Katalog

ha yerlenieh duvarlann daha kahn ve ağır tutulması surehyle ohıştarukiu İS 100 Altın JS 200 yıllannda yaşayan Ipek Yolu, Çın'deh Xı'an bolgesınden baü Akdeıme uzanıyoı ve aşağı yukan 11 bın hlometre uzunluğuyla dmyanın en uzun yolu ozellığmı taşıyordu Venedıkh gezgın MaricoPolol3 Ytizyıl'da gerçekleştodığı gezüennde bu yoldan yararlandı Tıcanönsmının yanı sıra, !pek Yolu Hellen dunyası üe Çın, Hındıstan ve Ortadoğu arasmda goıtiş ve teknolojı değış tokuşuna olanak veren bır kopnı nıtehğındeydı 15 Yuzyuda deruzcıhkle uguı donanımlann gehşmesı ve daha guvenh gemılenn yapumasıyla bırhkte Ipek Yolu yermı denız tıcaret yollanna terk etto tS 400 At, bır olasıhkla, yaklaşk 10 2700 yulannda şımdıh •»"• • p * Ukrayna'da yaşayan goçebeler tarafmdan eraileştnldı Gelgelelım atm savaş, ulaşım ve tanmın kaçınılmaz bır unsunı durumuna gelmesı ancak nahn, hamutun ve uzengının bulunmasıyia oldu İS 5 Yuzyıl'da Çın ve MoÇolıstanda kullanılan metaltizengı13 Yuzyıl'da Asya nın buyuk bır boiumunu ellenne geçuen Moğollar'a olağanustu bır asken ustunluk sağladı İS 650 Bugvn kullandığunız sayı duzemnın geçmışı tS 650 tanhlennde Hınth uzaybıhmcıler tarafmdan gerçekleştmlen çahşmalara dayanıyor Hmt ondahk sıstemını ve sıunn yer tutan bır öğe olarak kuUanumasını açüdayan dkhtap tS 9 Yuzyü'da Islâm Dunyasmın unlü 8 iü delecek mi? Yapının dogal salınım penodlan arasına pının üen gen salınımında oluşan bır osı/onun tamamlanması ıçın gereklı zaman) ık gelen ruzgârlar çok tehlıkelıdır Boyle durumda ruzgâr bınanın salınımını buyuBuna fizıkte rezonans denır En son noktabu olgu hareket hastalıgına yol açar avı^r sallanmaya, klozetlerın ıçındekı su çal înmaya başlar Daha da ügıncı, sabıt tekduze esen gârlar (gerçekte statık guçler) gırdap datnı (vortex sheddıng) ve çalkalanma (flutdenılen tehlıkeh dınanuk olaylara yol rlar Gudap dagılımında gokdelenlenn resınde esen ruzgârlar munavebeL gır)lar oluşturur Bu gırdaplar bınanın yanlaia finldak gıbı donerler Bunun sonucunda a, ruzgârla dık açı oluşturacak şekılde sa aaya başlar Bır nesne saat sarkacı gıbı haet etügı zaman, bu hareket kendı hava akıu yaratır Bu da bınanın daha şıddetlı sahnsınanedenolur Bu tehhkelı duruma çalkana denır Ilen gen bukulmeye ve yanlara Jru salınmaya ek olarak bmalar bukulebıButun bu hareketler bır dığerını teükler stern Ontarıo Unıversıtesı'nden Ruzgâr ıelı Laboıatuvan Başkanı Alan G.Davenrt,' Yuksek bınalaıda ruzgâr dınamıgı çoüukla en az statık kadar onemlıdır Bu nedenle ınşaat muhendıslerı ve mırlar bınanın aeıodınamıgıne çok onem vesr Genel olarak, tekduze şeküler ornegın ın dıkdortgen kutular gıderek ıncelen şeîre oranla daha buyuk gırdap dagüımına ien olur Chıcago'dakı Skıdmore ings&Merrül (SOM) ınşaat şırketınden Adrian Sznith '"Iemel olarak yapmak ıstedıgımız şey ruzgarı yanütmak ve bınlam yapıp guçlenmesını onlemektır dıyor Smıthın şu andakı projesı Chıcago'da 112 katlı 7 South Dearborn bınası Bına şekü olarak teleskop gıbı ıç ıçe geçnuş halkalardan oluşuyor Bınada ıkı veya uç kat yukseklıgındekı çentıkler merkezı beton kolona ulaşıyor Smıth ' Çentıkler sayesınde ruzgârm gucu kırılacak' dıyor Aynı şekılde Şanghay Dunya Fınans Merkezı dekı 48 metre uzunlugundakı kocaman bır delık (Bır jumbo jet'ın kanat açıklıgına eşıt) ruzgarın bırıkerek guç oluşturmasına engel oluyor Ruzgâr tunelı testlerı ve bügısayar sımulasyon teknıklerı mımar ve muhendıslere buyuk olçude yol gosterıyor Dolayısıyla ruzgâra dayanıkh bınalann bılgısayarda tasanmı pek çok sakıncanın onceden gıderdmesıne yol açıyor Bu sakmcalardan bırı de bınanın çevresınde arabalan ters çevırecek, ınsanlann ayaklannı yerden kesecek guçte gırdaplar bakalar çelık plakalar arasına sandvıç edılmış durumda Bu vıskoelasuk damperlerden bınlercesı kolon ve kırışlenn aralanna sokuştu rulmuş Bına sallandıgı zaman bu plakalar arasındakı surtunme hareketı otomatıkman sonduruyor Gelecekte uzmanlar, mıkroelektronık ve robot teknolojısınden yararlanan servo mekanızmalar üe ruzgâr ve deprem gıbı do ğal guçlerın vereceğı zaran mınımuma ındırgemek ıçın karşı guç oluşturmayı planlıyor 'Halıhazırdakı teknolojı üe çerçeve oranı 10 olan gokdelenler dıkebılırız dıye konuşan Petronas Twın Tbvvers ın muhendıslerınden Thornton, Ancak dana aktıf sonum sıstemle rı ıle 25 hatta 20 çerçeve oranlanna çıkabüırız" dıyor Bu arada bınalan yukseltmek ıçın başka teknıklerden de yararlanüıyor 196O'lı yülarda Beatles grubuna transsendental medıtasyon derslerı veren MaharUhl Mahash Togi, Florıda, Sao Paulo ve Hındıstan'da yapmayı planladıgı gokdelenler ıçın çok parlak fıkırler one suruyor Hındıstan'da yapüması planlanan bına bu uçlunun ıçmde en yuksegı olacak 660 metreyı bulması planlanan bına pıramıd şeklınde olacak ve ortasında genış bır boşluk bulunacak Boyle bır tasanmın avantaji, pencerelenn ıç tarafta atrıuma bakması Boylece ıç alanlar daha aydınbk ve çehcı hale getınlnuş oluyor Ancak boyle sıradışı bır yapı buyuk teknık sorunları da beraberınde getırıyor Bu sorunlaıdan bın tıpık bır bınada yer doşemelennın duvarları tutan dıyafram gorevını ustlenmesı ve bınanın ruzgâra karşı daha rıjıd DUnya vkarta DUnva flnaıa owen lakart mClllC 49m. bneril Shangal 45im. 1 / planlamyor. Sao Paulo Tower Sao Paulo 487m. öntrildl. Chlcago 461 m. önerifa/. Hong Kong S6Sm. önerildl. önerildl. matemaükcuennden Muhammed ıbn Musa alKhwanwnı (algorıtma sozcüğu onun adından gelmektedır) tarafmdan kaleme ahndı HıntArap sayı duzenı aIKhwanızmı'nın tezı çevrılerekAvrupa'ya sunuldu ve matemabkçı Fıbonaccı tarafmdan kaleme ahnan 'Hesap Tahtası Kıtabı" üe halkm anlayacağı bır bıçıme donuşturuldu Yukanda orneğı verüen ve bır Hmt el yazmasmdan ahnan boylesı ük sayı omeklen, basılı htaplarda belh bır olçute bağlanmcaya dek, kaynaktan kaynağa buyuk farkhlüdar gostermekteydı tö 300İS1600 İÖ 3 Yuzyü üe IS17 Yuzyü arasmda belh aşamalarda yapüan Çm SedĞ kuzeyden gelen kuşatmacüan gen çevırmek amacmı taşıyordu İS 900 Merceğm geçvışı İS 10 Yuzyü güoı esküere dayanır Ancak ük kez Çm'de bulun a n mer ~ g e r e k Çın gerekse Avrupa 'da rop sağaltımmda i ullnulmusı 13W1u yühva ratflar Mıyop sağalümında kuüanüan merceklerm ortaya çücması ıse 16 Yuzyü'm başlarmda gerçekleşmıştr Hollandah doğabüımcı Antonıe van Leeuvvenhoek 1674 yümda tek mervekh bır nukroskopla bakterüen mceledı Gahleo Gahleı 1610'da üa mercekh bır teleskopla Jupı ter'm dort uydusunu keşfettı 1897'deYerkes Gozlemen nde bulunan bırmetrelücmer cekh teleskop ve 1948 de Palomar Gozlemen'nde bulunan beşmetrehkmercekh teleskop gıbı aygıtlarla bırhkte geleneksel optüc yontemlen doruğa ulaştı Bu teleskoplar an696/11 Titreşimlerin sönümü Mekanık sıstemler sayesınde gokdelenlerdekı utreşım sorunu da çozumlenebılı yor New York kentınde Cıtıcorp Center'da, hıdrolık pıston ve yaylara baglı 400 tonluk beton bloklar tıtreşımlerı koreltıyor Ruzgârlı gunlerde gokdelenrn tepesıne yakuı bır kata yerleştınlen kutledamper'ı (sonumleç) bınanın salınım yonunun teısme hareket ederek, osüasyonu yuzde 50 oranında sonumluyor New York'takı Dunya Tıcaret Merkezı nde ay nı ıçı yapıskan polımer tabakalar goruyor Ta