Katalog

ORNEK DEPREM KırıkBoyu L km 1509 (Marmara), 12 Hazıran 1542 (Marmara), Yaz 1718 (IsDökUm 4 M = 7.4 17 Ağustos 1999 Cölcük depnmlnin enerji düzeyl bakımından, 198S 1999 tanbul lzmıt), 3 Eyarası olusmuf blrkaç önemll depnmle eneıjl büyukluğu kaifilaftınlması. lul 1763 (Marmara), 24Nısan 1766 (MarGolcuk (M=7 4) = 2tane (M = 7 2) Dtlzce (1999) mara), 10 Temmuz 1894 (Marmara) dır Bu bel4tane (M = 7) Kars (1988) Adana (1998) 79tane (M = 6 2) gelerın dogrulugu ve yülan tartışüır olsa büe, Is12Stane (M = 6) Dmar (1996) tanbul ve Marmara çevresını etkıleyen bu derüı 3400tane (M = 5 0) •fetardag (1999) buyuk depremlerin oluştugu bır gerçektrr Ozel126 000tane (M = 4) Ardçı lüde 1509 depremırun (Mw) moment buyuklugu (M = 7 9) = 5 6 tane (M = 7 4) Golcuk (1999) Erzıncan (1939) 8'den fazladır, (2) Oysa, 1900 yülarından berı KAF boyunca oluşmuş depremlerin Mg yuzey DökUm 5 Ttirklye'de bazı önemll depremlerin L = kınk boyu, M= BUyüklUk, Yatay Düsey Atım ve Cerilim DüşttmU üzerine bllgiler. dalgası buyukluklerı en çok 7 9'dır Aynı yazıda, 1509 depremının Istanbul'dakı yüomı, Bogazdan Kumeler arası zamansal dagılıma baktıgımızda, bu Marmara gırışınden Karadenız çüaşına, Gebze'denSüıvrıbolgede deprem goç aralıgının 7 üe 30 yü arasında degış 'ye yapügı ytiarn tek sozcukle korkunçtur (2) ve (3) tıgını ve yenn kırüma dırencırun 1021 üe 1023 erg (1 üe 100 0 üe 1900 arasmdakı Marmara depremlerının, geç Atom bombası eşdegerı) ya da 10 ile 50 barlık gerüım durmş deprem oluşum aralıklarının zaman çozumlemesı yaşumune denk geldıgını gostermektedır Dıger bır deyışle, pıldıgındd, ymeleme aralıgı 130 üe 150 yıl arasında degış Golcuk Kurşurüu arasında her 7 üe 30 yü arasında yerde mektedır Dogal olarak, kımı depremleıın tarüüermın yanü6 8 üe 7 2 buyuklugunde bır deprem kumesı oluşturacak güı, kımüerınınde belgelenmedıgı goz onunde bulundurubır gerüım yıgüması vardır Bu deger ortalama 4 5 1022 lursa bu donemsellıge sakıntıyla (ıhtıyat) bakmak gerekır erg'tır Kabaca, bırıkme hızı 5 1020 erg / yü dolayındadır Ancak 1900 ıle 1999 arasında, aygıtsal belgelen olan Bu da, kabaca her yü M 5,5 buyuklugunde 5 tane depreMarmara ve yakını buyuklugu Mg>5 5 olan depremlere bamın enerjısıne denk gelmektedır Açıkçası, her kumede küdıgında şoyle bır dagılma gozlenır her yü 5 5 üe 6 buyuklugunde 45 tane deprem olsa, bu keOncekı, Bıtınya deprenüerının, kume zaman sımde buyuk bır deprem olması engellenebüır Oysa oluenerjı çozumlemelerınden edınüen bügıye gore, KAF'ın kuşan deprem sayısı, bu rakamı bulmadıgından, bu kumeler zey baü ucunda buyuk deprem oluşturacak ortalama ıçınde buyuk bır depremın oluşması kaçınümaz gorunenerjı buyuklugu 4 55 İO22 erg'tır Bu enerjı tek bır depmektedır , . remde oluşursa, yaratacagı deprem buyuklugu M5 7 24 üe 7 27 dır Bu buyuklukte bır depremın oluşturacagı kmk Marmara'ıun Seyrek Depremleri : Geçmıştekı boyu ızleyen bagıntıdan Marmara denızı depremlerıne bır arada baküırsa, Müat üe L=10a 1900 arasında oldugu belgelerden belırlenen depremlerin a = 0 5 8 M s 2 19 en buyuklerı ve yüacı olarüar. M S 29 (lzmıt Nıcomedıa), L = 106 km'dır Bu uzunluk, Kuzey Marmara da MAR? 1 Şubat 363 (Marmara ), 434 (Marmara), 26 Ocak 446 NET jeofızık (deprem) agı üe Marmara Ereglısı Danca (Marmara), 25 Eylul 477 (Marmara), 15 Agustos 553 (Mararasında gorulen 110 km'lik aralığa yaklaşık eşıttır (Gomara ve lzmıt), Ekım Kasım 557 (Marmara), Ocak 1010 runru 2) Bu durumda, 1894 ve 1912 yüından berı çok buyuk (Marmara), Ilkbahar 1034 (Marmara), 18 Aralık 1037, 23 bır deprem olmayan Kuzey Marmara'yı tek bır kırüda kay Eylul 106364 (?) (TrakyaErdeklznık?), 10 14 Eylul (?) dırmasını bekledıgımız deprem en az Mg = 73 dolayında Tekırdag (1999) 5 Dınar (1996) 20 Adana (1998) 25 Erzıncan (1992) 50 Manyas (1964) 75 Duzce (1999) 100(80km) Golcuk (1999) 125 (120 km) 150 175 Erzıncan(1939) 247 (300360km) 281 SARS1NT1 BUYUKLUĞU M s Rıchter 50 60 67 70 72 74 75 763 79 80 YAMULMA (Stranın) YANALATIM ÇIKAN ENERJ1 D metre E erg 0 07 03 04 0 84 13 18 24 28 34 5 ( 3 7) 59 jO193 1020 8 102' 1 0 2 1 85 10 ?,2 3 1 0 22 6 1022 9 1023 ] Q 2 3 25 1 0 2 3 65 1023 8 ATOM BOMBASI EŞDEĞER 0 01 0 63 1 7 20 40 79 100 178 447 630 Yü 1942 1943 1944 1953 1957 1966 1999 1999 Deprem Kırık Boy L km BuyuklukM Yatay Atım / Gerüım Duşumu Duşey Atım (metr) DPBar (175/0 5) (15/1) (35/1) (4 3/0) (03/0) (2 5/2) (2 2/3) 62 2.3 2.3 2.34 2 36 2 38 2 39 24 241 2 43 2 44 22 Nıksar Tosya BoluGerede YenıoıGonen BoluAbant Varto Golcuk Duzce 50 280 180 50 40 120 40 60 7 73 73 75 71 68 74 72 18 . 15 36 44 3 . 33 31 olmaüdır Bu deger, Murefte ve 1894 Kuzey Marmara depremlerının buyuklugune denktır Kırüma 30 + 110 km olarak tek oluşursa Mg 7 47 beklenmelıdır Ne var la, Kuzey Marmara Kırıgının Tekırdag M Ereglısı Buyukçekmece ve arasında kuçuk oncu deprem yıgılmaları baskındır (Goruntu 2) Bunun nedenı buradakı yeryapısının karmaşıklıgı ve kırıklı yapısıdır Ancak B Çekmece Hereke arası suskundur Bunun nedenı tekduze yapı ve yapısal engel olabılır Kırüma, ıkı parçalı olursa, Tekırdag'da (L = 30 km) M 6 3, Istanbul orüerınde 7 3 beklenebılır Marmara'da çok yı kıcı deprem oluşum sıklıgı yaklaşüc 140 üe 160 yüdır Genlım bırüane hızındakı olagan ustu artış, bu bekleme suresını pek dogal olarak kısaltabüır Sonuç olarak KocaelıBolu arasında bu buyuklukte bır erk, genellıkle kumesel ardışık buyuk depremlerle boşalırken, Marmara'da genellıkle tek bır buyuk depremle olmaktadır O nedenle Marmara depremlerının yüammın da gorecelı olarak buyuk olması beklenır (1509 ve 1894 dep remlerınde oldugu güoı) Ne varkı, Kuzey Marmara depremlerının yıneleme donemı, KAF Batı Karadenız depremlerıne gore 45 kat daha gecıkmelıdır Bunun boyle olması nın bır kaç nedenı, MTA dırı kırık harıtasında açücça bellıdır (Goruntu 1) a Bıngolden Bolu'ya dek tek kolla gelen KAF Bolu Akyazı arasında üa kolla bır makas yaparak, Akyazı'dan sonra, uç parçası Marmara'ya dogru (lzmıt Danca Murefte, Golcuk Çınarcık, Geyve, lznüc, Gerrüüc, Bandırma Gonen), bır parçası Bursa, Ulubat, Manyas'a dogru olmak uzere dort kola ayrüarak, tek koldan gelen baskıyı dort kola dagıtarak bırıkme suresmı gecüctirmesı b Dogudan suregelen Batı Karadenız KAF parçasındakı gerüım yıgümasının KocaelıBolu arasında kumesel depremlerle boşaltüarak, Marmara'ya gerüım üetümesmın buyuk olçude gecıktırümesıdır Sonuç, Kuzey Marmara kıngı, 110 km'hk sısrruk boşlukta yrrtümayı tek parçada yaptırabüecek, ortalama 4 55 10^^ erg duzeyındekı gerüımın bırıkmesının dolmasını beklemektedır (Goruntu 2) Geçmıştekı depremlerin zaman çozumlemesıne baküırsa kalan sure 30 yüdan uzun, beklenen deprem M s 7 3'den kuçuk degüdır DECÎNİMLER 1 Cumhurıyel Büım Tsknık 1999, Sayı 661. s 7 2 LePıchon Xavıer 'ftyınaz.T veSengor C, 1999 Buyuk Marmara Fayı Nıçın, nerede ve ne olabdır 20 Kasım 1999 Cumhurıyet Bü T e k . s 661,s 811 3 Bardakçı Murat, 1999. Istanbul da Deprem sırnaşıktır Bır geldı mı tam 40 gun gıtmez 14 Kasım 1999 Hurnyet s 22 4 Ezen, U, 1981 Earthquake Source Parameters Related to MagnıtudeAlongtheNAFzone Bull, HSEEJapon 5 Guney Boztepe, A 1999, 6 4'luk Artçı Deprem Beklemelı mıyız' Cumh Bü Tekn 20 Kasım 1999 .s 661 17 6 Şaroglu. F Emre O Kuscu, 1, 1999, Turkıye Dırı Kırık Harıtası MTA Yayın Büım ve Tteknık Elam 7 Sakınç, M , Yaltırak, C, Oktay FY, 1999, Palaeogeophıcal evolutıon of the Trace Neogene Basın and the Tethys Para tethys relatı ons at northwestern Turkey (Thrace) Pdleography Palaeclımatology, Palaeocology 153, 17 40 19761990 . ', . ! Prof Dr, ITU Maden Fakultesı, Jeofızık Muh ^ Bolumu, Ayazağa ISTANBUL 40 Göruntu 2 1976 1990 Doneml M j > 2.5'den buyuk depremlerin dış odak dağılımı. Yeryapuı karmafik olan yerierde 6n boşalmalar gözlenlr (MürefteMarmara Ereğllsl), ya da hlç kınlmamif yeryapuı tekduze yerierde öncü deprem oluşmaz, tek ana depremde tam bofalma olur. 2 YERALTIARAMACMJK Spor Cad Acısu Sok Çınıh Apt No 9 / 2 Maçka / ISTANBUL Tel ( 0 212) 227 7719 Faks ( 0 212 ) 259 4580 emaıl veraltıaramaclkflisuDeronlıne com 663/20