Katalog

Halk ve bilimin kaynaşmasında medya ve akademia'nın rolleri Ortam: Bıreysel ve toplumsal hayat alanlannda geçerh olan "deger sıstemlen" arasında "layık oldugu yen" bır turlu alamayan "Bılımsel Bılgı" "Sıyasetın ve ücarenn hegemonyasmda, bıze deger verılmıyor" dıye yakman bılım emekçılen Bılımsel bılgıyı sadece "meta" nıtehgı ıle onemseyen ve kullanan bır "ısbıurıcılerdunyası" Bılımsel bılgıyı sadece "sansasyon" nıtehgı üe onemseyen ve kullanan bır "medya" "Porofusurler yuksekkapüara kul olmuşlar, bızım derdımıze çare arayan yok" dıye aglayan bır halk Ve... "Talebe" ruhunu hıç yıürmemıs olan bazı sıradan vatandaşlar Ortaknoktalan, "devlet okullarTnda egıhm almıs, ama ezberleülenlenn yarannı pek gorememıs" olmalan Egıtım ada altında bayat, uygulamadan kopuk, hayatın gerçeklennden habersız, yanı "kalıtesız" bır hızmet venldıgını geç de olsa farketmısler Ve şımdı, "kalıtesız hızmet verılmıs" tuketıcıler olarak, durum muhakemesı yapıyorlar Som: Belırtılen ortamda, bılım'ın halk'a, halk'ın büım'e uzaklıgı konusunda kamu egınmınde onemlı bır yer tutan Medya'nın rolu ve etkısı nedır' Selçuk Alsan'a mektup Geçici ve kabahatlı olaııhklar: Sıyaset, ekonomi sanat, spor vb konulannda agzı olan konuşuyor" kurahnın ışlemesine izin venlırken, dogumoncesınden olumsonrasma kadar "ınsan"ı dogrudan ılgılendıren ve etkıleyen "bılımsel" konulann "gunluk sohbetlerın dısında" bırakılmasında, Medya'nın rolu var mıdır? "Vardır" dedıgırnızde, ılk adımda ıkı olasıneden gelıyor akla DJkı, Medya emekçüen bılımsel bılgı açısından yeterınce donanımlı degıller Dancisı, Medya yönetıcılen bılımsel konulan yeterınce onemlı gormuyorlar. / 974 76 yıllanydı sanınm. Ankara Tabıp Odası'nı ek geçirmiştik. "Tum sağlık hizmetlen devletleştmlmelı" sloganı ıle genç hekimleryonetimegelmiştik. Dr. Ahmet Yaycıoğlu grubunu devırmıstik. Baskanımız da rahmetli Dr. Ergin Atasu ıdi (0 zamanlar rahmetli Dr Yaycıoğlu gnıbu muayenecı ticari hekimleri temsil ederlerdi. Bızler genç ve kamucu gruptuk, solu temsil ederdik.) Işte o zaman tanımıştık seni ve meslek orgutu ıslevlenni. Bızler tabip odasında sağlık işkolunun sendikal mucadele çıkmazında debelenırken Dr. Ergın Atasu organize ettiğı radyo konusmaları ile halk sağlığı konulannı isliyordu. Peki, yaAkademia? Soruyu "bılım camıasına" yonlendırdıgımızde ıse gene ıkı kaba olasılık var Hkı, meselenın buyuk oranda "ıs ve polıüka odaklanran tercıh ve hamıyeüne" bırakümış olması Bılım camıasının, bılımsel bılgı ve anlayısı topluma mal etmek ıçın kendı gucuyle ve ınsıyatfıyle, ornegın, ulkenın her yenne ulaşan bagımsız bır "Unıversıte Gazete veya Dergısı" (hatta, radyosu veya tv'sı, ustelık, ogrencüere de stajpratık olanagı sağlayacak biçımde) kurma gayretme gırmemesı Bu gayretsızlıgın nedenı, bılım camıasının gereklı mısyon duygusundan yoksun olması mı, yoksa gene "ah, nıyet ve kabılıyet vaı ama tesısler yeter sız" mazeretı mı' Ikmcı olasılık toplumun onemlı bır kesımıne verüen kısaveyauzun surelı lesmı egıtımdekı mufredat ve metodolojının toplurnda bılımsel bılgının vazgeçılmez onemıne üışkın guçlu bu kanaat uyandırmayı beceremedıgı ortada ıken bılım camıasının çagdaş mufredat ve metodolojıyı talep etme konusunda yeterınce etkın veveya cesaretlı olmadıgı nun: GörselMedyatikDu Ithal belgeseller ve bazen de "travestık sansasyonlar nedenıyle goruşu sorulan psıkologlaı" dışında TV "dev"lerının, halkı dogrudan ılgılendıren bılımsel konulara yeterınce yer verdığım soylemek zoı Neysekı, 17 Agustosdepremıyle bırlıkte medya âdeta kafasına elma dusen Newton gıbı, jeolojısısmolojı bılım dallarını keşfedıvermış Üa buyuk depremın ardından ulkenın med ya tanhınde neredeyte Uk kez, tv ekranlan bılım adamlarına açümış Üım perver yurttaşlar tam da "Eh, bu acı deneyımden belkı de hayırlı bır sonuç çıkacak ve bılımsel bılgı, toplumu yonlendıren otekı değer sıstemlerının ustune taşınacak" dıye sevınırken, tam tersı, bılım zaten sınırlı olan kredısını ıyıce yıtırme tehlıkesıne duşmuş Bilim öğreticilerin her gün bizzat kendilerine yönelteceği, "Bugün anlattığım konuda, geçen yıl anlattıklarıma ek olarak hangi yeni bilgiler vardı?" sorusu da, epeyi yararlı olacaktır. Geçici tez: 0 donemde duymuştuk Amenkan FDA'ı (Food and Drug Admınistration). 0 donemde FDA listesınde yayınlanan yararsız ve zararlı ilaçlann listesini siz getirmıstinız tabıp odasına. (0 tarihte pıyasada en çok satılan ve doktoriann en çok kullandığı ılaçlar vardı listede, şasırmıştık tabu kı.) Yayınlayalım yayınlamayalım tartışması sonrası sizin odadan aynlmak zorunda bırakılışınız, ilaç fiımalannın gazabından ölesiye korku ne muthıştı. Bızlere yıne bılgi desteğinız surmeye devam etmisti. Zaten o tartısma sonu Ergın ağabey de başkanlıktan duşurulmustu. Sizinle bayağı sıkça buluşur olmuştuk. Sizin Portakal Ççeğı vadısındekı evınizde yemekler, bizım evde yemek sonrası sizin akordeon ıle dınletınız halen hatmmda Romanya geziniz sonrası oradakı sahtekârlığı anlatmanıza doğrusu kızmıştım. Dolar bozdurmak ıstemiştınız, onlar da gazete kâğıdını para gıbı sararak sızi kazıklamışlardı Sosyalıst bır ulkede bu tur ış nasıl olabilırdı, bunlar sosyalıst olamaz demiştınız Kızma nedenım bu idi, sonra anladık kı sız haklı ıdınız. "Bır ekmek, bır politika" 12 Mart sonrasında bır toparlanma dayanağı olmuştu. Politika gazetesı sızı ve bizlen çok etkilıyordu Her bayıden bır Politika gazetesı alıp bır tanıdığa verme işlevınız sızı tanıtmaya yeter sanınm. Izın venrsenız artık bunlar yazılmalı 0 donemde bırçok kışı tanıdınız. 12 Eylul ve getırdığı depolıtizasyondan ıse haylice etkılendınız. Belkı de parlayan umutlar, bazılan bo} olan umutlar sonmeseydı dıye duşunmuşsunuzdur. Ancak Turkıye'de halen solda temsil gucu olan solpartı olmaması, sol mirasın olmadığından mıdır, yoksa çabucak kolayca harcanan umutlann yılgmlığa donusuvenvesı midir. Bu konuda da sizinle epey sohbet etmiştik. Ne guzeldı onlar. Neden böyle olmaş? Çunku tum medya organlan polınka muhabırı, adlıye muhabırı, spor muhabırı, magazın muhabırı, ekonomı muhabırı, hatta ve hatta sanat muhabırı kadrolanna sahıp ıken, o gune kadar ulkenın en "saygın" medya devlerı dahıl hıç kımse, "bilim muhabiri" dıye bır kadro açmayı akıl etmemışnuş Dolayısıyla, en "hıt" haber sunuculan büe, konuk etüklerı bılım adamlannın farklı goruşlerde olmasının bızatıhı "bılırnın yapısma uygun" bır durum oldugu bılgı ve bıhncınden yoksunmuşlar Bu yuzden de, aruk her gece ekranlara gelen bilım adamlannın deprem konusundakı farklı yaklasımlan, "hangısı dogru hangısı yankş" yarısmasına donuvermıs Ya halk ae yapıtuş? Halk, geleneksel alıskanlıkla yıne ıkı kampa aynlmış ''Tekfaycüar" ve "parçalıfaycüar" Oyle kı, bır bılım adamı "deprem olacak" otekı bılım adamı "hayır, olmayacak" dedıgınde, "deprem olacak"çılar, deprem olmadıgı ıçın çok uzulmuşler1 Neyse kı, ıkı ay sonra tahmın dogru çıkıp deprem olmuş, ve bu kez bazı ınsanlar "yaşasın yaşasın, bızim takım haklı çıktı" dıyerek, pek bır sevınmısler Her ne kadar bu konular, "dunyanın ve toplumun dığer meselelerınden soyutlanamaz ve dolayısıyla çok uzun vadeh devlet pohükalanna bagımlıdır" denılecek olsa da "talebe" ruhunu yıtırmemıs yurttaşlann zıhnınde başka bır yaklaşım var ' Toplumsal" boyutlu meseleler bıle, toplumun bıreylerden oluştugu haurlanırsa, "bıreye aıt rutelıkler"le çozulecekdr Buratelıklerınakla ılk gelenlen, "büınç, ırade nıyet, cesaret ve gayret"tır Bıreysel ırade ve gayretlerın tenkledıgı toplumsal degısımler bunun tarıhsel ve sosyolojık kanıtıdır Bu konuda, hıç yatınm ıstemeyen en etkılı başlangıç, anababalann okuldan donen çocuklanna "sınavda kaç puan aldm'?" yerme, "bugun okulda ne ogrendın'" dıye sormaya baslamaları olabüır Bılım ogrencüerın her gun bizzat kendilerine yoneltecegı, "Bugün anlattığım konuda, geçen yıl anlatuklanma ek olarak hangı yenı bügüer vardı 9 " sorusu da epeyı yararlı olacaktr Keza, bılımsel konularda dogruyanhş sorgula malar yapan yurttaşlar da, bu sorularına saygı ve ozenle cevap verecek olan bılımsel yazılan "Medya "dan talep etmekte daha ısrarlı olabılırler "Pozıuf dogatoplumın san bılım ve/veya dısıplınlen"nın egıtım, yapılanma, araşörma ve uygulama yontemlerı hakkında fıkır uretmek ya da eleştırmek ıçın, üle de bılımddamı olmak gerekmez Bırer "büımegınmhızmetlerı" tuketıcısı olarak, "unvansız yurttaş'lann da bu konuda soz ve soru hakları vardır Talebe yurttas, Akın Yılmaz Pttld, nalku billm adamlan hakkında "zaten" bix flkri yok mnymnf? Varmış tabu, ama beliı alarılarla sınırlı ımıs Tıp doktorlarmın teşhıs ve tedavılen konusunda oldumolası tatmınsız gorunen halk, usılüreklamıyla "şu doktor ıyı, bu doktor kotu" yargüannı uretmeye zaten alıskınmıs Ayru fısıltılar. avukatlar ve tesısat tamırcuen ıçın de uretılırmıs Ama depremden sonra, usütreklamınınhedefalanı, do§a bilimleıinı de kapsar biçımde genıslemış Geçicl sonuç: Bılımsel bılgı'nm, toplumu yonlendıren otekı deger sıstemlen arasındakı zaten zayıf olan konumu, bu kez daha da aşagı çekılme tehlıkesıyle karşı karşıya kalmıs Işın acıklı tarafı, yazılıgorselvb medya, halâ, bılım muhabırı kadrolanna sahıp degılmıs "Komünist olmak kotu bır sey mı?" dıye sormuştunuz. TUBİTAK'ta çahsırken sizin huzurunuz yeterlı değıldı sanırım, ama sızden vazgeçememıslerdı. Dışandan Doçent oldunuz Doçentlık ıçın hazırladığınız tezın kalınlığından oturu incelenemeyerek gerı çevnlişıne tum arkadaslanmla beraber hem kızmıs hem de uzulmustuk. Ama siz yılmadan o işi de başarmıştmız. Kilonuz çoktu.Yere bakınca ayaklannızı gorememekten siköyet ederdınız. D'ıyet isının sonu da ayak uçlarını gorebilmeniz idı. Anlatırken nasıl da guluşurduk. Ergın ağabey de az değildi. Sizinle, ATO baskanı olduğum donemde, mesleğınde 40 yılını dolduran hekımlere venlen plaket toreninde A.U.T.F. Morfobji salonunda iki elinizde bastonlu bır sekilde gorusmustuk. "Aldığım en değerli hedıye bu" dıyerek bana ve grubumuza onur vermistiniz. Sonrası sıkıntılı gunler. Kardiak sorunlar, dekubitis ulserlen, sıkıntı ve psikolojik sorunlar. Bazen yasam yuk oluyor. Her zaman çare de yok. 3Arahk2000 saatO3belki de bır dınlenmenın başlangıcı Ancak, bızlere aktıf yardımınız olamayacak artık. Insan olumsuzlüğe ne zaman ve nasıl ulasacak.. Selçuk ağabey, sana yeni dinlenme sureande mutluluklar ve huzur dılıyorum. Biz ise sana hasret kalacağız. Dr. Mehmet Altınok 717/17