gerekir. Diger taraftan olasüık hesaplan lucunda ortaya çıkan dogrular her zaman hoşa gitmeyeiyor. Kuyruk teorisine inananlar arasındaki yaygın kanıya re, kuyrugun içindeki insanlarm kuyruga katüma hızı üe îrinin bitme hızı aynı ise, kuyrugun boyu aynı kalır. Bu çok ıntıklı görünüyor. Ancak bu da sonsuza dek uzayan yruklara yol açabüir. Burada sorun çıkaran unsur, ortalalya üişkin raslantısal degışkenlerdir. Örnegın bır dükkânı fta içinde, saatte ortalama 100 kışı ziyaret etse de herhanbir gün, herhangi bir saatte kımsenin olmadıgı anlar oladigi gibi yüzlerce kişınin akm akın içeri girdigi ve içerde daha yüzlerce kişinm bekledigi anlar olabüir. Eger sistem îerince esnek degilse gerüım ve panik kaçmümazdır. (Bu rum genellüde hastane personelı için geçerlıdır. Hastane lışanlarmın sayısını en aza indirgemeye çalışan yönetıcüer, grip salgınında panige kapüabüirler). birindeki ani bir degisiklik, kuyrugun uzunlugunda beklenmedik bir degısiklige yol açabüir. Kuyruğa girmek Ana formüle göre kadınların tuvalette harcadıklan süre erkeklerinkinden X kez daha fazla ise, o zaman kuyrugun ortalama uzunlugu X kez daha uzun degüdir, en az X2 kez uzundur. Böylece X = 2.3 oldugu zaman (bu sayı zaman tahlülerı sonucu ortaya çıkmış ortalama bir degerdir) kadın tuvaletlerinin önündeki kuyruk en az 2.3^ olabüir, Bu da arkek tuvaletlerinin önündekinden 5 misli daha uzun oldugu anlamına gelir. Tuhaf olan. bu sayının dogrulugunu test etmek için yapılan deneylerde çok pozıtıf sonuçların almması. Peki kadınların tüm zamanlannı tuvaletlerin önünde geçırmemeleri için ne yapüabüir? Çarelerden biri, üniseks tuvaletler olabüir. Ancak bu durumda da ortaya başka bır paradoks çüayor. Bu çözüm hem kadın hem de erkek için daha büyuk olumsuzluklara neden olabüir; erkekler dogal avantajlarını yitirirken, kadınlar hemcinslerının yanı sıra erkekleri de beklemek zorunda kalabüirler. Bu çözüm çerçevesınde işlerin yoluna girmesi için erkeklere öncelık verilmesı gerekir, ancak bu da kadınların ışine gelmeyebilir. Bu durumda geriye yalnızca tek bır çözüm kalıyor: O da pozıtıf aynmcüüctır. Bu, kadınlara daha fazla sayıda kabın ayrüması anlamına gelmektedir. Peki kadın kabinlerının sayısı erkeklerinkine oranla ne olmalıdır? Buyük bir olasüüda X sayısı kadar daha fazla olmalıdır. Resmı ve özel kuruluşlar tuvalet sayısını ayarlarken bu gerçegı gözardı etmemelidır. Yaşamın tarihi kumlarda yazılı Deniz kıyısında yürüyüşe çıkarsanız, nehirlerin, gelgit olaylarının ve ufalanan kayaların şekillendirdiği akışkanlar dinamiğinin mucizesini keşfedeceksiniz. Haühazırda etkin durumda olan kumsallar yerel jeolojinin ansiklopedüeridir. Bunlar çevrelerindeki arazinin şekü degistirmesiyle oluşmuştur. Önce ufalanan parçalar daha sonra biraraya gelerek kumsaüan oluşturur. Akışkanlar dinamiğinin bir mucizesi olan kumsallar, akarsulann ve kayaların çöküntusü ve gelgit dalgalannın hareketi sonucu ortaya çıkar. Kumsalların tarihi fosülerde yazüıdır ve bir fosü avcısı için kumsallar cennetten farksızdır. Kayalarda ve suların çeküdigi kıyüarda görünen katmanlar, bir zamarüar kafadanbacakh kabuklulannın, denizlalesinin, mercanın, deniz böceklerinin ve kurtlann meskeniydi. Bu fosülerin bulunması ve tanımlanması bu katmanlann nasü ve ne zaman oluştugu konusunda çok önemli ipuçlan içermektedir. Bu konuda bügı edinmek için Ingüiz Jeolojüc Araşurmalar Dernegi'nin yayınlanndan "Fossü Focus, British Mesozoic Fossüs" isimli kitaplardan yararlanabüirsirüz. Kumsaüarda bulunan fosüler müzelerdekıne benzemez, ancak müzelerdeki fosülerin de bir zamarüar kayalann içinde yaşadıgıru unutmamak gerekiyor. Paleontologlar bazen aylarca tek bir parça büe bulamadan araştırmalannı sürdürürler. Ancak 60 müyon yaşmda bir kaplumbaga kabugu butün bu emeklerin en güzel ödüludur. Reyhan Oksay New Scientist, Yaz Özel Sayısı 699/13 Bu olgu tuvalet kuyruklarının gizi konusunda da geçerir. Rastlantısal degişkenlere baglı olarak, iki grubun raletlerde geçirdüderi süre farkı minimal düzeyde olsa da, yruklann uzunlugu bu farkla orantüı degüdir. Bunun denini matematıksel olarak arastınrken bir noktayı gözn kaçırmamak gerekir. Sıranın uzunlugu linear bir nedene glı degüdir; kuyrugu oluşturan etmenlerden herhangi