Katalog

unumu yapanlarda ise hava gırtlagın altına indıginde çok az degisiklige ugramıştır. Burun siklusu ve burun direnci Bu kavramlardan burun siklusu 34 saatte bir, bir taraftaki konka dokulannın şişmesi ve ardından bu taraf konkaların inip karşı taraftaki konkalanın şismesi anlamma gelir. Burun siklusunun nedeni bılinmemekte ancak uyku sırasmda rolü oldugu düşünülmektedir. "tnsan ne tarafina yatarsa o taraf konkası şişer, buradan çıkan uyarüar refleks olarak diger tarafa donmeye, boylece her iki akciger yarısının eşit havalanmasına yol açar" görüşü vardır "Nazal rezıtans" ise burunda havaya karşı oluşturulan direnci belirler. Bu direnç havanın kontrol altında vücuda alınmasını saglar. Hava buruna çok miktarda ve hızlı giremez, daha ilk başta nazal valv denilen bölgede bir dırenışle karşılaşır. Çok hızlı nefes almaya kalkarsak burun kanatlan yapışarak aşırı hava geçışinı engellerler. Burnu Cyrano de Bergerac gibi uzun olan kişilerde burun girisi dar, kıkırdaklar kolay kapanmaya egilimlidir. Vucutta karbondioksit oranı artarsa burun direnci duşer ve burundan daha fazla oksijen alınması saglanır. Burun direnci ayrıca akcığerlerdeki alveol denilen hava keseciklerinin yapışmaması için kontrol mekanizması oluşturur. Burun tıkanıklık hissi çok karmaşık bir olaydır. Burun dı reci ve surtünme kişınin nefes almasını hissetrnesine neden olur. Bazı burnu çok açık kişilerın burundan nefes alamadıklannı soylemeleri burundan geçen havanın turbulans yapmaması ve havanm sürtunmesinin azalmasıyla ügilidir. Ttoı tersine direnç çok fazla oldugunda da kışı nefes alamadıgını hisseder Burun tıkanıklıgı yapan nedenlerin b'aşında nezle gelir. Nezle virüs, bakteri, dlerji yapan maddeler, ilaçlar ve kımyasal maddelerle olabilecegi gibi daha az rastlanan ozel bazı hastalıklarda da oluşabilir. Ornegin Wegener hastahgı, Sjögren sendrumu, sarko idoz gibi, sınuzit de burun tıkanıklıgı nedenidir. Burundaki iyı ve kötu huylu tumorler nadırde olsa burun tıkanıklıgı yaparlar. Bunlardan papülom ve kanseleri sayabüiriz. Burunda tıkanıklık yapan polip ve geniz etı buyumesi gibi kitleler daha çok mikrobik ve alerjik tahrış sonrası ortaya çıkarlar. Buruna yapılan travmalar burun kemik ve kıkırdaklarında yer degışmesıne neden oldugundan tıkanıklıga yol açar, Çocuklukta buruna alınan darbeler buyume sırasında gelişme bozuklugu nedenıyle burunda egrılıklere yol açar, Burun ameüyatlarında ozellıkle estetik ameliyatlarda nazal valv bolgesinde yapılacak daraltıcı girişimler burun tıkanıklıgı ıle sonuçlanır. Gelişırnsel hastalıklardan bazı kıstler, koana denilen burun arkası delıklerının kemik veya zardan oluşan perdelerı burun Ukanıklıgına yol açaı. Konka bulloza denilen geruşlemis konka dokuları, anormal yuz gelişimleri, kemık gelışımlerı (fıbroz displazi) burun solunumunu bozabüir. Hamilelık, dogum kontrol hapı kullarumı, tıroid bezinin az çalışması gibi hormon degişiklikleri de burun mukozasının şışmesıne yol açarak burnu tıkarlar. Burnun aşırı açık olması veya orta bolme hkardagının egri olması (sepetum deviasyonu) aerodinamigi ve burun direncinı bozacagından burun tıkanıklıgı hıssini oluşturur. Rivayetler muhtelif Dıger taraftan halk arasında yaygınlaşmış bazı rivayetler vardır ki, bilimsel olarak kanıtlanamamıştır. Ornegin onemli ortamlar sınuzıti arttırmaz. Sinuzıt çogu zaman baş agnsı yapmaz (% 60). Solunum yolu hastalıklarında kuru havanın yararlı oldugu da kanıtlanamamıştır Kurulugun burun fonksiyonlarını bozdugu, laşm nemli havanın faydalı oldugu ise kanıtlanmıştır. Fakat kuru havanın diger üst solunum yollarına kotu etkisi de gosterüememiştir. Sıcak veya nemli sıcak havanın da burun salgüarına olumsuz bir etkisi olmadıgı anlaşümıstır. Ancak aşın soguk salgı akımını yavaşlaür. Tabu tum bunlar normal burunlu kısiler için soz konusudur Susuz kalmış, burun salgı miktarı azalmış kimselerde burun işlevleri bozulur, Sultan Abdülhamld'ln burun karikatürv 1909 yılmda bir mlzah derghlnde yayımlanmıştı. şansız olundugunu düşünen hastalar vardır. Bu nedenle tekrar tekrar ameliyat olan hastalar da vardır. Burun doktorunun bütün gerekeni yaptıgı halde başarılı olunamayan hastalara da rastlanır. Bunların nedenleri arasında burun tıkanıklıgını birçok faktörün yapması saydabilir. Hastada deviasyon vardır ama allerji veya sinuzit de vardır. Deviasyon ameliyatı başanlı olsa da alerji veya sınuzit uzerinde durulmazsa hasta burnunun açılmadıgını ve ameliyatm başarısız oldugunu duşunur. Bir de hastanın beklenüsi ile son durumun çakışmaması hastayı rahatsız eder, Burun açürruştır ama yeteri kadar açılmamıştır çünku hasta daha çok açılacagını ummaktadır. Sorun yaratan diger bir durumda ameliyattan sonra tıkalı tarafın açıldıgının açık tarafın tıkandıgının hissedilmesidır. Bu da burundaki egriligın dıger taraftaki konkanın büyumesıne neden olması, egrı taraf duzelttigınden buyumüş olan konkanın diger tarafı daha fazla tıkaması ile açıklanır. Bu durum buyumuş konkanın deviasyon ameliyatı sırasında küçültulmesı ıle onlenebilir, Bu işlem lazer, koter veya cerrahi yontemle yapılabilir. Gorüldugu gibi burun yüzumuzün ortasında yukselen bazüarının yuz ifadesini iyice ortaya çıkartan hatt^ "Fatıh burunlu adam'" dedirten bir görüritü unsuru degıldir. Pinokyo gibi yalan söyledıgimız zaman uzayarak bizi ele veren bir organ hiç degüdir. Vucut ile ruh saglıgımızı dogrudan etkileyen onemli görevleri olan degerli bir organımızdır. Hayvanlarda bu organ daha da gelişmiştir. Kedüerin koku alma bolgesi insanların iki katı, konka mukozalan ise dört katıdır. Koku alma işlevi ve damak zevkimiz, şarap tadımları, cinsellik ve parfumlerle ilgisinı bir başka yazıya buakmayı daha uygun gorduk. (*) Prof. Dr.; VKV Amerikan Hastanesi KBB Departmanı Kaynaklar 1 Ghalıogıe P Magic and madical scıences ın ancıent Egypt London, Hodden and Stougaton, 1963, s. 135. 2 Proctor DF: The nose, paranasal smuses and mıddle eaıs. ln Mıdddleton E, Reed C, EUıs E (odıt) Allergy Prıncıples and Practıse 2 Basİa, St. Louıs, CV Mosby, 1983, s 419434 3 Ogura ]H: FXındamental understandıng of nasal obstructıon. Laryngoscope 87. 12251232, 1977 4 Ogura JH, Nelson JR, Dammhoehler R ve arlc. Experımental observalıon on the relastıonshıps betvveen upper aırway obstructıon and pulmonary funcuons. Ann Otol Rhmo Laryngol 73VV381 403, 1964 5 Ramadan MF Expenmental nasal obstructıon and changes in the arterıal blood gases Clin. Otolarygol 8. 245250, 1983 Burun ve bedenimiz Gelelım burun tıkanıklıgının diger organlarla ilişkisine: Burun tıkanıklıgı olan hatta burnuna tampon konulan kışilerin alt solunum yollarında daralma oldugu buna nazopulmoner refleks denilen bir refleksin yol açtıgı ortaya konmuştur. Burun tıkanıkhgıkalpte rıtm bozukluklarına, tansiyonda ise degişikliklere yol açar. Burun tıkanıklıgı olan kişilerde koku alma da bozulacagından cinsel arzuda duşme olabüır. Çocuklarda gece yatagı ıslatmaya yol açabilir. Burun ukanıklıgı kronik oksıjen yetersizlıgine neden olarak uzun sure ıçinde alyuvarlarda artışa neden olmaktadır. Burun tıkanıklıgı ileri derecede oldugunda insan yemekleri yutmada da zorlanır çunku yemek yemek hemde agızdan nefes alıp vermek kolay degildır. Burun tıkanıklıgı kışinin psikolojik durumunu çok degişik derecelerde etkiler. Kızgınlığa yol açtıgı bilınmektedir. Burun tıkanıklıgının tanısı için hastanın iyı bir sorgulanması, endoskop ve guçlu ışık kaynaklan üe her burun bolgesinin güzelce muayenesi ve bazı laboratuar ve rontgen tetkiklerı ile konulur. Bılgisayarlı tomografı burun tıkanıklıgı yapan hastalıkların tanısında çok degerli bir araç olarak rotaya çıkmıştır. MR tetkıkı kemık dokuları degerlendırmede bılgısyarlı tomografı kadar degerli bilgi vermemektedır. Nadıren burun içı tumörlerden bıopsı alırup tetkik yapdabüır veya nnomanometh denilen burun direncini saptayan cihazlara başvuruluı. Burun tıkanıklıklann tedavisi nedene yonelikür Çokçeşıtlıhastalıklar buıuntıkanıklıgı yapügından çok çeşitli yöntemlerı vardır, Burun ameliyaü denilince akla deviasyon ameliyatı gelir. Amelıyat olup da ba 640/19