Katalog

A. M. C. Şengör İTU, Istanbul Teknik Universitesi, cumhurbaşkanlan yetiştiren, Cumhuriyet Türkiyesi'ni imar eden, Osmanlı'nın Silâhlı Kuvvetlerimizle beraber Cumhuriyete yüz akı ile miras bırakabildiği iki kurumdan biri. 1773'de, devrin iyi niyetli ancak çaresiz pâdişahı Sultan III. Mustafa kıymetli sadrazamı Koca Ragtp Paşa'nın vefatı üzerine iyice karamsarlığa kapılıp Yıkılupdur bu cihan, sanma ki bizde düzele Devleti çarhı deni virdi kamu mübtezele Ebvabı saadetle gezenler hep hazele Işimiz kaldı heman Herhameti Lem Yezele Diye feryad edince, başta Amlral "Cezayirli" (aslında Doğu Bayazıt doğumlu, Tekirdağ'da büyüme) Cazl Hasan Paşa olmak uzere birkaç aklı başında insan, işlerin henüz Merhameti LemYezel'e (yani Allah'a) kalmadığını, kurtuluşun batı usulü iyi bir okuldan geçtiğini anlatarak adı görkemli ama kendisi, içinde ders yapılan tek odaağı ile, çok mütevazi Mühendishânei Bahrii Hümâyun'u kurdular. Akıla hiçbir geleneği olmayan, ama üç kıt'aya yayılmış Osmanlı içinde bu kadarak bir kurumdan ne beklenebilir? Ama, 29 Mayıs 1807 (Hicrî tarihle 21 Rebi'ülevvel 1222, Cuma) günü Istanbul'da irtica, akla karsı ayaklanınca aklın koruyucuları arasında en ön saflarda Mühendishâne'nin hocalan vardı: Başhocaları dâhil üçu şehit oldu o gün. 15 Hazîran 1826 veyâ Hicrî tarihiyle 9 Zülka'de 1241, Perşembe günü Sultan II. Mahmut irtica bayrağı altında devlete ve halka saldıran yeniçerilerin ve softaların kökünü kazımak için harekete geçtiğinde, arkasında Mühendishâne'de yetişmiş donanma, tersane, humbaraa ve topçu birliklerinin subayları vardı. Harp okullanmız Mühendishâne'den doğdular. Türk askerinin devletini ve milletini gericiye teslim etmeme azminde bu çeyrek bin yıllık akıl, bilim terbiyesi yatmaktadır. Boşuna mı Mustafa Kemâl "hayatta en hakiki mürşit ilimdir, fendir, başka mürşid aramak gaflettir, dalâlettir" demişti? 1909 yılında Refik Fenmen başhocalığında Mühendishâne tamamen sivil yaşama geçince, amacı belliydi: Beyinleri akıllı, ülkeyi mâmur etmek! Mutarekenin en karanlık günlerinde bile öğren İTÜ'yü ülkemizin ve kültürücisi ve hocasıyla birlikte tek yumruk olan okul, 1922'deki kurtuluşla o za müzün imkânları, çağımızın gerekleri ve aklın istikametinmanki Başhocası Mehmet Nuri Esde bir uygarlık anıtı haline men'in liderliğinde yeni devletin başarısı, milletin rahat ve emniyeti için getirelim. kolları sıvadı. Bugünkü Türkiye'den pek çok şikâyetimiz olabilir: Ama elde edilen başarıyı, 1920'lerin Türkiye'sini hatırlayanlar hayret ve hayranlıkla betimlemektedirler. Bu başannın en olumlu ve en güzel yanları hiç kuşkusuz İTÜ'nün ve onun çocuklarınındır. 224 yıl sonra İTÜ bir kızını Cumhurbaşkanı olan bir oğlunun atamasıyla ilk defa Başhoca yapmıştır. Şımdı Bashoca Gulsün Sağlamer, çoktan yapılmış olması gereken bir iş için ortaya atılmıştır: İTÜ Özel Statü sahibl olmalıdır. Ne devlet, ne vakıf universitesi, ama kendine has kurallan olan bir ustünluk merkezi. Sağlamer'in dile getirdiği zaten tarihin gerektirdiğidir. Ingiltere'nin kökleri 12. yüzyıl Rönesansına uzanan Oxford ve Cambridge'i, Fransa'nın onlarla yaşıt Sorbonne'u, Almanya'nın Aydınlanma'nın urunü olan Berlin'i varsa, bizim gene Aydınlanma'nın ürünü olan İTÜ'müz neden olmasın? Her türlü gelişme ve ilerlemenin önünde duran haset ve kıskançlık hislerini bir yana bırakarak bize tarihin hediyesi olan, ülkemizin en acılı anlannda badireleri atlatmasında hayatî rol oynamış olan bir kıvanç yuvasını, ülkemizin, ona akılcı düşünmeyi öğretmiş olan bu en eski üniversitesini*, ülkemizin ve kültürümüzün imkânları, çağımızın gerekleri ve aklın istikametinde bir uygarlık anıtı haline getirelim. İTÜ'nün kişiliğinde tüm modern tarihimizin bir âbide olarak önümüzde durduğunu, ancak âbideyi yasatmanın yolunun ona bakmak, onu yenilemek oldugunu unutmayalım. İTÜ pek gecikmiş de olsa, dünyadaki kardeşlerinin arasındaki yerini almalıdır. Uygar dünyadaki saygınlığımızın bağlı olduğu parametrelerden biri budur. Başhoca Sağlamer'in uğraşı sırf İTÜ için değildir modern bir ulus olabilmemiz için gereken kanımca en önemli adımlardan birinin artık atılması içindir. O'na milletçe destek olalım. "Bazı yerlerde litanbul Univenitesi'nin kurulu} tarihi olarak fetih tarihinin (14S3) verilmesi nedeniyle okuyucular foşkınlığa uğrayabılirler. Bu tanhin, Istanbul Unlvenitesi ile medrese arasında bir sureklilik vanayılsa bile, en ufak bir dayanağı yoktur. Bu yüzyıhn başında kurulan bir kuruma neredeyse yanm bin yıl önceiinın tarihinı yakıstırmanın addiyetle bağdafmayacağı kanısındayım. lTÜ'"ye özel statü edılmesmde hıçbır sakınca gormuyor Hollander, OKB kapsamı ıçıne obsessıf kıskançlıgı da dahıl edıyor Hastalarmdan bın, kansının kendısmı aldattıgmdan kuşku duymaktaydı Her gun karısına neler yaptıgını, kımlerı gordugunu sormayı âdel edınmış tı Hasta, aynca kdrısının her gun pencerelon ve perdelen sıkı sıkıya kapatmasını, yabancı larla konuşmamasını ıstemekteydı Hollander soz konusu hastayı ve dıger 5 hastasını Prozac benzerı ılaçlarla tedavı etmeye başlar Tedavıden sonra karısını kıskanan kocanın bı raz daha rahatladıgını fark eder Sonuçta , mantıksız kıskançlık veya aşk gıbı tutkulann OKB kapsamına gırdıgı ortaya çıkar Dığer büım adamlan Marazzıtı'nın bu çalışmasını aşk konusundakı araştırmalara bır başlangıç olarak ele alıyor Serotonın duzeyının kandakı trombosıtler uzerınden olçumu nun beyındekı serotonın ınış çıkışlanna üışkın kesın bılgı vermediğını ılerı suren bılım adamlan, beynm serotonın duzeyımn dogrudan bır yontemle olçulmesı gerektıgını savunuyor Ayrıca Marazzıtı'nın draştırmasına ko nu olan denek sayısını da yetersız buluyor Hepsmden ote âşık denoklerın çogunlukla kddın olnıasının da sonucları saptırdıgını ılerı suren uzmanlar, kadm ve erkek beynınde serotonmın farklı bır bıçımde ışlemden geç tıgme dıkkat çekıyor Mükemmellik yanılgısı San Dıego'dakı Calıfornıa Unıversıtesı'nden, Marazzıtı'nın yardımcısı, psıkıyatrıst Agop Akıskal, aşkm kımyasuıa daha yakından bakılması gerektıgıru savunuyor Âşık olunan kışıyı oldugundan farklı gosteren aşırı duygusal etkıleşımler olmadan hıç kım senın âşık olmayacagını ılerı suren Akıskal, serotonmın yol açtıgı bu aşk yangınının evrımsel hedefıne ulaşmadan sonmeyeceğını belırtıyor Akıskdl'a gote bu evnmsel hedef uremek Kronık olarak dusuk serotonıne sahıp olan kışıler ıçın yaşamın en onemlı unsuru cmsellıktır NCI'den Hamer ve ekıbı, genetık olarak duşuk serotonın duzeyıne sahıp olan kışüerın hem daha endışelı, hern de cınsel yonden daha aktıf oldugunu belırtıyor "Genler ne kadar çılgın oldugunuza bakmaz Genlerııı hedefı çoğalmaktır" dıye konuşan Hamer, "Ancak cılgmlıgınız aşırı duzeye çıkarsa eş bulmanız guçleşır" dıyor. Aşkın kımyası, aşırı tutkulu duygusal patlamalara da yol aça bılıyor Akıskal'a gore 'buyuk âşıklar" genellık1P, manıkdepresıf gıbı ıkı kutuplu psıkolojık bozuklugu olan hastalar aıasın dan çıkıyor Ataskal'm gerçekleştırdıgı son araş tırmaya gore, manıkdepresıf hastalar mutlu oldukları donemlerde, ayırım yapmadan âşık olabılıyor Ancak mutluluk donemı sona erıp, depresıf donem başladıgında, mutsuzluk o denlı derınleşıyor kı bazı vakalarda hastayı ınühara surukleyebılıyor Işte bılım adamları bu ıkı duruma zemın hazırlayan kımyasal değışımı ortaya çıkartmaya çabalıyor Reyhan Oksay NewScıennst 31 Temmuz 651/5