Katalog

Tıpkı fareler gıbı, her bır maymun hucresı hayvanın yuzu, tercıh edılen yone dondugunde ateşlenıyoıdu Elbette yolumuzu bulmak ıçın yuzumuzu bır yana çevırmekten fazlasına ıhtıyacımız var A'dan B'ye gıtmek ıçın uzaydakı konumunuzun ızını surmelısınız Memelılenn yon duyusunu "konuma(pozısyona) duyarlı" huc relerı bılmeden anlamak ımkdnsız Ranck'ın buldugu noronlar belırlı yonlere ne kadar duyarlıysa, O'Keefe'nın 1 konum hucrelen" de duvarlara gore belırlenen spesıfık konumlara karşı o kadar hassas bıçımde duyarlı Eger 'yon hucre lerı" bır pusulaya benzetılırse, "konum hucrelen" de harıtaya benzetılebılır Bey nın "hıpokarnp bolumunde yer alan bu hucreler, alışılmış harıtalara benzemıyor Bır oda ya da sokaktakı her bır konum, kesın olarak bır "konum hucresıyle' tem sıl edılıyor Yon hucrelen fareyı havaya kaldırsanız ya da başka bır yere gotursenız bıle tercıhlerını degıştırmezken, konum hucrelen ıse tıpkı harıtalar gıbı çevreye gore farklılık gostenyor Sadece fareler bu tur hantalara sa hıp değıl Ama maymunlardd bulunanla rm onemlı bır farklılıgı var Keşfedılen hucreler hayvanın bulundugu yenn değıl aksıne hangı yone baktıgının ızını suruyor uzaydakı konumlan deşıfre edıyor Rolls a gore bunun bır açıklaması var Fareler etrafı koşarak ya da koklayarak ko laçdn ederken, prımatlar, uzayı sadece etraflarına bakarak ıncelıyor Prımatlarda, o anda nerede durduklannın ızını suren bır sıstem yerıne dış andakı konumlannın ızını suren bır sıstem bulunuyor Insanlarda da beyındekı "hıpokamp m' navıgasyon konusunda hayatı bır rol oynadıgı beyın goruntuleme de neylerıyle desteklendı LondradakıNoro lojı Enstıtusu nde gorevlı Elenor Maguire, yolumuzu bulmaya çalışırken hangı beyın bolgelermın daha etkın oldugunu bulmak ıçın PET goruntuleme teknıgını kullandı Bır deneyde, sanal ortamdakı karmaşık bır şehır meydanında yonlennı bulmaya çalışan deneklerm beynı ınce lendı Bır başkasında şehırdekı bır rotayı zıhınlermde canlandıran Londra'dakı tak sı şoforlennın beyınlerının fotografi çeküdı Da durumda da, ' hıpokdmp ' beyınde en etkınleşen bolgeydı Farenın konumunu takıp etmek ıçın tum hucrelenn duvar ve koşeler gıbı gor sel ıpuçlanna tepkı verdıklennı duşunebılırsınız Ama ışıklar sondukten sonra bı le 'konum hucrelermın farenın konumu nu takıp etmesı, konum hucrelerırun fark lı duyulardan gelen venlerı bırleştırdıgını gostenyor Daha da ılgıncı, etrafta hıçbır nesne ya da yeryuzu şeklı bulunmasa bıle "ko num hucrelerı' bırbırıyle aynı gozuken koşe ve duvarlan ayırt edebılıyor OKeefeye gore beyınde bulundn yuzdoğrultu hucrelen ' ve konum huc relennın" bırleşımı hayvanlarda doguştan var olan bu "yon bulma duyusuna ' karşı lık gelıyor Doguştan ıtıbaren, beyınde bağlanülan hazır bıçımde var olan (hardwıred) bu mekanızma, yeryuzu şekıllerı, nın" ve "yon hucrelerırun ogrenmeyle degışmeyen bazı davranışları da oldugunu belırtıyor, bu da bazı şeylenn doguştan var olduguna ışaret edıyor Hatta farklı yuzdogrultu hucrelermın tepkı verdıklen gorecelı açılar o kadar degış mez kı, bunlar buyuk olasılıkla doguştan beürlenmış Aynca "konum hucrelenyle" "yon hucrelennın' baglantıları da doguş tan gıbı gorunuyor O Keefe ye gore mesaj açık Memelı beynı navıgasyon ıçm sadece bellekten yararlanmıyor Taube, yuzdogrultu ve konum huc relennm, ogrenme ve bellek mekanız malannın yardımı olmaksızm, hayvanın nerede oldugunu takıp edebümesı ıçın evrımleştıgını ıddıa edıyor Belh de evrımsel olarak ılkel bır sıstem gozden, dığer duyularddn hatta beden hareket lennden gelen bılgüen ızlıyordu Ama asıl amaca uygun, bellegınde baş vurabılecegı bır şeyler yoksa sıstem hata yapmaya daha meyıllıydı Bu yuzden, beym evrımleştıkçe, sureklı duyulardan gelen venlerı ızleme ozellıgı bellegın dahıl edıldıgı daha ekonomık ve hassas bır stratejının gelıştırılmesıne ımkan sag ladı Taube, boyle bır gelışım olmasaydı, beynın navıgasyon ıçın daha fazla emek sarf edecegme ınanıyor Bız ınsanlara, et rafımızdakı' yeryuzu şekıllerıne bakarak, nerede oldugumuzu bıldıren ıçsel duyumuzu" sureklı guncelleştırebılme yetenegı bahşedıldı Taube Londra Kulesı nı sureklı goruyor olabılırsmız Ama nerede oldugunuzu anlamdk ıçın sureklı ona bakmak zorunda degüsınız dıyor Ama bu kadar araştırmaya karşm hâlâ yanıt bekleyen bır soru var Beyınlermde boylesıne karmaşık bır noron agı bulunurken neden bazı ınsanlar hala kapıdan,çıkdr çıkmaz kayboluyor9 Bu başlı başma farklı bır oyku Turgut Gurer Kaynak New Scıentıst, 23/1/99 ev ve besın gıbı onemlı şeylenn konumlannı ogrenmemızı saglıyor Ama ışler gorundugu kadar basıt degıl Bırçok ınsan, onyargı yuzunden yo lumuzu bulmak ıçm ıyı bır bellegın yeterlı oldugunu soyleyebılır Bazı araştırmacılar buna katüıyor da olabılır Ornegın Tucsondakı Arızona Unıversıtesı'nden Bruce McNaughton a gore Taube ve O'Keefe nın pusula ve harıta gıbı davrandıklarını du şunduklerı hucreler, karmaşık bellek aygıtlanndan başka bır şey degıl Yalnızca bellek yeterli değil Farelenn navıgasyon yeteneklerme bellegın yardımcı olduguna şuphe yok Çunku ılaçlarla ogrenmelerı erıgellenen fareler yollannı şaşınyor ve konum hucrelerı bundan etküenıyor Ama O'Keefe, konum hucrelen 629/19