Katalog

hşüerın meslek seçımlenne az çok karar vermış oldukları, ve matematığe karşı olumsuz tutumlan nedenıyle de meslek seçımlennı halıhazırda buyuk olçude kısıtlamış ol~ dukları bır donemdır (Aıken,1991) Matematıge karşı tutumların bulug çagının başlarında oluştuguna daır bulgular bulundugundan matematıge karşı olumlu tutum edındırme çabalannın oncelıkle ılkogretım çagındakı ogrencılere yonelmesı dogru olur Tutum lann oluşması kışıler matematıkle karşılaştıldan anda başlar Ancak 1113 yaş arası burada ozellıkle krıtık donemler olarak gorulur Matemaüge karşı olumsuz tutumların bu yaşlarda ortaya çıktıgı gozlenıyor Bunun nedenı, konuların gıttıkçe soyutlaşması ve bazı sosyal etkenler olabılır Ogrencılerın matematıge karşı tutumlannda velılerı, kardeşlen, dıger yakınlan, ogretmenlerı ve arkadaşlannın belırleyıcı olabıleceklerı belırtılmekte Bır çok çalışmanın bulgularında ozellıkle ortaya çıkari sonuçlar matemahgı seven ve ogrencüen ıçın ılgınç hale getırmeye çabalayan MATEMATIGI SEVDlRMENlN YOLLART 1) Kaygının kaynağı: Oğrenciler deneyımlerını gözden geçirip matematikten korkmayı kimden oğrendiklerini hatırlamaya çalısırlar. 2) Öğrenme ve öğretim yöntemleri hakkında bilgilenme: Boylece oğrenci öğrenmesinin kendi kontrolünde olduğunu kavrar. Burada başarılı öğrenciler içın biblioterapı de kullanılabilir. 3. Matematik çalısma becerileri edinme: Kaygıya neden olan surekli başarısızlık ve bezginlık duygusunu ortadan kaldırmanın en iyi yollarından bıri, oğrencilere etkin çalışma becerileri kazandırmaktır. Matematik dersinı çalışma becerilerini olumsuz etkileyen ozelliklerden birı de erteleme (proaastinatıon) alışkanlığıdır. 4) Kaygının olumsuz etkileri ile başa çıkma yöntemleri: Bu asamada kas gevşetme çalışmaları, nefes egzersizleri, duşunsel duzenleme, zıhinsel resimleme vb ile kaygının olumsuz etkileri azaltılmaya çalışılır 5) Başarılı matematik deneyimleri: Basit problemlerden başlayarak gıttıkçe karmaşıklaşan problemler çozerek onceden hıssedilen surekli başarısızlık duygusundan kurtulma amaçlanır. Bır probleme doğru yanıt bulmak büyük bir zevktir. Bu duyguyu yasayabilmeleri için oğrencilere fırsat verilir. hatsız edıyor" (Brown,1996) Yukardakı satırlar matematik dışındakı derslennde son derece başarılı olan bır hanıma aıt Kendısı bunları matematik kaygısını gıdermek uzere hazırlanmış bır programa kauldıgı sırada yazmış Bu satırlar haylı abar tılı olmakla bırlıkte, bırçok kışının duygulannı yansıtmaktadır Buhısler bır matematik dersınde, ozellıkle sınav durumlannda yogunlaşarak oğrencilere bazen neredeyse acı veren bır boyuta taşar Bu ınsanlık dışı bır 1 durumdur Matemahgın mutlak, neredeyse tannsal gıbı duran yapısı, ogretmenın ulaşılmaz konumu ve ıçengın anlaşılmaz karmaşası, matematıgı ınsanustu bır dısıplın halıne getırır Bunun dogal sonucu da kaygıdır Matematıgı bu konumundan uzaklaştırmak ısteyen bır grup egıtımcı on yıl kadar once "Humanıst Matematik Agı" adı altında toplanmaya ve bu konuları tartışmaya başlamış Çalışmalarmda oncelıkle "Matematıgı beşerı bılımlerden bırıymış gıbı ogretmek" ve "Matematıgı humanıst bır bıçımde ogretmek" şeklınde bır ıkılem yer almaktadır Bunlardan ıüa matematik felsefesıyle ılgılı olup, matematıgı mutlak dogrular ıçeren konumundan çıkararak ınsan yapısı bır dısıplın olduğunu vurgulamayı hedefler Ikıncısı ıse konudan çok ogrencıde odaklanır Ogrencılerın gereksınımlerı ve ılgılen on plandadır (Brown,1996) Matematik derslerının kaygıdan anndırümış, keyıflı ve demokratık ortamlarda yurutulmesı, oğrencilere yalnız matematik konusunda degıl, edebıyat, felsefe, belkı tarıh gıbı dıger beşerı bılımlerde oldugunca, yaşamın kendısı ile ılıntıb, çok degerlı kazançlar saglıyacagı açıktır Bu açılardan matematik egıtımının humanıst yaklaşımla bır kere daha gozden geçınlmesı yerınde olacakur Ogrencılenne "ınsanca" yaşamı ogretmeyı hedefleyen matematik ogretmenlerı ıçın burada çıkarılacak bazı dersler olabılır (*) Bogazıçı Unıversıtesı Egıtım Fakultesı Ilkogretım Bolumu Kaynaklar Aıken.LR 1991 Attıtude towards mathematıcs The Intematıonal Encyclopedıa of Curnculum ed Arıeh Lewy Pergamon Press, Oxford, Brovm, S I 1996 Toward Humanıstıc Mathematıcs Educatıon AJ Bıshop et al (eds), Intematıonal Handbook of Mathematıcs Educatıon Kluvver Academıc Publısheıs, Netherlands, Efldıdes, A, Demetnou, A, & Gustafsson.J E 1992 Traınıng, cognıtıve change, and ındıvıdual dıfferences In In A Demetrıou, M Shayer, & A Efklıdes (Eds), Neo Pıagetıan theones of cogrııtıve development London and New York, Erktın.E 1994 Matematik Korkusu Ilkogretım Okullannda Matematik Ogretım ve Sorunlan, Turk Egıtım Dernegı Yayınlan, Ankara, Erktın (Erol),E 1989 Prevalence and Correlates of Math Anxıety ın Turkısh Hıgh School Students, Yayınlanmamış master tezı Bogazıçı Unıversıtesı, 1989, Ozer, K 1990 Sınav ve sınanma kaygısı Varlık Yayınları Istanbul, Tobıas,S, Everson, HT 1997 Studyıng the relatıonshıp between affectıve and metacognıtıve varıables Anxıety Stress and Copıng An Intematıonal Journal 10(1) 5981 628/19 ogretmenlerın ogrencılenn olumlu bır tutum edınmesıne ve gudulenmesıne yardımcı olduğunu gosterıyor. (Aıken, 1991). Kaygıbilişsel özellikler ile ilintisi Son yıllarda ogrenme kuramlannda bılışsel yaklaşımlann payı gıderek artmaktadır Ogrenmenın ogrencının zıhnınde rıasıl gelıştıgıne ılışkın açıklamalar ve bunların uzantısı olan ogrenme stratejüerı, matematik egıtımınde de gun geçtıkçe daha fazla yer dlmaktadır Bu kuram ıçınde "deneyımsel yapısalcılık" (experıentıal structuralısm) dıye adlandırılabılecek bır model, bılışustu becerı lerın, yanı kışının duşundugunun farkına varmasının bılış sel yapı ıçerısındekı onemme ışaret etmektedır (Efklıdes, Demetnou, & Gustafsson, 1992) Duyuşsal ve bılışustu degışkenler arasındakı üışkıyı ınceleyen bır çalışmada, matematık kaygısı ile bılışustu (metacognıtıve) becerıler arasında ılışkı bulunmuş, mate matık kaygısı yuksek ogrencılenn bılışustu becerüerının daha duşuk oldugu saptanmıştır Aynı çalışmada oğrencilere ılgınç gelen konuların bu becerileri arttırdıgından soz edılmektedır Bazı matematik problemlerınde oğrencilere tanıdık gelen ısımler kullanılmış, onlan eglendırecek durumlar yaratılmış So nuçlar, tanıdık ısımlerın kullanılmasının zayıf ogrencılenn başanlarını arttırmada etkılı oldugu, ve ornegın "dondur ma saüşlan" gıbı çocuklara keyıflı gelen durumlann ıse tum ogrencılenn ügısını arttırmakta etken olduğuna ışaret etmıştır (Tobıas, Everson, 1997) Bu sonuçlarda ogretmenler ıçın ılgınç ıpuçlan vardır Sıruf ortamında kaygıyı azaltmanın yarusıra matematik dersınde kullanılan malzemenın çocuklar ıçın ılgınç ve eglencelı olmasının onemı anlaşılıyor Aynca bılışustu becerılerın olçulmesıne yonehk çalışmalar "dogru sonuca" dayalı klasık olçme yontemlenne karşı daha az kaygı uyandıran bır seçenek oluşturabılır Hümanist Matematik Eğitimi "Ve sekızıncı gun Iknrı matematıgı yarattı Paslanmaz çelıgı yogurdu, bır yufka gıbı açtı ve 40 bırım yuksoklıgınde, sonsuz bırım uzunlugunda bır duvar halıne getırdı Uzerıne buyuk harflerle aksıyomlar teoremler ve kurallar yazdı "Tersı ile çarp 1 '' Once parantezlenn ıçındekıler1" Bıtırdıgı zaman şoyle dedı Bu duvann bır tarafında matematıgı beceremeyenler kalacak Ve sonsuza kadar acı çekıp gozyaşı dokecekler "Matematik bende çelık bır duvar duygusu uyandırıyor sert, soguk, dumduz Tutanacak hıçbır yerı yok Yakına gıdıp burnumu dayasam kokusu yok, şeklımı almaz, yalnızca uşutur bera Bır tek onun ışıltısını begerayorum Akıllı ve zekı duruyor Ancak sertlıgı ve parlaklıgı benı ra