Katalog

Eyvah burnum tıkandı! Hava yolunun bekçisi neden çalışmaz, burun amellyatlan neden başarısız olur? Mehmet Ömür* Nobran ' Zaten bıhrım, sen mısaur seversm, Bu şapka asmak ıçm ne mukemmel bır ıcat1" şaırane "Eyburun butun cıhana ınat, Senı baştan aşağı nezle etmeye kaadır Tek ruzgâr bulunamaz karayel mustcsnadır1' Hazm Bırdekanarsa Kızudenız1 Ne bela Hayran ' Lavantacıya ne mukemmel bır tabela" Lmk "Bu tannlann bmdığı bır gemıdn" Sauyane ' Abıde ne gunlen gezıhr" * * Cyrano üe Bergerac dan bır pasaj çevın Prof Sabrı Esat Sıyavuşgıl e mutlu kı burnumuzla ılışkımız Cyrano'nunkı gıbı degü Pekı bız burnumuzu gerçekten tanıyor muyuz ? tnsanoglu bır organın degerını genel lıkle hastalandıgında anlar Oysa bümek ve anlamaya çalışmak yanı tanımak burnumu zun gerçek yuzunu bıze gosterebılır Bu yazıda hava yolumuzun bekçüıgını ustlenmış olan burnumuzu ve tıkanıklıgını anlatmayı amaçladık Burun devreye gırmeden de hava almanın olası olması gırtlak kansen nedenıyle gırtlagı alınmış kışılerde dogrudan hava yoluna açüan trakeotorru dedıgımız bır dehkle oldugu gıbı burunsuz da yaşa yabüecegımızı duşundurmektedır Ancak eskı Mısır'da 'kım kı burundan nefes alabılıyor o kışı hayatta ve saglıklıdır" ozdeyışı yaygındı Burun konusunda pek çok araştırma yapmış olan Proctor, burnun koku al ma organının çok otesınde oldugunu belırtmıştır N burnu büe ukanmışfır Bu yuzden de çeşıtlı ılaçlar (eczaneden, komşudan veya otlar dan vs) kulldrurız Çogu kez de doktora başvururuz Bu sorun sureklı hal ahrsa kro rak burun tıkanıklıgından bahsedüır Kronık burun tıkanıklıgı çeşıtlı hastalıklardan travmalardan veya amelıyatiardan sonra gelı şebılır Bu durum KBB uzmanı ıçın zorlu bır ugraşın habercısıdır Çunku hem hastarun yakınmalannın gıdenlmesı hem de tıka raklık nedenının ve olası sonuçlarırun saptanması KBB uzmanının onune analıuk yontemle çozulecek bır denklem olarak çıkar Burun tıkanıklıgı kışının hem ruh halını hem de fum vucudunu etkıler Burun ükanıklıgının bırçok nedenı ve vucuda olumsuz etkılen vardır Burun tıkanıklıgı once kışının huzurunu kaçırmakla ışe başlar Daha sorıra koku ve tad alma duyulan kaybolur Burun tıkanıklıgı bır tumore baglı ıse kışının hayatını tehdıt eder Bazen surekh burun çekme ya da oluşan deformıteler nedenıyle toplum dısı kalmasına neden olur maya başlanmıştır Burnun dış goruntusunun ıse nefes almayla dog rudan bır ılgısının olmadıgını büıyoruz Bur nun bır gınşı ve bır de ıçı vardır Gırış derı ve kıllarla kaplı olup nazal valv denilen burnun en dar kıs'mı buradadır Bu bolge burun delıklerı nın dışandan gorunen kenarlanndan 2 cm ıçerıde bulunur ve yuzol çumu 0 30 cm2 kadardır Burun ıçı de olduk ça dardır konka denilen yan duvarlarda bulunan yapılarla orta bol meyı yapan kıkırdak septum arasında sadece 12 cm aralık vardır Burun ıçını ınce bır zar doşer Zan meydana getıren hucreler uzerınde tuyler vardır Hucre basına 200 tane olan bu tuyler hareketlıdır onden arkaya burun gerı sıne dogru hareket ederler Dakıkada 1000 kez hareket eden bu tuyler uzerlerındekı salgılan arkaya genıze dogru atarlar Genıze gelen bu salgılar yutkunma hareketlerıyle mıdeye ındırüır Boylece saglılara ya pışıp kalmış toz toprak ve mıkroplar mıde asıdınde tahrıp edılırler Tuyler uzerındekı salgüar dakıkada 6 mm hızla genıze dogru ılerler Bu hız salgüarın yogunluguna gore degışır Tuyler uzerındekı salgı tabakası da onemlıdır Altmdakı mukoza tabakasını dışaııdan gelecekfizıkıve ütıhabı etkenlerden korur Salgı ıçınde lızozım proteaz ınhıbıtorlen, fıbrınolılık maddeler kukurt asıt mukopolısakkarıd ve mukoproteın gıbı çeşıtlı maddeler vardır alma bolgesınden geçer Onun ıçın burnumuzu çekerek koku almayı kolaylaştırmaya çalışınz Hava verırken ıae geçış daha duzensızdır Burun içine bakış Burunla ügılı hemen tum bügüer 20 yuzyılda toplanmıştır Burnun başlıca gorevı akcıgerlere gıdecek olan havanın toz toprak ve mıkroplardan arındırüması, kuru ve soguk ıse nemlendırüıp ısıtılmasıdır Burnun bunlann dışında havadakı maddelerın kokusunu alarak kısıyı tehlıkelerden korumak veya çeşıtlı lezzetlere ulaştırmak gıbı duyusal gorevlen de vardır Havadakı alerjı yapıcı maddelerm vucutla ük karşı laştıkları yer burun oldugundan burnun bagışıkhk sıstemınde de gorevı vardır Endoskop demlen ışıklı çubuklann burunda kullanılmaya başlanmasıyla bırlıkte burun ıçı daha ıyı gorulmeye ve tanın Burnun temizlik, ısıtma ve nemlendirme işlevi Burundan havanın nasıl geçtıgmı gordukten sonra nasıl temızlendıgıne. nasıl ısıtılıp nemlendırüdıgıne bakalım Buruna gıren havanın 5 mıkron ve daha buyuk ta necıklerm tamamı, 23 mıkron olanlannda %50 sı burunda tutulur 1 mıkron altındakı tanecıklerın hıçbırı burunda tutulamaz Hapşırık ve oksurukle havaya saçılan tukruk tanecıklen ıçerdıklerı mıkroplarm kume oluşturmaları nedenıyle burunda tutulan tanecıkler grubuna gırerler ve bu mıkroplar burun salgılan ıçınde bulunan anfıkorlar aracüıgı üe suratle tahrıp edüırler Burnun filtreleme ozellıgı dakıkada 1820 kez solunum yaptıgımızda en duşuktur Daha yavaş ya da daha hızlı nefes alıp verırsek daha ıyı filtreleme ısı yapüır Hava kırlüıgı yapan maddelerm burun çalışması nı çok olumsuz etküedıgını de büıyoruz Havada 5 ppm konsantrasyonunda bulunan kukurtdıoksıt, aynı saf oksıjen gıbı burnun temızleme ozelhgını yavaşlatır Odun tozlan burun on kısmındakı hucrelerde şıddetlı tahrıs yaparak kansere dek gıden sorunlar yaratabüırler Nıkel ve krom ıse aynı durunju burnun alt kısımlarında oluştururlar Formaldehıt tahrış yapar buna karşm toluenın hıçbır olumsuz etkısı yoktur Burun tıkanmasın! Herkes burnunun tıkandıgını hatırlar Sultan Abdulhamıtın buyuklugu üe unlu Burundan havanın geçişi Hava burun delıgıne 60 derece açıyla gelır ve nazal valv de nılen dar bolgede yatay olarak yonlemr ve orta konka denilen burun ıçı yapıya dogru akmaya başlar Bu yapının altındakı oluk uzerınde yuzeyden 1 mm yukseklıkten geçerek genıze gelır Havanın geçış mıktan en dar olan yer olan nazal valvde dakıkata 12 5 lıtre suratı ıse sanıyede 6 5 metredır Burası havanın en hızlı geçış noktasıdır Bu noktadan sorıra hava akım hızı hemen duşer ve anatomık yapı nedenıyle hava turbulansa gırer Havanın buyuk bır kısmı orta konkanm altındakı oluktan geçer, daha az mık kemerll burun tarda tabandan en az Cskl Yunan heykellerinde burunlar tahribat görmüf olmatma rağmen "Crek" denilen mıktarda tavandakı koku yapısına sahlp olduklan biliniyor. Sağda Ise Cyrano de Bergerac'ın btr karikatüru. 640/18 Burnun klima özelliği Havanın burunda turbulans yapması, burun dokulan üe daha süa bır karşüaşma ya neden olur Bu karşüaşma sırasında ısı ve nem degış tokuşu gerçekleşır hatta su da erıyebüen gazlar da emüır Burnun bu ozellıgı sayesınde kutuplar ve çoldekı üclımler gıbı uç ısüarda büe hava burun geç tıgınde vucut ıçındekı havanın ısısma ve nem oranına yaklaşmış olur Agız sol