Katalog

21. Yüzyıl: Bir değerlendirme ve çekleşmedı bır yoktur. unumuzde ongorulere kımse guvenFransız düşünür Jacques Attali "21. Yüzyıl Sözlüğü" kitabında Yuzyülardan Tarıhın çızgıselbazı kuramıegüımler berı var olan ezıcı mıyor Ongoruler dldatıcı, sahte ve (Güncel yayınalık, Türkçesi Kosta Sanoğlu) 21. yüzyılo ilişkin varlüdarını surdurecek tnsanlık boylece, ımpa guvenılmez bır etkınlık olarak kabul edüıyor Çağ atlama, bolluk ruyaları ve uy önemli bir değerlendirme yapıyor ve bugünkü dünyo, toplum ratorluklardan ulus devlete, mal değışınden para kullanımına tarımdan sanayıye, enerjıden bü garlık projelerı donemı şımdüık kapandı Buve aile ilişkilerinde yaşanabilecek dönüşümler hakkında bir gıye, ımeceden tıcarete nesneden hızmete kotun geleceklerın başarısızhgı, bugunun avunruyucu devletten devlete karşı okurmaya geçtı durucu etkısını açıklıyor Herkes kendı ozel sözlük hazırlama girişiminde bulunuyor. İlginç bulduğumuz Sureklı üerlemeler hem yaşam sevıyemızı, hem dunyasına kapanıp sadece eğlence dunyasıdeğerlendirmeyi,kısaltarak ve sözlükten bazı seçmelerle de bügı dağarcığımızı gelıştırdı, ınsan hakları nın bınlerce ekrandan sundugu parkk gerve demokrası butun dunyada yaygınlaştı Fakat, çeklerı seyredıp kabul edıyor Bu tutumunu dikkatinize sunuyoruz. eşıtsızlüder daha da buyudu, çevre kırlüıgı artanlamak kolay? Bu yuzyüda yaşanan en bu deyse dunya nufusu sedce 7 5 müyar Çogu kez yapüan onyuk barbarhklar, sonsuzluga dek mutluluk sozu veren şatatı nufusun artması şehırlerdekı duzensızhğe, kırsal bolgelegonüerın hatalı çıkmasının ardında, gunumuzun gerçeklenfatlı ongoruler adına yapümıştır rın de yoksullaşmasına yol actı nın büınmemesı yatar Ornegın 1984 yüında Bırleşmış MületButun bunlara ayrıca, aynı hataya dusmeden ırdelenBu ezıcı akmüarın devamını hıçbır engel durduramazler uzmarüarı Mexıco nufusunun 17 müyon oldugunu hesapjjereken, hem kahın, hem de gelecekbılımcı olan onsa gelecek yuzyüın olası gorunumunu betmleyebüınz lamış ve 2000 yüında 22 mılyonu aşacağını ongoruyordu, fa'ÜSlnanlannın ınarulrndz aptaflıgı eklenmıştır 21 yuzyüın ortalarına dogru dunya nufusu sekız mükat Mexıco nufusu 15 5 müyondan az olmuştur Aynı uzmanyan aşacak Kentiı gocebe olacak olan ınsanlann çogu, beş Matbaada kullanılan dokme harfler bulunduktan sonlara gore Sao Paulo nufusu 2000 yüından once 20 müyon sımüyondan fazla nufusu olan nefes ahnamaz kentlerde yaşara, Roma Germen Imparatorlugu Avrupa bırlığıru Latınce üe nınnı aşmalıydı (ama sadece 16 müyonda kaldı) 1984 yüınyacak Bu ınsanlan besleyebümek ıçın onbın yüda bugunku saglamayı, Vatıkan ıse lncü'ın okunmasıyla gucunu saglamda 10 4 müyonu aşması gereken Rıo de Janeıro nufusuysa sevıyesıne ulaşan tanmsal uretımı, otuz yüda üa katına çıkarlaştırmayı umuyordu Fakat tam tersıne, matbaada basüan ük hıçbır zaman 10 müyona ulaşmadı mak gerekecek Once kuzeydekı sonra guneydekı ınsarüar tatap Incıl olmasa da, ellı yüdan az bır sure sonra, yerh düde Kısacası 2000 yüına üışkm bazı tahmınlenn çok saçma yaşlanacak Yuzyüın ük yarısında guneydekı gençhk tutkulayazılmış dılbılgısı kıtaplan mülıyetçüıgın dogmasını, hcıl'ın oldugu ortaya çıktı Bır ornek vermek gerekırse, 1930 yüınnnı belırtecek, yuzyüın üoncı yansındaysa genel bır yaslan okunabümesıyse lanriya, lalıse ve ruhban sınıfinın aracüıgı da, Keynes 2000 yüında msanlann haftada sadece 15 saat ma devrımlerın gucunu azaltacak olmadan ulaşabılmeyı kolaylaştırmıştır Kısacası, bırleştırıcı çalışacaklannı ongormuştu olacagı sanılan bır yenılık, farklılaşmaya yol açmışür Demokrası ve ınsan haklan yaygmlaşacak DunyadaGenellıkle, gunumuzde veya eskıden gelecekbılımcı kı zengınhklerın uçte üası Asya'da uretüse de, ozgurlugu, Uç yuzyıl sonra Belle Epogue donemının gelecekbıolanlar, okurlannın gormek ısteyebüeceklerını, çok uzak bır tersıne çevrümeyı ve degışkenlık uzerıne kurulu Batı'nın delımcılen, gramofonun, hep grev yapmaya yeltenen orkestra tarıhın ajrkasına saklanıp ıfade etğerlerı dunya kalkınmasının ıtıcı gucu olmaya devem edemuzısyenlerınden kurtulmak ıçın ıyı bır meye çalışır Boylece bu tarıh gelcek Uç müyar genç bu kuıeselleşmış kulturun (gıysüer mufirsat olduğuna ınanmıştı Telefonunsa dıgınde ongorulerını denetleme Batı* aıle* erdem ve sadakat ahlakına doğru yozık, yemek, semboller, degerler, melez kahramarüar) ıçınde ozellıkle ışçılerıne gorunmeden emır olanagı ortadan kalkmış olur nelecek Ama bu bır yanılsama. Aslında açık yuyer alıp, henuz ucretsız olan veya kamusal, egıtımı, sağügı, vermek ısteyen patronlann ışıne çok yaAma "gelecekbılım" hakkındakı reklılık* uzerıne kurulu yenı bır ahlak anlayışı orvatandaşlıgı hatta havayı büe kuşatacak ve ıçınde yer alanlar rayacagı duşunuluyordu' bu suçlamalar gelecekten soz ettaya çıkacak Bu ahlak anlayişı bırçok aıdıyetı, bir ıçın çok kârlı, duzerüı bır pazarda alışverış yapacaklar ÇalışDaha guncel ongoruler de ayın tek kışıye dayalı olmayan ılışkılerın kabul edılmememızı engellememelı mak daha geçıcı bır etkınlık olacak Goçebelık, Sanalük, Lakorkurıçlukta Ornegın 1943 yüında sını sağlayacak Buna karşılık ozelhkle gelecek Ongoruye her zamandan daha çok bırent, Ağ anahtar kelımeler olacak Gelışım felsefesınden IBM Başkanı Thomas Watson dunyada kuşaklara ve doğaya karşı yenı gorevler* ortaya üıtıyacımız var Bu taşıt hızlandıgı Dolambaç felsefesme geçüecek Bır supersınıf, supersanahıçbır zaman beş adet bılgısayardan çıkacak. zaman farlan uzagı aydınlatmalı yüeşmış toplum ıçın, çogunlugu orta sınıfın oluşturdugu ve daha fazla satüamayacagını açıklamışDunyanın gıderek hızlandıgı da kanıtlanmış bır gerçek başkalarının goçebelıgını yaşayacak superçağdas bır kultur tır, 1973 yüında, bır dığer buyuk bılgısayar şırketı, Dıgıtal Aynca bu buyuk yarüışların yanında mantıklı ornekler yaratacak Eguıpment'm kurucusu Ken Olson, hıç kımsenın hıçbır zade yok de<3ü Yeter h bu orneklerı dogru yazarlarda arayaman evıne bılgısayar almak ıstemeyecegını soylemıştır 1960 Teknolojı yaşam şeklımızı değıştırmeye devam ede lım Yazı hokkabazlannda degü bırkaç aydında arayahm yüında, daha sonra Nobel odulu alan Amenkalı ekonomıst cek Teknolo]inın onernını de çok fazla onemsememek gereOncelıkle de, 20 yuzyüın teknolojık gelışmelerını herkesten Robert Solow, yuzyılm bıtımınderı once SSCB'nın, ekono kıyor, çunku Tıtanık, Hındeı±ıuıg, Challenger Çernobıl SPdaha ıyı ongoren veya en azırıdan duşleyen Jules Verne ve rnık dlaııda ABD'ye karşı kesın bır zafer kazanacagını ongorveso, Bopal gıbı bırçok facidyd yol açtı, başka facıaldra da yol Arthuı C. Clarke gıbı bılımkurgu yazarlarında Gunumuzmuş, bu goruşu de unlu C1A Başkanı Allen Dulles tarafından de büımkurgu edebıyatı hâlâ olası da onaylanmıştı Aynı donemdp, gunumuzde goruşlerıne ha gelecek senaryolan ıçın zengın bır lâ çok saygı duyulan dunyaca unlu bırçok uzman, yuzyılm bıNufusbılım*, sanat*, cınsellık*, sıyaset* gıbı bırçok farklı alanda onemlı sonuçlara yol açan en fazkayridk Lovecraft, Asimov, Bradtımmden onre Hmdıstan ve PaJastan'ın çok buyuk bır btlık la alt ust olmuş kurum bury, Heinlein, Vonnegut bazen tan rnahvolacuğım ongoımuşlerdı lam da yeşü devnm" Bugunku durumuyla, aıle kurumu varlık nedenı olan çocuklara btr kultur ve ısım ıletmek olan gelecegı dogru olarak tahmın etmışsayesınde bu ulkelenn kendı tuketımlerını karşılayabılecek toplumsal ışlevını yerıne getıremıyor Kuzey*'de gençler ekran başında anne veya babalarıyla gelerdır Butun bunldra, gelecektekı çırdıklennden daha fazla zaman geçırıyor Cuney*'deyse kent goçebelerının* buyuk çoğunluğu kadar tarımsal uretıme başlamadan once, Roma Kulubu uyeen kuçuk yaşlardan berı yalnız yaşıyor Bıreycılık* ve pazar* kuralları yapılan seçımlerden gerı doestetıgm, aydınlık VP ınce ımgesının len 19/ü yüında dunya petıol rezervlerının 2010 yüında tunulebılıneceğını (ozelhkle de evlılık* konusuyla ılgılı seçimden) behrtıyor Gunumuzde boşanbetımlendıgı sınemayı, çızgı fümlen, kenecegını açıklamıştı, gunumuzdeyse en az onumuzdekı mayla bıten bırlıktelıklerın oranı uçte bırken, bu oran gunumuzdeyse bügısayar oyunlarını yuzyüa kadar rezervlerın yeterlı oldugu saptanmış dururnıkı katına çıkacak Herkesın bırçok evı olacak boylece eklememız dogru olur da Hatta daha kolay bır büım gıbı gorunen nufusbılıme da çocuklann aynı anda bırçok annesı, bırçok babası olayandırüan ongoruler çok hatalı çıktı 1932 yüında Fransa nuSonuçta, gelecegın ırdelen cak Buna karşılık her aıle de herkes ıçın bırçoklan arafusunun 1975 yüında 39 müyondan az olacagı tahmm edümesı, ınsanın kendı hatalarının farkısında bır yuva olacak Daha sonra yavaş yavaş, gızlıce, mıştı fakat nufus 53 müyondan fazla oldu 1970 yüında dun na varmasıyla zengınleşCgınden bu çok daha onemlı bır devrım* gerçekleşecek. Art arda ya nufusunun 2030 yüında 15 müyarı aşacagı, 1990 yüındayaıle sahıbı olmak yetmeyecek. Insanlar aynı anda bırhatalar genellüde teknolojık geüşçok aıleye sahıp olmak ısteyecek Çok kadınla ve çok sa 2030 yüında 9 müyar olacagı tahmm edümıştı, gunumuzmelerı fazlasıyla onemsedıgımızı, erkekle evlenmek tekrar gen gelecek, tıpkı bu gorece ote yandan geleneklenn, toplumsal çoğulculuğun ortalama yaşam suresının duşuk olması, degerlerın ve sanatın gelışmesını çocuk olumlerının fazlahğı ve çahşacak ınsan sayısının kuçumsedıgımızı ortaya koyuyor Bu azlığıyla açıklandığı zamanlarda oldugu gıbı Butun bu hatalar bıze matematücsel genelleş etkenlerın ters gehşımıyse, 20 yuzyılda "ılkel" olarak tırmelere hıç guvenmemızı, yenı bır > adlandınlan ılışkılere gerı donulmesıyle sonuçlanacak Oevletın* guçsuzleşmesıyle sanat, toplumsal ve uluslararası kuKadın* ve çocuk haklannın korunması tekeşlıhğe bağlı teknolojının muüaka donemın guçlurumlar* ıçin gerekli maddı desteğı sağlama yontemıne donuşeolmaktan çıkıp gelır* elde edebılmeye bağlı oldugu zalerının ışıne yarayacagına ınanma cek Hıpersınıfın* en zengınlerı, sonsuzluman, açıkyurekhhk* aldatmadan aynı anda bırçok varlığı sevebıleceğımızı kabul etmemızı sağlamamızı sıradışüıkta yenı olanı bulğa* ulaşma bur|uva ıdealınden vazgeçıp, dığı zaman en buyuk değer yalanın reddı oldugu zaman, aşk bır mulkıyet şeklı olmaktan çıkamayı ogrettı Dogal olarak geçmışte servetlerının buyuk bolumunu çocuklarıcak Aynı anda bırçok aıleye sahıp olmak açıkça kabul edılecek Kadınlar ve erkekler, birını terk na değıl kurdukları vakıflara bırakacak kı basıt kuramsal şemalara da guetmek zorunda kalmadan aynı anda bırçok eşe sahıp olabılecek. Boylece 19 yuzyıldakı şekhyle hayırsevervenmemeyı oğrendık Marksızm ge Bu çokuyrukluluğu* desteklemek ıçın yavaş yavaş, ılerıde başka alanlarda da (eşzamanh vatanlık tekrar ortaya çıkacak, ama bu sefer lecegı sınıfların bır çatışması Lıbedaşlıklar veya mulkıyetler) kullanılacak yenı yasal duzenlemelerı yerleştırmek gerekecek Bu kodunya olçeğınde olacak Kurumlaşmasınudakı ılk deneysel adımlar 20 yuzyılda atıldı Ikı farklı ulustan kışılenn evlıhğınde çrfte vatanralızmse aklın gelışmesı olarak go nın da ılk aşaması kardejlik'ten geçıyor daşlığa ızın verıldı, yazlık bolgelerın tek sahıbının olmaması vs guçlu bır hareketın komık goruruyordu Tabıı kı butun bmüaı qeı G AHLAK AILE BİLİM VE SANAT KORUYUCULUGU nen ılk adımlarıdır 645/18