Katalog

11 Ağustos'ta tam Güneş tutulması Saat 14:28:29'da TokatTurhal'da ve saat 14:36:14'te Elazığ'da tam Cüneş tutulması ve gündüz gözüyle Mars, Venüs ve Merkür ile birlikte... Belki ilk defa Merkür'ü gözleyeceğiz... Hasan H. Esenoğlu (*) KuMy A gustos ayında meydana gelebılecek gokyuzu okylanna aıt astronomı bılgılerı ve Agustos ayırun gok atlası ozetle aşagıdakı gıbıdır Güneş 22 Temmuz 1999 tarıhınde Akrep (Scorpıus) taJam yüdızmdan aynlan Gttnef gokyuzunde gunluk yaklaşık 1 derecelık büınen hareketıyle 22 Agustos 1999 tanhıne kadar Aslan (Leo) takımyıldızında kalıyoı Guneş, 1999 yılı ıçın Yer'e 147 mılyon km üe en yakın konumuna 4 Ocak ta ulaşmıştı, 152 mılyon km üe de en uzak konumuna 7 Agustos'ta ulaşacak 11 Agustos'ta tam Guneş tutulmasmda Guneş Yer'e 151 451 467 km uzaklıgında olacak 1 ve 31 Agustos'ta Guneş sırasıyla yaklaşık 06 05 ve 06 35'te doguyor ve 20 17 ve 19 37'de batıyor Buna gore Guneş sabahlan ay boyunca geç doğarken akşamlan erken batıyor (yaz saaü uygulamasından dolayı 1 saat eklenmıştır) Dolayısıyla ay boyunca toplam gunduzlenn kısalması 1 saat 10 da kıkdyı bulmaktadır 1 vc 31 Ocak ta Guneş sırasıyla yaklaşık 07 25 ve 07 13 te dogmuş ve 16 41 ve 17 14'te de batrnıştı (yaz saatı uygulaması yok) 131 Agustos'ta (sureklı çızgı olan egn) Guneş'ın doguşta, tam oğle vaktındp saat 12'de) ve batıstakı konumlannı yüın ılk ayına (131 Ocak ıçın ve kesık çızgı olan egn) gore karşüaşürması resmedümıştır mada Ay Yer'e yakın konumda bulunacagından Ay'm gorunen dıskı Guneş'ın gorunen dıskınden buyuk olacak Şoyle kı, Guneş çapının (1 392 000 km) Ay çapına (3476 km) ordnı 400 5 ıken Guneş'ın Yer e uzaklıgının Ay'ın Yer'e uzaklıgına oranı da 407 5 olmaktadır Tam tutulma sırasında Taç'ın parlaklıgı Ay'ın Dolunay evresındekı 12 6 kadırlık parldklıgına eşıt gelmektedır Dolayısıyla, tum tutulmada 2 daküca 23 sanıye suresınce Dunyamızı aydınlatacak bu koronanın parlaklıgıdır Hal bukı, Dunyamızı her gun Guneş yaklaşık 27 kadır parlaklıgı üe aydınlatagelmektedır Tutulma hattı dışındakı yerlerde tutulma parçalı olarak gerçekleşecek ve tam tutulma sırasında Guneş Ay'm hüal evresındekı şeklı gıbı gorulecekür Omegın, bu bolgelerde tam tutulma sırasında agaçlardakı yapraklann arasmdan sızan ışüdara baküdıgtnda da şekıllen hüal bıçımmde olacaktır Meraklı okuyucular bu tutulma üe ügılı daha genış bügı ıçın "http //www ıstanbul edu tr/fen/astronomy" ve "http//wwwboun edu tr/~koerı/eclıpce99/" Intemet adreslennde gezmtı yapabüırler Tutulma sırasmda, tam tutulma anı hanç herhangı bır koruyucu ffltre olmaksızın asla çıplak gozle veya durbun, teleskop gıbı optık bır cıhazla Guneş e bakümamalıdır1 Durbun veya teleskobu olan okuyucular Uranüs u (parlaklıgı +5 7 kadır) ve Neptttn'u (parlaklıgı +7 9 kadır) Oglak (Caprıcornus) takımyıldızında akşam 21 00'den sonra gece da, boyunca ve sabdh Guneş doguncaya kadaı gorebüırler Her 11 Agustos ta yenl Ay evresınde olacak ve gorulemeyeıkı gezegenın gece yarısından sonra yukseklıgı yaklaşık 30 deeek, rece kadar olmaktadır Sırasıyla 24 Agustos ta Nepton 0 7 de11 Agustos'ta tam Guneş tutulmasmda Ay Yer'e 371 686 rece, 25 Agustos'ta Uranus 0 6 derece Ay'ın Guney mde yer krn uzaklıgmda alıyorlar 19 Agustos'ta ilk dördün evresınde, Agustos aymda çıplak gozle kolay gorulebüecek parlak 19 Agustos'ta Ay Yer'e 404 260 km ıle en uzak noktasıngezegenlerın da, Gec* Sabah Gttndttz Akfam konumlan aşa26 Agustos'ta dolunay evresınde olacaktır l)Vran«ı(l 31 Agustos) l)Draatts(l 31 Agustos) 1) Merkttr (11 Agustos) 1) Dranüı (131 Agustos) gıda verümıştır 2) Neptün (131 Agustos) 2) NeptonU 31 AÇustos) 2) Neptttn (131 Agustos) 2) Venü» (11 Agustos) Merkür, 11 Agustos'ta Tam Güneş tutulması 3 ) M a n ( l 31 Agustos) 3) Merkttr (4 31 Agustos) 3) Man (11 Agustos) 3) Ven«ı(l 7 Agustos) 431 Agustos 4) Jttpiter (1 31 Agustos) 4)V««üı(2531 Agustos) 4) M a n ( l 31 Agustos) 1999 yılında gerçekleşecek olan ıkı Guneş tutulma olaarası sabahlan 5) Satttrn (131 Agustos) 5) ]«pit«r( 131 Agustos) yından ıkıncısı, 11 Agustos ta Tam Tutulma olarak meydana 6) Satttrn (131 Agustos) Guneş dogmagelecekür Tutulma Greenwıch zamanına gore 11 Agustos'ta dan hemen on saat 08 26'da başlayacak (Turkıye yaz saatı üe 11 26) ve ce çok kısa bır sure ıçm (1 saatten az) Dogu'da 4 26 Agustos zey'mde yer alıyor 13 40'dd (Turkıye yaz saatı ıle 16 30) bıtecek Bu tutulmada tam arası Yengeç (Cancer) tdkımyüdızmda ve 27 31 Agustos arası Satttrn, ay boyunca gece yansından ıtıbaren Guneş dotutulma suresı 2 dakıka 23 sanıye üe oldukça kısa surecektır Aslam takım yıldızmda gorulebüecektır Ufka çok yakın olguncaya kddar +0 2 kadır pdrlakLgı üe Doguda Koç takımyılTutulmanın gonılpbüpregı yerler Amerıka nın Kuzey Dogusu masından dolayı Merkür'tt görmek çok zor. Ancak, 11 dızmda gorulecek Gezegen Jupıter'den bıraz alçakta, ayın Kanada'nın Dogusu Kuzey Atlantık Okyanusu, Avrupa (Ingüte Agustos'tah tam Guneş tutulması sırasmda gokyuzunun kararbaşlannda yukseklıgı yaklaşüc 57 derece ıken ay sonuna dogre Addlaıı dahü), Kuzey Afrıka Asya (Dogu bolgelen hanç) mdsınddiı dolayı ve yaklaşık 49 derece yukseklüde olmasından ru yaklaşüc 62 derece yukseklıge kadar ulaşıyor Jupıter 5 Kuzey Hınt Okyanusu dolayı Merkur'u kısa sure de olsa kolay gormek mumkun ola Agustos'ta Ay'ın 3 derece Kuzey'ınde yer alıyor caktır Yaklaşık 4 kadırhk bır parlakhk degışımı üe parlaklıgı Türkiye'de nereden görülecek? +2 4 kadırden 1 5 kadıre parGöktafi Yağmurları, Perse (Perseı) takımyıldızı 11 Agustos'takı Tam Guneş Tu laklıgı artacaktır 11 Agustos'ta cıvanndan yagan Perseıdler ısımlı goktaşı yagmuru 12 13 tulması'nı ızlemek ıçın en ıyı gozlem Oüneı' ın 131 Ocak a gdre 131 Aguıun' da parldklıgı +0 6 kadır olacaktır Agustos arası en yuksek sayıya ulaşır Saatte yaklaşü< 75 kadaı doguş, tam fiğle ve batıı konumlan yerlennden bırı Turkıye'dır Tutulma10 Agustos'ta Merkür Ay'm 1 2 goktaşı gonüebıbr Oysa yagmurldr dışında gece boyuncd annın hattı Orta Karadenızden başlıyor derece Guney'ınde ve 26 Aguscak 67 veya daha fazla goktdşı gonüebılmektedır PerseıdGuney Anadoludan çıkıyor Baıtın, tos ta Merkür Venus un 10 derelenn hızlan saruyede 59 küometreye kadar ulaşır Bu goktaşı Kastamonu, Çorum, Amdsya, Tokat, Sıce Kuzey'ınde yer alıyor 11 yagmurunu ızlemek ısteyen okuyucular, ozellıkle 12 13 Agus vas, Tuncelı, Elazığ, Dıyarbakır, Bat| Agustos tam Guneş tutulmasın tos'ta KuzeyDogu'ya ufuktan yaklaşık 20 deıece yukseklüctekı man, Sıırt, Şırnak, Cızre 1 da Merkür'un yerı resımde gosPerseı takımyıldızı bolgesıne bakabüırler Bu takımyüdız gök Tutulma hattının bıtımınde, Cız| terümıştır atlasmda Perseus ısmı üe gorulebüır re'de tam tutulma Turkıye yaz saaü üe 1 Agustos ayırun gok atlasını ıçeren ve 15 Agustos akşamı Ventta, Agustos ayının ük hafta14 42 49'da başlayacak ve 14 44 55'te saat 22 00 ıtıbanyle gorulebüecek gezegenler (resımde kesü<smda dkşdmları Guneş battıktan bıtecektır lı daıre üe gosterümış olan Guneş hattı uzerme veya hemen yahemen sonra çok hsa bır sure Tutulma hattı bolgesmde kalan kınma bakınız) ve takımyüdızlar şeküde verümışur ıçm Altüık (Sextans) takım yüdıyerlerde tutulma sırasında Guneş'm Açık bır gokyuzu düegıyle zmda Batı'da ve ay sonuna doggorunen dıskı tamamen kapanacak ve (*) Astronom Dr, Istanbul Unıversıtesı Fen Fakultesı ru da kısa bır sure ıçm Aslam tasadece Gurleş'ın koronası (taç veya KB Astronomı ve Uzay Büımlen Bolumu kım yüdızında Dogu'da 4 2 13^ renk kure) gorulpcpktır Bu tam tutul4 Agustos'ta son dördün evıesınde, 8 Agustos'ta Ay Yer'e 366 700 km ıle en yakın noktasın1 Ay Gezegenler nerede? dır parlaklıgı üe gorulecek Ayın ılk gunıennde ufuktan OUnay yaklaşık 8 derece yukseklıkte ıken aym sorüanna dogru yaklaşık 10 dereceye yukselıyor Man, ay boyunca Terazı (Lıbra) takım yıldızmda, Guneş battıktan sonra akşamlan ve gece yansına kadar Batı'da ortalama +0 2 kadır parlıklıgı üe gokyuzunde yaklaşık 3 saat boyunca uiuktan yetermce yuksekte gorulmeye devam edecek Gezegen ay boyunca Guneş'e gıderek yakj^aştıgmdan gorulme suresı azalacaktr 11 Agustos'ta Mars*WBBBe yuksekhkte ıken tam tutulma sırasmda kısa sure de olsa gormek mumkun olacak Jfipitor, ay boyunca gece yansından ıtıbdren Guneş doguncaya kadar yaklaşık 2 6 kadır parlaklıgı üe Dogu da Koç (Anes) takımyüdızmda gorulecek gezegen aym başlannda yukseklıgı yaklaşü< 59 derece ıken ay sonuna dogru yaklaşüc 56 derece ınıyor. Jupıter 4 ve 31 Agustos'ta Ay'm 4 derece Ku 645/21