Katalog

Lösemi ve doku bankası üzerine TÜRKİYEVE ORTAR BABUNA İÇİN BAŞLATILAN DOKU BANKASI İÇİN KAN BAĞIŞI KAMPANYASI HAKLI TARTIŞMALARA YOL AÇTI. BU SAYIMIZDA, TÜRKİYE BİLİMLER AKADEMİSİ'NİN BU KONUDAKİ AÇIKLAMASINI YAYIMLIYORUZ. TARTIŞMAYI SÜRDÜRECEĞİZ T ürkiye Bilimler Akademisi "Genel Kurulu" ve "Akademı Konseyı" ulkenuzdekı kemik ili$i nakli konusunu gonışerek ve bunyesındekı ügüı bılım ınsanlanna bu konuyu ınceleterek goruşunu kamuoyuna duyurmd karannı almıştır Losemı (kan kanserı), her yaşta gorulebılen ve hucrelerın kokenı, morfolojısı bı yolojık davranışı, ımmunolojık ve geneük vs belırülerı gı bı ozellıklen açısınddn karmaşık (heterojen) bır hastalık lar grubudur Hastalıgın ortaya çıktigı yaş, belırtilen tıpı ve ozelhklerıne gore ilaç tedavisi (kemoterapı) ıle bugun buyuk oranda şıfa sağlanabümektedır Kemık ılıgı naklı ıse ancak bazı losemı turlermde, uzmdnldrcd belırtilen koşullarda uygulanabılen çok pahalı ve onemh yan et küerı olan bır tedavı yontemıdır Kemık ılıgı naklının başa rı şansı alıcı üe verıcı arasında doku tıplerının uyumuna dogrudan bağlıdır En başanlı sonuçlar ıkız kardeşler arasındakı nakıllerden alınarak aralaruıda hıçbır dkrabalık bagı bulunmayan kışüer arasında ılık naklı cıddı sorurılar getırmektedır ,ANCE, calan da dıkkate ahnmalıdır Bu kampanya ıle yurtdışına hem genetık bılgı hem de buyuk bır malı kaynak aktanmı yapılmaktadır Boylece dış ulkelerde yapılacak DNA analız yolu ıle hastalıklara yatianlık ya da dırenç saglayan genler ilaç metabolızmasını etkıleyen gen bılgılerı vb elde edılebılır Bu bılgılerm bılımsel dmaçlı kullanımı kuşkusuz ınsanlıgın yaranna olacaktır Ancak, ınsan genomu aruktıcarı bır meta halıne gelmıştır ve toplumlara ozgu geneük bılgıler degerı mılyonlarca dolar tutan ticarı yatınmlara kaynak oluşturmaktadır Ote yandan tıpta hastalık açısından bakıldıgmda klınık bulgulardan once ya da dogum oncesı tanı ve gelecekte saptanacak genlerın ya da urunlenn tedavı amacıyla 'ilaç" (drug) olarak, veya "aşı" olarak kullanımı soz konusu olabılecektır Kan veren kışılerın alınan kanın kullanımı hakkında yeterınce bılgılendırümelerı, (amaç dışı kulldnümdyacdgına daır guvence verılmesı) kendüerme testlerın yapıldıgı laboratuvarların ve mahyetlenn açıklanması gıbı temel etik koşulların ve yasal haklann yerıne getırılmesı ge rekmektedır Batı ulkelerınde uluslararası projeleıde genetık materyale kımlerın ulaşabüecegı, bunun kımın malı olarak ve hangı amaçlarla kullanılabılecegı çok sıkı bır şekılde denetlenmektedır Ulkemız ınsanının kanlarının genetık ^çıdan kulldnımı konusunda ddhd ıyı bügüendırdmek ve soz sahıbı olmdk hakları korunmalıdu Bilimsel kriterlere gore ve ulkemızın 'ekono mık" ve "sosyal" ozellıklen dıkkate alınarak Turkıye'de oncebkle yakm akrabalar arasında kemık üıgı naklının desteklenmesı ve gelıştırılmesı gerekmektedır Ulusdl kemık üıgı bankası kurulmdsı gıbı gırışımler duygusal temele dayalı, plansız, programsız ve getırı/gıder hesaplamalan yapılmamış kampanyalarla degıl, bu konuda dene yımlı ve bınkımı olan kışı ve merkezlerın katılımıyla ve desteklenmesıyle gerçekleşürılmelıdır Bılımsel konularda ıncelemeler ve danışmanlık yapmak, toplumda büımsel yaklaşım ve duşuncenm yayümasıru saglamak ıle gorevlendırümış olan Türkiye Bilimler Akademisi ulkemızde ınsan saglıgıru ılgılendıren her turlu guışunde bilimsel, yasal ve etik kuralların (Ulusal bioetik kurullann ıznı alınarak) tıüzlıkle uygulanması gerektıgı goruşundedır Kamık ılıgı naklı Turkıye'de yaklaşık 15 yıldan bu yana uyguldnrridktadır Yurdumuzda uluslararası kerruk üı gı naklı kuruluşlarına uye kabul edılmış 9 merkez bulunmaktadır ve bugune kadar 900 hastaya ılık naklı yapılmıştır Bunlann buyuk bolumu doku tıplerı uyan yakın akrabalar arasında gerçekleştırılmıştır Son gunlerde kamuoyuna yansıulan bılgüere gore ulkemızde bu konuda hıçbır çalışma yapılmadığı, hastala ra tanı konamadıgı, ıyı tedavı uygulanamadıgı, hatta losemıde ılık naklı dışında tedavı seçenegı olmadıgı, ılık naklı ıle de kesın şıfa saglanacagı gıbı bılımsel gerçeklere uymayan ıfadelerle hastaların yanıltıldıgı gorulmektedır Bu tutum hastaların hekımlere ve Turk saglık sıstemıne guvenını sarsmakta, hastalan gerçek dışı beklentüere ve ya umutsuzluga yoneltmekte ve bu alanda yıllardır çahşan Yetlfkln genç blr doktor olan Oktar Babuna'ya TüHtlye sahip çıktı. Ama, kan bankası olayı, tamamen dışardan yönlendlrilen ve ne olduğu açıklanmayan, aynntaını sadece Babuna 'nın bildiği, halkın ve Türkiye Cumhuriyetl'nln lyl nlyetlnl istlsmar eden blr olaya dönüftü. bılım ınsanlannın emeklerının goz ardı edılmesıne yol açmaktadır Onbınlerce gonulluden kan almarak yurtdışında ozel laboratuvarlarda doku tıplerı bakımından test ettırıl mesı şeklınde surdurulen kampanyanın başka bazı sakın dörtköşe Saldırı Nanemolla Unıversıtesı (NU) ogretım uyesı Pıref Okkeş, ılıntılıılıntısız bır nedenle tartişügı meslektaşı Pı lef Nurı Alımalah'ın teoremını oldurdu Olay NU Mıllı Matematık Bılımlerı Bolum Başkanlıgı'nda dun sabaha karşı saat 10 00'da, dıger ogretım uyelerının sabah çaylannı yudumlayıp gazetelerme gozattigı ve ogrencüerın boş geçen derslermde şarkı ve turku soyledıgı sırada meydana geldı Pıref Okkeş, Pıref Nurı Alımalah'm teoremıne kalemıyle sekız el murekkep fırlattı Alımalah'ın teoremı olay yerınde okunmaz hale gelıp yaşamıru yıtırırken Pıref Okkeş suç unsuru dolmakalemıyle gozaltına alındı Gorgu şahıtlen, uzuuun yıllardır Bolum Başkanlıgı yapan Pıref Nurı Alımalah'ın geçen seçımlerde Mıllıyetçı Matematık Partısı nden kontenjan adayı oldugu, seçıle meyıp bunalıma duştugu ve seçımlerden sonra turettıgı 640/22 Pırefesör H. ökkeş büumum teoremlerde partısıru kuçuk duşurdu gu ıçın Pıref Okkeş tarafından murekkeplendı gını savundu Pıref Okkeş'ın katlettıgı teoremın "Fermat'ın Kuçuk Teoremı"ne çok benzeyen dış mıhraklı bır teorem oldugu ve Okkeş'ın hem kuçuk, hem de dış mıhraklı teoremlerı NU Mıllı Matematık Bolumu'ne asla sokmadıgı ve "gerekırse bu yolda murekkep atar, murekkep yenz; şehıt büe oluruz" dedıgı ogrenıldı Pıref Okkeş daha once de Bolum Başkanı Pıref Nurı Alımalah'la kıyafet yonetmelıgı konusunda takışmış, bolume pıjamayla ge\sgıder olması bolumu bolmuştu Pıjama konusundakı anlaşmazlık NATO'nun devreye gınp her üa pırefesore de ultımatom vermesinın ardından "natomermer, natokıyafet" anlaşmasıyla sona ermıştı