Katalog

nu? merlerdeh kısalmanın yaşlanmanın tek sebebı olmadığını bulmuş Ancak, kısalmanın etkısrnın çok dramatık olabılecegı hucreler çok hızlı bolunenler Ornegın kısalan telo merler bagışıklık sıstemımızın kemıklerı rraz ve derımızın zayıflamasına sebep olur Bu hucrelerde telomer kısalması krıtık bır noktaya ulaşabılır ve bu noktadan sonra kromozomlar parçalanmaya başlar Bır gun doktorlar bagışıklık sıstemımızı ke mık ya da derımızı guçlendırmek ıstedıkle rınde uygun hucrelerın telomeraz enzımı uretmesını sağlayarak problemlen ortadan kaldırabılırler Telomeraz aynı zamanda damarlanmızdah hızla bolunen endotel hucrelerın yaşam suresmı de uzatabılır ve boylece yuksek kan basıncının sebep ola bılecegı hasarlar tamır edılebıkr DePınho uzun telomerlerm stresle başa çıkmamızı da sagladıgını açıklıyor Telomeraz uretemeyen mutant fare turunu mceleyen DePınho yaşlılık ve çok kısa telomerlerm bu hayvanların kemoterapı gıhı streslerle başa çıkmada dığer hayvanlarla karşılaştınldıgındd çok başansız olduklan nı gormuş Ve yaşlı ınsanlann gençlere oranla amelıyat olduklannda ya da bır enfeksıyon geçırdıklermde daha zor ıyıleşmelerının sebebını kısalan telomerlere baglıyor DePınho gelecekte kanserlı has talara kemoterapı ıle bırlıkte telomeraz en zımı verılerek tedavmın yan etkılermın azaltılabılecegını duşunuyor Pekâlâ telo meraz tum bu yararlarmm yanında bır mu cıze de gerçeklpştırebılecek guce sahıp mP Eger vucudumuzdakı tum hucrelerın telomeraz uretmesını saglayabüırsek olum suzlugu yakalayabılır mıyız? Araştırmacılar boyle bır mudahalenın bu sonucu yaratamayacagını çunku msanın omrunun uzunlugunun bır lımıtı oldugunu ve dah pek çok faktorun etkılı oldugunu soyluyorlar yuksek oldugunu buldu Bu enzım toksık oksıjen radıkallen olan superoksıtlen parçalar Serbest radıkaller guvercınlerm aynı boyutlarda olmalanna ragmen nasıl bır farenın 12 katı daha uzun (35 yıl) yaşayabüdı gvnı açıklayabılıyor Vucutlanna aldıklan oksıjen mıktan hemen hemen ayru olmasına ragmen guvercınler daha az serbest radıkal uretıyor Belkı de doganın yaşlanma problemme karşı buldugu çozumu bu hayvanlan mceleyerek ogrenebılınz Serbest radıkaller ve yaşlanma soz konusu oldu gunda çok dıkkatlı olmalıyız ve karşımızda bır neden sonuç üışkısı mı var yoksa basıt bır korelasyon mu oldugunu araştırmalıyız Oksıjen radıkallen ve hucresel SOD terapısının gelecekte yaşamımızı uzaüp uzatmayacagı henuz sadece bır soru munlann ıskelet kaslanyla karşılaştınldıgında kaslannda daha az oksıjen radıkallenne rastlandı Ancak, kısıtlı beslenmenın de bellı bır lımıtı var Insanları aç bırakarak 150 yaşına kadar yaşayabıleceklerını soyleyebümek mumkun degıl Bana hap ver! Tum bu potansıyel yaşlanma karşıtı terapüer gelecekte bıze neler vaat edıyor? Kısıtlı kalorı terapısı glıkoz metabohzması ve pekçok hormonu kontrol ettıgı ıçm bır dereceye kadar omru uzatabıhyor Glıkozu daha verımlı yakabılen az kan şekerınden fazla enerjı uretebüen hayvanlar bır şekılde daha uzun ve saglrkh yaşayabılıyorlar Bu prensıple yaşlanmaya karşı hormonlan kontrol ederek bır terapı gehştırdebılır Fakat, hormonlan kontrol etmek tan bır cevap veremıyor Guarente yaşlanma karşıtı terapılenn ıkı farklı mudahale ıçermesı gerektıgını soyluyor Bın beym ve kalp hucrelen gıbı nadır bolunen hucreler, dıgerı ıse hızla bolunen hucreler ıçm Telomeraz eklemek den hucrelerınm daha uzun yaşamasını saglayabıhr fakat kalp hucrelermdekı serbest radıkal bınkımını engelleyemez Anüoksıdan mudahalesı ya da glıkoz metabolızmasınm kontrol edılmesı gerekır Sınır hucrelerınm omrunu uzatmak ornegm, daha uzun yaşamamızı saglamaz, ancak Alz heımer gıbı hastahklann 90 100 yaşına ka dar oluşmasını engelleyebüır Tum bunlann yanmda, uzun yaşamak ıçm odememız gereken hedeller de var Normal bır fareden %50 70 daha uzun yaşayabılen fare (cuce fare olarak adlandınlıyor) normal boyutunun uçte bın Kısıtlanmış kalorı dıyetı uygulanan fare sıçan ve maymunlar ergenlıge çok geç gırıyor Rose tek bır hap alarak tum vucudun yaşlanmasını yavaşlatabılmenm sadece bır hayal olabılecegını soyluyor Guarente yaşlanmanın hâlâ çozulmesı gereken bu kara ku tu oldugunu duşunuyor Araştırmacılar onumuzdekı 50 yıl ıçınde yaşlanmanın bıyolojısını çozebılecegımı?ı tahmın edıyorlar ancak bu bılgıyle neler yapılabılecegıra soyleyebılmek çok /or Sıfır seks+ Az yiyecek= Uzun yaşam Uzun yaşam uzenne yapılan araştırmalardan en etkılı sonuçlar basıt organızmalar uzermdekı deneylerde elde edtfdı Omegın Kenyon ortalamanın ıkı, uç ve dort katı fazla yaşayan solucanlan ınceledı Uzun yaşamlannın sım ınsulın gıbı hor monlara verdıklen tepkılerde yatıyordu Oluşan bır mutasyon onlara bu gucu vermıştı tlgınç bır şekılde, Kenyon sperm ve yumurta hucrelerı alınmış solucanlann da aynı şekılde uzun yaşayabıldıgını gordu Kenyon olgun seks hucrelennı ınsulmbenzerı hormonlar ureterek bu hormonlarla yaşam uzunlugunun kontrol edıldıgını duşunuyor Boyle bır mekanızma seksuel olgunluga yavaş ulaşan hayvanların ureme çagında nasıl daha saglıklı olabıldıgmı açıklıyor Uzun yaşayan smeklerı yetıştıren Rose bu sıneklenn 'ıyı gençler gıbı ener]i lerını sekse harcamadıklarını soyluyor fazla bolunemez Kultur ortamındakı bu hucrelere telomeraz telomerlerm kısalma sını onleyen enzım enzımı eklendıgınde hucrelerın olumsuzleştıgı goruluyor Kan serlı hucreleı sonsuza dek bolunme potan sıyelıne telomeraz enzımı sayesınde sahıp ler Ancak Guarente telomerlerm kısalmasının yaşlanmayla dogrudan üışkısının bulunmadıgını ve yaşlılardan alman hucrele rın kulturde bolunmeye devam ettıgını soyluyor Austad ıse hıçbır hayvanın hucrelerı bolunmedıgı ıçın olmedıgını soyluyor Telomerler ve yaşlanma arasındakı ılgıyı ınceleyen Ronald A. DePlnho fareler uzenndekı deneylerının sonucunda telo Şu ana kadar ınsanlarda yaşlanmayı Ornegın serbest radıkallen goz onu yavaşlattıgı bümen tek yontem kalorı kontne alalım 1950'lerden berı bılım ınsanları rolu Unıversıty of VVısconsın'den Richard yaşlanmanın ana sebeplermden bın olarak H. Welndruch besın degerı arttuılan an serbest radıkallen gostenyor Bu molekulcak kalorı oranı duşuk dıyetle beslenen faler oksıjen gazınm parçalanmasıyla olure ve sıneklerın % 30 daha uzun yaşadıgını şurlar hucrenın DNA proteınler ve yag da soyluyor VVeındruch rhesus maymunlarıyhıl olmak uzere tum kntık elemanlannı ze la yuruttuklerı çalışmalannda kısıtlı dıyet deler Southern Methodıst Unıversıty'den Sevil Duvarcı uygulanan maymunlaıın yakloşık 10 yıl ya Rajindar Sohal, oksıjenın toksık oldugu Scıenüfic Amerıcan Your Bıonıc Future şadıgmı goıdu Ve noımal beslenon may nu ve bu hayvanın yaşlanma hızmın oksıjen radıkallerını detoksıfıke etmesıyle ters orantıh oldugunu soyluyor Sohal yaşlı sıneklerın hucrelermdekı mıtokondrı lerde (hucıenın enerjı fabnka laıı) belb tıpte serbest radıkal lerın bırıktıgını buldu Colum bıa Unıversıty den Martin Chalfie ıse katalaz enzımı uretemeyen solucanfarın normal solucanlardan çok daha kı sa yaşadıgını buldu Katalaz hıdrojenperoksıtı hucreler oksıjenı suya donuştururken ortaya çıkan kunyasal (H?O2)zararsız hale getıren enzımdır Irvme Rose ıse normal sınek lerden 2 kat daha fazla yaşayan sınek tum gelışnrdı Bu smek Tek bir genin yaratabildiği fark. Ikl haftalık (yaşlıca) blr solucan (solda) ikl günlük bir solucanla (ortada) kar lerı ınceledıgınde vucutların filaftınldığında daha katı ve zor hareket edebilir dunımda. Hormonal iinyallere cevap verebllmesini engelda SOD (superoxıde dısmutaleyen bir gen mutatyonu tafiyan mutant solucan (sağda) ise iki haftalık olmauna ragmen hâlâ genç göriise) enzımının aktıvıtesınm çok nüyor. 666/13