Katalog

KLİNİKTE, HASTADAN 'AYDINLATILMIŞ ONAM' ALINMASI Erdem Aydın (*) Yeni yılda daha sağlıklı çocuKİar için ailelere 10 öneri * Her gun çocuklannıza bir şeyler okuyun . • Çocuklannıza 6 aydan sonra bır şeyler okumaya başlayın Boylece hem onlara üetışımın onemmı gostermış hem de okuma alıskarüıgı kazanmalannı ozendırmışolursunuz Aynca okumak çocuklannızla bazıkonulan tartışmak ve akülannda ne olduğunu ogrenmek ıçın sıze bır çerçeve saglar yapüdığından emin olun Çocuk hekımınızle bırlıkte çocugunuzun aşı kârtnı gozden geçınn Hepatıt (sanlık) aşısının tamamlandıgından "MMR" (kızamıkkabakulakkızamıkçüc) aşısının zamanmda tekrarlandıgından ve su çıçegı aşısının 2 yaşmdan once yapıldıgından emın olun T ıp eügı açısından "Aydınlatilmış Onam" (ınformed consent) gunumuz hekımhasta üışkısının bellı başlı ogelerınden bınsıdır Bunun yenne geünlebümesı ıçnn hekunın übbı tedavı ve mudahale konusunda hastasını bügüendınp onayını alması gerekmektedır Aydınlatılmış onam ışlemı, sorumlu hekımın hasta üe karşüıklı goruşmesı ve onerüenlerı kabul ettıgı takdırde yazılı onay formunu hastanın ımzalaması şeklmde gerçekleşürüır Hastayı bügılendırmenın ıçengı, en azından aşagıdaküen kapsayacak şekılde olmalıdır Ancak, buradakıler yon gostermek anlamındadır, tibbı tedavımudahalenın ratelık ve bıçımıne gore hastaya sunulan bügılerm zengınleştinlmesı gereklıdır Burada klınıkte hekımhasta üışkısınde soz konusu edılecek aydmlatılmış onam dıkkate ahnmıştır Bunun yanında ınsanlar uzenndekı araştırmalar ıçın aydınlatümış onamın soz konusu olduğunu belırtmelıyız Tıbbı tedavı ve mudahaleleıde hastanın bügılendınldıkten sonra onayınuı alınması hasta haklan yonuyle hasta adına hem bır hakür hem de üende gelısebüecek olası hukukı durumlarda hekım lehınde bır belgedır 1 Hastalıgın klınık tablonun adı 2 Tedavı edümedıgınde gelışebüecek sonuçlar 3 Tıbbı mudahalenın ne tur bır mudahale oldugunun açıklanması 4 Tıbbı tedavımudahalenın nsk ve yararlan 5 Otekı tedavı yontemlen ve bunlann nsklen, yararlan 6 Başan olasüıgı, başandan ne kastedüdıgı 7Tıbbı mudahale sayesınde elde edecegı yarann gırecegı nskten fazla oldugunun hastaca anlaşüması 8Onenlen tedavı ve mudahaleyı kabul etmeme durumunda gelışebüecek tıbbı durumlar 9 Hastanın kendısıne venlen bılgıyı tam anlamıy la kavraması ve onlan kendı ıfade bıcımıyle bır başkasına anlatabılecek şekılde bügılendırılmış olması 10 Hekımın, hastanın tum sorulanna yanıt ver mesı ve belırsızhgın gıderılmesı 11 Onam formundakı tum sozcuklenn anlaşılabümesı 12 Onam formunda yazüanlann ıncelenıp, kabul edümesıyada bazüannın kabul edılmemesı 13 Hasta tarafindan, tedavı ve mudahaledekı saglık çalısanlannın kımlıklerı ve meslekı nıtelıklennın bıhnmesı 14 Hastanın ozgur bıçımde karar vermesi ve bu konuda herhangı bır sıkıntı yaşamaması 15 Hasta kabul etmezse tıbbı uygulamanın yapılmaması (*)Doç Dr Hacettepe Unı Tıp Fak Deontolo]i(Tıbbı Etık)Tıp Tanhı ABD Çocugunuzun "medya"sını izleyin Çocugunuzun televızyon ve sınemada neler seyrettıgını ve hangı muzüden dınledıgını ızleyın Çocuklar gorduklennden ve ışıtüklennden etküenırler Onlarla ızledüdennın ıçengı konusunda konuşun Bır TV programı veyafilmınonun ıçın uygun olmadıgıru hıssederseruz onu daha uygun bır programa yonelendınn Evinizde "çocuk guvenliği" taraması yapm Evınıa çocuk gozuyle odadan odaya dolaşarak sıstemlı olarak gozden gecınn ve kuçuk çocuklannızı bekleyen "bubı tuzaklannı'' ortahktan kaldınn Bu tarama sırasmda zehırlı maddelen, kuçuk nesnelen, keskın koşelen, bıçak ve ateşlı süahlan ve duşulecek yerlen akhnıza geünn. . Okulu ve eğitimi üe daha ügili olun Egıtaıı butunuyle profesyonellere bırakmayın Çocugunuzun okulunu zıyaret edın Ogretmenvelı organızasyonlannda akuf olun Bazı ozel projelerde ve sınıfta gonullu olarak çabşın Ev odevlennde çocuklannıza yardıma hazır olun Çocugunuzun egıtımı sızın ıçın onemlıyse onun ıçın onemlı olacak Sigarasız bir ortam sağlayın Ev ıçlenndekı sıgara dumanı orta kulak ve solunum yolu enfeksıyonlannı artürmakta ve hatta "beşık olumlen"ne neden olmaktadır Sıgara ıçıyorsanız bırakmayı duşunun Unutmayın kı çocugunuzun buyudugunde sıga ra ıçıp ıçmeyece gını belırleyen en onemlı faktor sızm sıgara ıçmenızdır En azından evınızı "sigara içilmez" bir yer halıne getınn Beslenmelerine dikkat gosterin Beslenme çocugunuzun buyumesı, gelışmesı ve ogrenmesı uzennde buyuk fark yaraur İyı beslenme bır denge konusudur Çocugunuz her yemekte bırkaç besın gurubundan yıyecekler yemelıdır Beslenmede kepeklı ekmek, tahıl, taze meyve ve sebze gıbı daha az ışlem gormuş besınlen tercıh edın Çocugunuzun beslenme planını çocuk hekımınızın onenlen dogrultusunda gozden geçınn Araç guvenliği" kurallannı uygulayın Her arabaya bınıldıgınde arabanın ıçındekı herke sın emnıyet kemerlennı bagladıgından emın olun Arka koltuktakı çocuklar yaşlanna uygun guvenlı bır şekılde oturtulmalıdır Bısıklet paten ve kaykay kuEanan çocuklar başlanru korumak ıçın kask gıymelıdır Sevildüderini ve onemli olduklannı hissettirin Çocuklar yaşamlannın erken donemınden ıtıbaren kışısel deger duygusu üe gelışırler Onlar bu duyguyu anne ve babalanndan alırlar Çocuklanruzın ne demek ıstedıgıne kulak venn Onlara sevüdıklerını ve guvende olduklannı hıssettınn Onlann bıreysellıklennı kuüayın, onlara ozel olduklannı ve takdır edüdüdennı belırten sozler soyleyın Çocugunuza her gun sarüın Çevıren: Prof. Dr. Şukru Hatun Kocaelı Unıversıtesı Tıp Fakultesı v Çocuk Saghgı ve Hastahklan Ana Büım Dalı Amenkan Çocuk Hehnuen Akademısı web sıtesınden (www^qpoıg) ahnmıştır Iyi davranışlan pekiştirerek şiddeti önleyin Saldırmak, hakaret etmek ve dovmek çocuklara dığer kışüerle olan sorunlannı saldırarak çozebılecegını ogretır Şıddete dayanmayan dısıplın zamanla daha ethlı olur Sozcuklenn de yaralayabüecegını unutmayın Yaşına uygun bütun aşüann 673/4