Katalog

ooof off line ÜÇ SİHİRLİ HARF : I.P.O. Tanol Turkoğlu fianoTOyahoo com) IPO Ingüızce Initial Public Offering kelımelerının kısaltılmışıdır Bu kavramın Turkçedekı karşıhğı ıse borsa deyımlermden halka aızdır Yanı ozel bır şırketın hısse senetlerırun borsaya çıkması, herkesın alıp satabüecegı bır meta hahne gelmesı IPO lann Intemet ıle ılışkısı olan fırmalarda uygulanması, genel geçer kurallan hıçe saymasm dan dolayı sanal dunyanın onemlı olgulanndan bırı halını aldı Oyle kı Intemet sayesınde ük dolaı milyoneri ve dolar milyarderleri şırketlerım IPO yaparak borsaya çıkaran kışüer oldu Peb sanal kuruluşlann IPO'lannın dıger şırketlere oranla bu denlı para kazandıncı olmasının gensınde neler yatı? yor Bu soruyu cevapladıktan sonra ıse başka bır soruya daha cevap arayacagım Bır gecede dolar mıtyonerı olan ? kışılenn yaşamları nasıl degışıyor TAM ÜCRETSİZ İNTERNET ERİŞİMİ Avrupa ve ABD'de çeşıtlı Intemet servıs sağlayıcüarı hızmetlerını bedava sunma yolunu seçtüer Intemet'ın hızla gelışen bır alışverış ortamı olması, tuketıcüere çabuk ve yaygın erışım sağlaması uretıcüenn dückatını çekıp bu alana yonelık reklamlannı artünnca servıs sağlayıcüarı ne kadar tuketıcıye ulaşabüırlerse o kadar avantajlı olacaklannı kavradılar ve çok sayıda kıülanıaya sahıp olma ıstegıyle servıslerını bedava sunacaklannı açüdadüar Bu uygulamaya her geçen gun yenı Intemet fırmaları kaülıyor Ingütere'nın Freeserve şırkeünın ardından bazı telefon şırketlerı perakendecüer ve bankalar abone ucretı ıstemedıklerı Internet servıslerı açtüar Bu geüşme Ispanya, Pransa ve Almanya'da da ya şandı Ama alana yenı gırenler daha da ıddıalı Yalnızca Internet servıs saglayıcısı ucretını almamakla kalmayacaklarını, kullanıcüann telefon gıderlerını de ucretsız hale getıreceklerını soyluyorlar Buyuk Internet Servısı Saglayıcısı şırketler bu gelışmeye ıtı raz edıyorlar ancak ne kadar dırenebüeceklerı bellı degü Çunku Intemet kullanımının artmasını ısteyen herkes bu uygulamaları desteklıyor Uygulamaya başlamasmdan sonra 1 ay ıçınde Free»erve'ın 1 müyon kullanıcısı oldu Bu sayı AOL Avrupa'nın kullanıcı sa yısından fazla AOL ucretsız abonelerın kımlık ve adres bügüerı sağlam kullanıcı tabanı olmadıgını üen suruyor Boyle duşunulunce en ıyı ucretsız Intemet servısını bu servısı başka bır servıse ek olarak sunabüecek olan telefon şırketlerının verebüecegı ortaya çüayor Preeserve sorunu olmadıgını soyluyor Bu uygulama desteklenıyor Ozellüde Avrupa'da ucretsız Internet enşımının ABD üe aradakı teknolojı açıgını kapatmaya yardımcı olacagı duşunuluyor KAZANMASURECI? • " " r • . • Soruya cevap vermeden once paranın IPO ile nasılkazanıldıgını kısaca açıklamakta fayda var Borsaya çıkacak şır ket, IPO yapmakla yetküı bır şırket tarafindan bellı bır prosedure gore hazırlanıyor ve onceden açıklanan bır tarıhte şırketın hısselen borsada ışlem gormeye başlıyor Şırketın hısselerı borsaya ılk çıktıgı gun o derece yuksek bır pnm yapıyor kı ılk gunun sonunda bu şırketın hısselerını almış olanlar (sadece bır gun ıçınde) yannmlannın ikl ile örneğin 40 katı arasında para kazanmış oluyorlar Hısselerı ılk gun kımler aldıgıru sonra açıklaraak uzere, bellı galıplerı hemen saptayalım Bunlar şırketın sahıplerı ortakları ve kısmen de çalışanları Yanı şırkeün sahıbı ya da ust duzey yoneücüerı bu ışlemden en çok para kazanan kışüer (doğal olarak da boyle olmalı degü mı?) NEDEN? Aslında borsaya ük çıktıgı gunde ınanümaz dal galanmalar yapan russeler ük defa Intemet üe ügüı şırketlerde gorulmedı Bu turun ük ornegı biyotaknoloji sektorunde 1980'lerın sonlannda Genentech adlı bır hrmanın IPO'su sırasında gozlendı Pekı hısse senedının daha ük gunden bu denlı yuksek rruktarda kazanç getırmesının gensınde ne yatıyor9 Bır hısse senedının degerlı olması şırketın kârlüıgı üe cırosu üe ımajı üe ıhşküendırüebüır Bır de tabıı spekulasyonlarla Oncelerı bıyoteknolojı ve şımdı de Intemet fırmalannın altust ettıgı kurallar da kısmen bunlar Borsaya çıkan Internet fırmaları herhangı bır guçlu fırma kârh firma, degerlı fırma ımajı çızmış olmuyorlar Aksıne bu ımajdan çok çok uzaktayken borsaya ozellıkle çüayorlar Pekı yıne de bırüerı bu hıs selerı ük gunden neden alıyor? Nedeni fu: Borsava çıkan bu fırmalann geleceğıne baküıyor Eger bugun olmasa büe gelecekte bır fırmanın buyuk paralar kazanüacagına ınaralıyorsa, hısseler ük gunden kapısılıyor '.,. . İRLANDA DA İNTERNET ATILIMI Irlanda Başbakanı Bertie Ahern hukumetının Internet polıükası konusundata ye nı planlarını açüdadı Buna gore, Irlanda hukumetı ulkeyı elektronık tıcaret merkezı yapmayı hedefhyor Ahern yurtdışı yatırımlarını korumak ısteyenlerın etcaretın onemını kavraması gerektıgını soyluyor Irlanda'nın hedefı 2002 yüına kadar 850 müyar dolarbk etıcaret hacmı gerçekleş tırmek Irlanda ABD'lı fıber optüc ağ şırketı Global Cros sıng üe bır anlaşma yaptı anlaşma temelınde 2000 yüının ortasına kadar Internet'e baglı bır kuresel "super otoyol" agına sahıp olacak KtMLERALABlIİR? f ' . . . . . . Dk gun bu tur hısselerı borsada almak hıç de kolay degü Hatta sıradan bır yatınmcı ıçın neredeyse ımkânsız Çunku IPO surecı şu şeküde ışlıyor Şırketı IPO surecınden geçırecek aracı fırma bır yandan yasal ışlemlerı gerçekleş tırırken bır yandan da yuksek portfoylu muşterüerıne ve kendı muşterısı olmasa büe yıne de cebınde çok para olan "yaglı' muşterüere gıdıyor ve borsaya çıkaracagı fırmanın gelecekte nelerı nasü yapacagına daır sunumlar yapıyor Amaç cebınde para olan bu buyuk muşterüerı çekmek ve ük gun, hısse senedının kaymagını bu muşterüere yedırmek Ote yandan bu hısselerı alabüen yuksek portfoy sahıplerının de uyması gereken bazı yazüı olmayan kurallar vaı Bunlardan bır tanesı spekulasyonu ortadan kaldırmaya yonelık Ilk gun hısse senedı alanların bu hısselerı bellı bır sure (on gunden bırkaç aya dek degışıyor) boyunca elden çıkarmamalan beklenıyor Bırısı bu kuralı çıgnerse karşısına yasal bır engel çıkmıyor Sadece ondan sonrakı IPO larda oncelüdı musterüer lıstesmden adı çıkarüıyor Bu tur bır oncelıklı muşten olabümek çogunlukla ABDdeh pension fund denüen bızdekı Emekli Sandığı turu or qdnızdsyonldra nasıp oluyor (bızdekmden farklı olarak bu sandıklar ozeldır ve emeklılerıne yuksek gelır getınrler) Bıreysel bır yatırımcının bu gruba gırebümesı ıçın ıse en az y a n m milyon dolarlık bır portfoye sahıp olması gereğınden bahsedüıyor BEDAVA İNTERNET İN SORUNLARI GeoCıtıes toplulugu herkese ucretsız eposta olanagı sağlamanın otesıne geçıp herkese ucretsız Web sayfası hazırlama olana gı sunmuş ve bu olanaklan tanırken olanaklan kullananlann kabul etmış sayüacakları koşıüları gosteren şartnamesını sayfasına yerleştumıştı Son gunlerde Yahoo taraftndan yoneülen Geocıtıes bu şartnamede degışüdüder yaptı ve ucretsız Web sıtesı olanagını kul lanmakta olanlann yenı koşullan kabul etmış sayüacagını açıkladı Bu defa koşullar Web sayfası duzerüeyıcüerının urunlen uze rınde tasdrruf hakkını Yahoo'ya verme anlamına gelen maddeler ıçerıyordu Yahoo kullanıcüarın urettıklerı metınlerı kıülanabüecek, uzerlerınde degışıklüc yapabüecek yayımlayabılecektı Web sıtesı sahıplerı hızla seslerını yukselttüer yenı şartnameye ıtıraz ettüer ve dunya çapında orgutlu şeküde sıteyı boykot edeceklerını soyledı ler "Boykotyahoo" web sıtelen açüdı Bunun uzerıne Ydhoo şdrtnamesını duzelttıgını açüdadı GeoCıtıes'ın sagladıgı olanaklardan yararlanan 4 6 müyon kadar Web sıtesı sahıbı oldugu büınıyor Çogu amator olan bu kul lanıcüar sıtelennde ügınç bulduklan konuları ışlıyor, sanat urunlerı sergüıyor tartışmalar açıyor kısaca&ı yaratıcı guçlennı ortaya ko yuyorlar Bırçogu çok ügınç bulunan bu sıteler hdkkınddkı ovguler çok sayıda başka kullanıcıyı GeoCıtıes'e bağlanmaya yoneltıyor Hazırlayan Nezıhe Bahar SONRAKI HAYAT ? Bu sureçten buyuk kârlarla çıkan şırket sahıplerı oncelıkle en az altı ay ellerındekı hısselerı ısteseler de sdtamıyorlar Aslındd çok zorda kalmadıklan surece hıç satmamalan gerekıyor Başkanı oldugu şırketın hısselerını ehnden çı karan bır şırket gelecegı karanlık bır şırket demektır degü mı? Ornegın Netscape'in IPO sundan sonra müyonerler sınıfma gıren Mark Andreessen fırmasının ük senesınden sonra kotulemeye başladıgı bazı donemlerde elınde kı hısselerın bır kısmını elden çıkarmıştır Genelde bu tur akşamdan sabaha müyoner olan şuket kurucularının hayatları pek degışmıyor Onların müyonerhk lerı kâgıt uzerınde kalıyor Yahool'nun kuruculan hâlâ unıversıte yülarınddn kalma evlerde yaşayıp, benzer arabalar kuUanıyorlar Kımısı Andreessen gıbı ışe ogleden sonra üade gelıp yapacak bır şey bulamadıgından sıküarak bırkaç saat sonra çüap gıdıyor Kımısı ıse JLmazon.com un kurucusu Jeff Bezos gıbı yenı maceralara yelken açmak uzere aynı hızda çalışmasını surduruyor (Bezos IPO surecınden geçtıkten sonra Amazon com un Avrupada üa şubesını açtı kıtabın yanı sıra cd satmaya başladı ve muzayede ışıne el attı) IPO belkı de tok ve ya da mecburen tok gorunmek zorunda kalan kaşüere açık oldugundan bu denlı yuksek kazanç getırıyor Ote yandan yakın zamanda IPO'lara normal yatınmcüarın da katümasını saglamak uzere gırışımler de baş ladı flgüenenlere duyurulur1 Bu yazı ıle ılgıh web sıtelen htlp.//wwwıpocorrı http //www ipocentidl.com/ http //wwwıpu fund com/ * http //wwwıpoddtd curnV ktty.'jîyıvüvıpon.?t/ http //wwwipolınancid) com/ http //wwwıporrtonılQr,com/ faHp //www genentech çgrrj 645/14