Katalog

Galapagos'un kayıp dünyası Jeolojik araştırmalar, Darvvin'in ünlü adaları üzerindeki evrime ışık tutuyor. C osta Rıca'nın Pasıfık kıyısında keşfedılen 14 mılyon yıllık "batık" adalar grubu, evrımı daha ıyı anlamamıza yardımcı olabılır Reinhard Werner (Geomar, Kıel, Almanya) ve arkadaşlarına gore, bu kayıp adalar zıncırı, gunumuz Galapagos Adalan'nın oncusu Galapagos Adalan, Charles Damin'ın "Turlerın Kokenı Uzerme" adlı kıtabına da esın kaynagı olan eşsız hayvan ve bıtka turlenne sahıpür Ekvator'un yaklaşık lOOOkm Batısmda yer alan adaların uçdort müyon yıldır var oldugu sanılıyor Bu sure, soz gelınu, aynı Guney Amenka'lı atadan gelen 13 tur GaGalapagos adaları lapagos Ispıno Plntaad > zu'nun evnmını Marchenaad.f) açıklamaya yet mekle bırlıkte, ' t San Salvador ad adaların olagan ustu kara ve deS. Cnstöbal nız ıguanalarının ad ad. Santa 1520 mılyon yü Cruz ad surdugu duşunuIsafaöta Sta ad len çok daha ya Espanola ad Mana O vaş evrımı ıçın yeterlı degüdır Galapagos Iguanalan'nın behrgın bır kı tasal oncusu olmadıgına gore, bu hayvanlar nereden turemış olabılır9 1992 de adaların dogusunda denız dıbını ınceleyen uzmanlar tepelerı deraz yuzeyını asla aşmayan sualtı ddğlarının aslında batık adalar oldugunu gosterdüer Bu keşıf adaların bılınen omrunu 14 mılyon yıla çıkar makta hatta ıguanalann evrımıne de yetecek şekılde adaların neredeyse 90 mılyon yıldır var oldugunu gostermektedır Tdt)iı butun bunlar son derece kafa karıştıncı, nasü olur da şımdı Ekvator'un lOOOkm batısında olan bır ada grubu, Costa Rıca açıklanndakı batık ada larla' aynı' olabılır1? Yanıt tektonık levhalarda gızlı dıyor uzmanlar Orta Amerıka nın batısı ıkı tektonık levhaya aynlmıştır kuzeyde Cocos Levhaıı ve guneyde Nazca Levhası Bu ıkı levha bırbırmden, yerın ıçınden yenı denız dıbının yukseldıgı Galapagos yayılma bolgesı üe aynlır Her ıkı plaka da hareket halındedır Cocos kuzeydoguya dogru ka yarken, Nazca doguya dogru ılerler Galapagos Adaları bu resmın neresıne oturuyor9 Yanıt levhaların altında, yerkurenın mantosunda yaüyor Mantodan gelen çok sıcak enyıgın sokulumlan", yuzeye kadar üerler ve yuzeyı kaplayan kabukta delıkler aça rak okyanus uzerınde adalar oluştururlar Bu şekılde oluşan adalar ateşlerı sonene dek onlarca hatta yuzler ce yıl yaşarlar ve tektonık levhalarla karşüaşunldıgında oldukça hareketsızdırler Tektonık levha hareket etükçe manto sokulumu kayan levha uzerınde, dıkış maJanesının kayan kumaş uzerınde açtıgına benzer şekılde delıkler açar Boylece, mılyonlarca yıl boyunca tektonık levhanın hareketını de kaydeder şekılde yaşça bırbırını ızleyen bır adalar zıncırı oluşur Daha genç adalar volkanık olarak daha aktıf ve daha genış olma egüımındedırler Buna karşın daha yaşlı adalar, uzerınde durduklan tektonık levha zamanla sokulurn kaynagından uzaklaştıgından aktıvıtelerını kaybederler En eskı adalar mercan atollen tara fmdan entılır ve sonunda denızın alünda Calapagoi Adalan'nın en eskl sakbıleri... kaybolurlar Amerıka kıtalannın varlıgı ıle durmuştur Cocos levhası Bu surecın belkı de en uygun ornegı Hawail Adakıta sınınnm altına dogru kayarak yerın ıçınde kaybollan'dır Gunumuzdekı adalar zıncırı yalnızcd daha eskı maktadır Bu sureç levhanın on kısmını ve onun bır uyelen şımdı buyuk olçude aşınmış yada tamamen bat zamanlar taşıdıgı adalan yok etmektedır Bununla bırlık mış kuzeybatıda Mıdway Adaları'na uzanan eskı bır te, Galapagos'dakı manto sorgucunun ılk olarak 90 mıl adalar grubunun bugunku fazını temsıl etmektedır yon yıl once belırdıgıne ılışkın kanıtlar da var kı bu Dar Wemer ve meslektaşldn, Galapagos Adalan nın vraı'ı hayran bırakan adalann asıl kaynagı olabılır da benzer bır sureçten geçogını bugunku adalann daElıf Tepelı ha eskı bır adalar toplulugunun modern temsücılerı ol/ ,, Kaynak NNServıce dugunu duşunuyorlar Denız altı daglarından toplanan Adaların sırrı volkanık kaya orneklennı ınceleyen uzmanlar, kalmtıların denız sevıyesının uzerınde gerçekleşen volkanık patlamalara aıt oldugu sonucuna varıyorlar Başka bır deyışle 14 mılyon yaşında oldugu duşunulen bu volkanık kalıntılar şımdıye dek aşınmış ve sual tında kalmış gerçek adalara aıt Uzmanlara gore 14 mılyon yıl boyunca kıtalann harekenyle yer degışüren bu batık adalann asü yerı, manto sokulumunun hemen uzerınde, bugunku Galapagos Adaları yakmında Dıger bır deyışle Galapagos Adalan'nın bır yandan denızın dıbmden yenı uyelerı or taya çıkarken dıger yandan eskı uyelen aşınarak yok olan 14 mılyon yülık bır surecın parçası oldugu soylenebıhr Gunun bırınde Galapagos Adalan'nın en eskı uyesını bulabılecek mıyız' Buyuk olasüıkla hayır Cocos levhasının kuzeydogu dogrultusundakı hareketı 645/24